Morgunblaðið - 23.05.1945, Blaðsíða 10

1
)
\
30
M 0 RfiUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 23. maí 1945.
\ 8AIVIA SÓLARHRIIMG
Eftir Louis Bromfield
47. dagur
Einhvern veginn kannaðist
hann við þessi orð — og hon-
um varð rórra, en um leið fanst
honum hann vera skelfing
bjánalegur. Hann hafði verið
undir það búinn að Ester væri
í andarslitrunum. En hún virt-
ist vera í fullu fjöri — fagnaði
honum meira að Sfegja með
Hann reyndi að segja eitthvað.
gamalkunnum skömmum. —
Hann hafði verið fastráðinn í
því að falla á knje fyrir fram-
an hana og biðja um fyrirgefn-
ingu. En hann sá nú, að með
því myndi hann aðeins gera sig
hlægilegan — einkum og sjer í
lagi, þegar frú Rothstein, móð-
ir Izzy, var viðstödd, og virtist
taka þessu öllu með spaklegri
ró.
Hann muldraði: ,,Hvernig gat
jeg vitað, að þettá myndi bera
að höndum í nótt? Hvernig gat
jeg vitað það?“
Ester tók aftur að ganga um
gólf. Pat fór úr frakkanum og
hengdi hann fram á gang. -—•
Ester hafði sjaldan verið eins
falleg og núna, og hann hafði
aldrei elskað hana eins mikið.
„Finnur þú mikið til?“ spurði
hann, þegar hann var kominn
aftur inn.
„Já — það kemur og fer —“.
Frú Rothstein leit upp frá
vinnu sinni, svipur hennar var
sigri hrósandi. Konurnar áttu
það sameiginlegt, að þær fæddu
börn í þraut, og voru því, að
vissu leyti, karlmönnunum
fremri.
„Enginn karlmaður myndi
lifa af það, sem hún á nú fyrir
höndum“.
Pat sá, að þetta var ein þeirra
staðhæfinga, sem karlmenn
geta engu svarað, og þagði því.
Frú Rotstein varp öndinni:
,,Já, ef þið karlmennirnír hefð-
uð einhverja hugmynd um,
hvernig þetta væri alt saman,
mynduð þið ekki vera eins ljett
úðugir í ástum ykkar“.
Pat fjekk sjer sæti. Hann var
vandræðalegur á svipinn. Hann
var sjer átakanlega meðvitandi
um eigið fá'nýti.
Ester hjelt áfram að ganga:
um gólf. Annað veifið nam hún
staðar, greip utan um rúmgafl-
inn og stundi þungan, en hjelt
síðan af stað á nýjan leik.
Frú Rothstein tók aftur til
við hannyrðir sínar. „Hvað
sagði Izzy um lækninn?“
„Hann sagðist mundu ná í
hann. Jeg ætti ef til vill að fara
og reka á eftir þeim?“
* „Það liggur ekkert á. Izzy
nær áreiðanlega í hann. — Það
er óhætt að treysta honum Izzy
mínum. — Þú verður kyrr hjer.
Má vera, að þú getir gert eitt-
hvað til gagns. Það er engin á-
stæða til þess að óttast, meðan
amma gamla er hjer nærri. Hún
heíý' hjálpað konum í barns-
nauð alla sína ævi. Hún kann
handtökin“.
I þessu kom amman framan
úr eldhúsinu. Hún var gömul
og lotin í herðum — gekk nærri
því hálfbogin. Augu hennar
voru lítil og dökk, þrungin lífi,
þótt hún væri nær hundrað ára
gömul. Hún var fáklædd, hafði
vafið um sig svörtu sjali, utan
yfir náttkjólinn. Hárkollan var
skökk á höfðinu, en án hennar
hefði engin mannleg vera sjeð
hana, nema maðurinn hennar
sálugi — svo að þunnar, hvít-
ar hártjásurnar hjengu niður í
augun. — Hún ljet sem hún sæi
Pat ekki. '
„Þú ættir að tylla þjer nið-
ur, amma mín“, sagði frú Roth-
stein. „Þú mátt ekki hleypa þjer
í neinn æsing“. Svo sneri hún
sjer að hinum og sagði hátt,
eins og gamla konan - væri
hvergi nærri: „Þetta fær svo
mikið á hana. Það eru mörg ár
síðan hún hefir verið við fæð-
ingu — ekki síðan konan hans
Manna átti tvíburana".
