Morgunblaðið - 04.03.1958, Blaðsíða 18

18
MORGTllSlU ifílfí
Þriðjudagur 4. marz 1958
Sparnabur i rlkisrekstrinum
Sjálfstæðismenn gagnrýna
stjórnarfrumvarp
ST JORN ARFRUM V ARPIÐ um'
„ráð'stafanir til að draga úr kostnj
aði við rekstur ríkisins" hefur nú
verið samþykkt í efri deild Al-
þingis, og kom það til 1. umr. í
neðri deild í gær. Frumvarpinu
hefur áður verið lýst í Mbl., svo
og umræðunum um það í efri
deild.
Efni frumvarpsins
Eysteinn Jónsson fjármálaráð-
herra flutti framsöguræðu og
rakti efni frumvarpsins. Aðal-
atriði þess er, að ekki má fjölga
ríkisstofnunum eða ríkisstarfs-
- íþróttir
Framh. af bls. 9
WBA rétt tókst að nú jafntefli gegn
Man. Utd. Leikar stóðu 2:1 fyrir
United, þar til vinstri útherji WBA,
Horobinr jafnaði er fjórar mínútur
voru eftir af leik. McPearson, vinstri
innherji United, skoraði fyrsta mark-
ið, en Allen jafnaði fyrir West Brom.
Miðherjinn Dawson skoraði annað
markið fyrir United. Dawson og Mc-
Pearson eru innan við tvítugt. Þetta
er þriðji leikur United eftir fiugslys-
ið mikla í Múnchen, en félagið hefur
engum þeirra tapað. Dawson hefur
skorað mark í öllum þessum leikum.
Vinstri innherjinn Charlton lék fyrsta
leik sinn með félaginu eftir slysið, en
hann var með í flugvélinni, sem fórst
og meiddist lítils háttar á höfði. Hann
lék á vinstri kanti í þessum leik.
West Brom. og United leika aftur á
miðvikudag. Leikurinn fer fram á Old
Traffold, heimaleikvangi United, lík-
lega við flóðljós, og má búast við
um 70 þúsund áhorfendum.
Liverpool skoraði fyrst gegn Black-
burn, en heimaliðið skoraði tvívegis
og vann leikinn örugglega. Fyrirliði
liðsins, Clayton, skoraði fyrra markið,
en McLeod það síðara. Fyrir Liverpool
skoraði Murdoch.
Ronnie Clayton er ungur leikmaður,
en er fastur liösmaður í enska lands-
liðinu og hefur leikið 17 landsleiki.
Fulham átti auðvelt með Bristol
Rovers. í hálfleik stóðu leikar 3:0.
Mörkin skoruðu fyrir Fulham, Stevens
tvö og Hill eitt. Bradford skoraði fyrir
Rovers í seinni hálfleik.
Úrslit í leikum deildarinnar.
I. dcild
Birmingham — Arsenal 4:1
Burnley — Everton 0:2
Newcastie — Aston Villa 2:4
Man. C. — Blackpool 4:3
Nottingh. Forest — Leicester 3:1
Preston — Sunderl. 3.0
SheffieJd Wed. — Luton 2:1
II. deild
Bristol City — Lincoln 4:0 .
Charlton — Barnsley 4:2
Mancester — West Ham. 1:2
Grimsby — Ipswich 0:2
Middlesbrough — Swansea 2.1
Rotherham — Sheffield Utd. 1 :ú
Stoke — Notts. County 0:1
Wolves 30 20 6 4 76:36 46
Preston 31 19 5 7 77:40 43
W. Bromwich 30 13 12 5 70:53 38
Luton 32 17 4 11 58.44 38
Manch. U 29 15 7 7 74:48 37.