Gamla konan staulaðist til
Ester, lagði höndina á maga
hennar og tuldraði eitthvað í
barm sjer. Pat horfði á hana
og braut heilann um það, hvort
þetta væru einhverjar töfraþul-
’ur, sem hún væri að hafa yfir.
— Honum fanst þetta ganga
illa. Honum hafði aldrei komið
í hug, að barnsfæðing stæði svo
lengi yfir.
Hann reis á fætur, fór fram
í eldhús og náði sjer í vatns-
glas. Þegar hann kom inn aftur,
var amma gamla farin að segja
sögu. Hún talaði lítt skiljanlegt
hrognamál, sambland af he-
bresku og brenglaðri ensku.
Pat horfði án afláts á Ester,
sem hjelt áfram að ganga um
gólf — hlýddi aðeins með öðru
eyranu á gömlu konuna. Hann
skildi hvort eða var lítið af því,
sem hún sagði.
Sagan var um barnsfæðingu,
og gerðist fyrir löngu síðan, í
bænum Rosenkranzt, sem frú
Rothstein sagði, að væri í Pól-
landi.
Það var óveðursnótt — eins
og þessi nótt — og nokkrir rúss
neskir hermenn ætluðu að hafa
á brott með sjer gyðingastúlku
— dóttur Rosenberg bæna-
stjóra. Það höfðu orðið rysk-
ingar, og tekist hafði að bjarga
gyðingastúlkunni úr klóm her-
mannanna, sem lögðu á flótta.
En innan stundar komu þeir
aftur, og höfðu þá safnað liði.
Þeir tóku að kveikja í gyðinga-
hverfinu og skjóta á gyðingana
— karla, konur og lítil börn.
I húsinu, sem amman bjó í,
— hún var þá kornung stúlka, i
skaut frú Rothstein inn í —
var stór og mikill kjallari, og!
presturinn kom með hóp af
konum og börnum, sem hann
faldi þar. Þegar þau höfðu
komið sjer vel fyrir, lokaði
hann hleranum í loftinu, fergði
hann og fór sína leið.
Alla nóttina hjeldu morðin og ■
ránin áfram — en konurnar og
börnin kúrðu lafhrædd í kjall- |
aranum. — Þegar líða tók að j
óttu, fór elsta dóttir bænastjór- j
ans, sem var að því komin að
eiga barn, að fá hríðir, og amma ■
var sú eina, sem var heima í
barnsfæðingum, og varð því að •
taka að sjer að hjálpa henni.
Fæðingin var erfið — barnið
kom ekki í heiminn fyrr en um
miðjan næsta dag. En amma
gamla vissi, hvað hún söng, og
bæði móðir og barn lifðu. — En
enginn kom og opnaði kjallar- I
ann, fyrr en seint um kvöldið, 1
og þá var móðirin dáin. — Þeg-
ar konurnar komu upp úr kjall-
aranum, sáu þær, að Rússarnir
höfðu brent samkunduhús
þeirra, og megnið af hinum
húsunum i hverfinu, myrt feð-
ur þeirra, eiginmenn, unnusta
og bræður.
— Þegar hjer var komið sögu
var gamla konan komin í svo
mikla geðrhræringu, að ógjörn-
ingur var fyrir hana að halda
áfram, svo að frú Rothstein
varð að ljúka sögunni.
„Það var faðir mannsins
míns, sem fæddist á þessari
ógnarnóttu. Hann kvæntist
Sadiu, dóttur ömmu gömlu,
sem fæddist tveim vikum síð-
ar en hann“.
Gamla konan var nú tekin
að hrína hástöfum og Pat sá,
að Ester leið verr en nokkru
sinni, hríðirnar urðu stöðugt
tíðari. Hann var kominn á
fremsta hlunn að biðja kerling-
una halda sjer saman. Hann
varð að gera eitthvað, til þess
að linna þjáningar Ester, en
áður en honum hugkvæmdist
nokkuð, heyrði hann ógurlegan
skruðning fyrir utan • húsið,
Hann lagði við hlustirnar. Það
gat ekki verið bifreið læknis-
ins, sem ljet svona hátt í. —
En andartaki síðar var dyrun-
um hrundið upp og inn kom
læknirinn, með Izzy á hælun-
Gamla konan hætti að hrína
og læknirinn — kumpánlegur
karl — sagði: „Góða kvöldið.
— Hjer virðist alt vera í besta
lagi“.
Pat þrýsti hönd hans, án þess
að segja nokkuð.og leit á Izzy.
— Izzy glotti og sagði: „Bif-
reið læknisins komst ekki leið-
ar sinnar fyrir snjóþyngslum,
svo að jeg fjekk lánaðan stóra
flutningavagninn".
Frú Rothstein ljómaði af
móðurlegri hreykni og sagði:
„Jahá — hann Izzy minn lætur
nú ekki að sjer hæða. Hann er
duglegur — og verður áreiðan-
lega mikill maður einhvern-
tíma“.

3.
— Klukkan níu, morguninn
eftir, voru dyrnar að húsi Pat
Healy opnaðar, og frú Roth-
stein kom út. Hún lyfti pilsun-
um og tiplaði af stað. Hún þurfti
að gefa Izzy morgunverðinn,
áður en hann fór til vinnunn-
ar. Amma hafði orðið eftir,
ætlaði að vera hjá Ester, þar
til hjúkrunarkonan kæmi, en
Rosie Dugan, systir Pat, hafði
lofað að borga fyrir hana.
Litlu síðar kom læknirinn út,
með litlu, svörtu töskuna. Hann
sneri sjer að Pat, sem stóð nötr-
andi í dyragættinn. „Nú er hún
úr allri hættu. Hún þarf aðeins
ró og næði. Jeg skal reka á eft-
ir hjúkrunarkonunni“.
Sigurgeir Sigurjórisson
hœstaréttorlögmaður.
Skrifstofutími 10-12 og 1— 6> ;æ
Aðalstrœti 6 Simi 1043
Æfintýr æsku minnar
Cftir JJ. C. ^LL
eráen
65.
minni háttar rithöfundunum, sem var ríkur maður og
barst mjög á, bauð mjer að borða hjá sjer einn daginn.
Hann sagði mjer þá, að út yrði gefið rit, sem Nýársgjöfin
nefndist, og að hann hefði verið beðinn um skrifa í það.
Jeg sagði, að um það hefði jeg líka verið beðinn, og hefði
lofað útgefandanum kvæði. ,,Nú, það á þá hver skussinn
að skrifa í þetta rit”, varð honum að orði, allreiðilega,
og bætti við: ,,Ja, þá held jeg að jeg fari ekki að skrifa
neitt handa þeim”.
Það skiftir nú ekki miklu máli, þótt maðurinn segði
svona nokkuð, og varla þess vert að minnast á það, en
þetta fjekk ákaflega á mig, og var nóð til þess að gera mig
þunglyndán í marga daga.
Kennari minn bjó í Christianshavn, og jeg fót þangað
tvisvar á dag og hugsaði þá ekki um annað en námið, en
á leiðinni heim fannst mjer jeg frjálsari, hugsaði hvorki
um lexíur nje lærdöm, en allskonar skáldlegar myndir
flúgu um hugann, en engri þeirra kom jeg á pappírinn,
fjögur eða fimm skemmtikvæði allt árið var það, sem jeg
afkastaði á því sviði, það var rjett til þess að gefa til-
finningunum útrás, eins og Bastholm sagði í brjefi til
mín, því kvæðin ollu mjer minni erfiðleikum, þrátt fvrir
allt, eftir að þau voru komin á pappírinn, heldur meðan
þau voru að brjótast um í huganum.
í september 1828 varð jeg stúdent, Öhlensláger var
einmitt rektor háskólans þetta ár og rjetti mjer hendina
og bauð mig velkominn sem háskólaborgara. það fannst
mjer ákaflega þýðingarmikil athöfn. Jeg var þá þegar orð-
inn 23 ára, en ákaflega barnalegur enn í allri framkomu
og máli. Lítil saga frá þessum tímum getur máske gefið
hugmynd um það. Rjett fyrir prófið sá jeg við miðdegis-
verðarborðið hjá H. C. Örsted, ungan mann, sem var hljóð-
ur og feiminn, jeg hafði ekki sjeð hann áður, hjelt hann
vera ofan úr sveit. Jeg spurði hann blátt áfram: „Ætlið
þjer í próf í vor?” — „Já”, sagði hann og brosti ofurlítið.
„Það ætla jeg”. — „Og jeg líka”, sagði jeg og fór svo að
halda langar hrókaræður um þenna mikilvæga atburð,
Þegar fór að draga að stríðs-
lokum í Evrópu langaði Hitler
til að komast á snoðir um það,
hvaða álit almenningur hefði á
honum og stjórn hans. Hann
dulbjó sig því og lagði leið sína
niður í bjórkjallara í Berlín.
— Hvaða álit hafið þjer á
Hitler? spurði hann veitinga-
manninn.
— Uss! sagði veitingamaður-
inn og lagði fingur á munn sjer.
Við megum ekki tala hátt
um þetta hjerna. Komdu með
mjer hjerna niður í kjallarann,
lagsmaður.
Síðan leiddi veitingamaður-
inn Hitler með sjer út um bak-
dyrnar, niður þröngan stiga og
niður í kjallara. Þegar þangað
var komið, lokaði hann vand-
lega á eftir sjer hurðinni og
hvíslaði: — Jeg hefi mjög mik-
ið álit á honum.
★
í blaði í Bandaríkjunum birt-
ist eftirfarandi saga:
„Það var einu sinni hermað-
ur, sem var sendur í herþjón-
ustu á Islandi. Hann hafði við
orð, áður en hann fór, að hann
skyldi ekki koma aftur, fyrr en
hann væri búinn að fá að kyssa
íslenska stúlku og skjóta ís-
björn. Nokkru eítir komuna til
íslands varð að leggja hann inn
á spítala í Reykjavík, en þar
sagði hann við fjelaga sinn:
— Sennilega hefði jeg farið
betur út úr því, að skjóta stúlk-
una og fá að kyssa ísbjörninn.
★
Gamall Vínarbúi vakti ný-
lega á sjer athygli með því að
staðnæmast daglega fyrir fram-
an dagblaðasölu og líta yfir
frjettir á fyrstu síðum blað-
anna, en aldrei keypti hann
blað. Að lokum stóðst blaða-
salinn ekki mátið og spurði
gamla manninn, hvernig stæði
á því, að hann læsi altaf forsíð-
una, en keypti aldrei blað.
— Jeg ætlaði bara að sjá,
hver væri dáinn.
— En dánartilkynningarnar
eru ekki á forsíðunni, þær eru
á 10. siðu, upplýsti blaðasalinn.
— Sú, sem jeg er að bíða eft-
ir, verður áreiðanlega á forsíð-
unni, sagði sá gamli.
★
Viðskiftavinurinn: — Jeg
keypti hjer egg í gær, og þegar
jeg ætlaði að fara að borða
það, kom í ljós, að það var
ungað.
Afgreiðslumaðurinn: — Það
verður þá kr. 1.25 í viðbót við
það sem þjer borguðuð í gær.