Notth. For 32 15 5 12 64:47 35
Manch. City .... 31 16 3 12 81:81 35
Chelsea 31 13 7 11 68:61 33
Tottenham .... 31 13 7 11 69:67 33
Burnley ....... 31 15 3 13 61.60 33
Blackpool 31 12 6 11 58:52 32
Bolton 31 12 7 12 55:66 31
Everton 31 9 •11 11 46:52 29
Arsenal 30 12 4 15 53:62 28
Birmingham 30 9 8 13 54.74 26
A. Villa 31 10 5 16 53:69 25
Leeds 31 9 6 15 40:52 24
Leicester ........ 32 10 4 18 68:84 24
Newcastle .... 30 9 5 16 49:55 23
Portsmouth .... 30 9 5 16 52:60 23
Sheff. Wed. 31 8 5 18 57.77 21
Sunderland .... 32 6 9 17 38:81 21
II. deild
West Ham. .... 32 17 9 6 76:46 43
Charlton 32 19 5 8 80:54 43
Liverpool .~. 32 15 8 9 62:48 38
Blackburn -.. 30 13 11 6 52:39 37
Ipswich 32 13 10 9 55:53 36
Fulham 29 13 9 7 67:42 35
Stoke 32 15 5 12 62:50 35
Sheff. Utd 30 13 8 9 51:40 34
Huddersfield 31 10 14 7 49:47 34
Middlesb 31 13 7 11 58:52 33
Barnsley ........ 31 12 9 10 56:51 33
Leyton - 30 14 4 12 66:57 32
Grimsby 31 14 4 13 73:61 32
Bristol R. ..« 30 13 4 13 62:59 30
Cardiff 30 10 8 12 46:54 28
Derby C 31 10 6 15 51:62 26
Rotherham «.. 31 10 5 16 48:67 25
Notts. C 31 9 5 17 35:59 23
Doncaster 32 7 9 16 40:60 23
Bristol C. _ 31 7 8 16 42:65 22
Swansea 32 7 7 18 49:81 21
Lincoln 31 5 9 17 35:68 19
mönnum eða stofna til annarra
verulegra útgjalda nema áður
hafi verið leitað álits 3 manna
nefndar. í henni skulu eiga sæti:
ráðuneytisstjóri fjármálaráðu-
neytisins, 1 maður tilnefndur af
ríkisstjórninni i heild til 1 árs í
senn og maður tilnefndur af fjár-
veitinganefnd Alþingis til jafn-
langs tíma. Ráðherra er óbundinn
af áliti nefndarinnar, en hafi
hann það að engu, ber honum
að senda fjárveitinganefnd skrif-
lega skýrslu.
Heimildin í fjárlögum
Magnús Jónsson tók næstur til
máls og sagði m. a.: Vissulega
eru allar tilraunir til að skapa
aðhald og draga úr kostnaði við
ríkisreksturinn góðra gjaida verð
ur. En því miður verður ekki
séð, að frumvarpið, sem hér ligg-
ur fyrir stefni í þessa átt.
í 22. gr. fjárlaga hefur undan-
farin ár verið heimild fynr rikis-
stjórnina til að „ákveða, að fjölg-
un starfsmanna ríkis og ríkis-
stofnana skuli vera háð samþykki
fjármálaráðherra, þar til sett
verða lög um i^ðstafanir til þess
að draga úr kostnaði við opin-
beran rekstur."
Ég veit ekkd, hvort þetta frum-
varp á að miða í þá átt, sem um
er rætt í niðurlagi heimildar-
ákvæðisins. Ef svo er, þarf að
gera á því miklar breytingar.
Mér kom mjög á óvart, að í
greinargerðinni, sem því fylgdi,
segir um ákvæði fjárlaganna:
„Af og til hefur verið ætlunin að
framkvæma þessa heimildargrein
en það hefur jafnan farið út um
þúfur á þann hátt, að einstök
ráðuneyti og stofnanir hafa farið
sínu fram, þrátt fyrir þaó, og
fjármálaráðuneytið enga aðstöðu
haft, til þess að spyrna fótum við
m. a. vegna þess, að ráðningar
hafa verið fullkomlega gildar,
þótt fjármálaráðuneytið hafi eigi
um þær fjallað“. Ég býst við, að
hér á Alþingi hafi verið gert ráð
fyrir, að þessi heimild hafi^venð
notuð.
Frumvarpið breytir engu
Ef fjármálaráðherra hefur ekki
getað spyrnt við fótum hingað til,
af því að ráðningar hafi verið
gildar, þótt hann hafi ekkj verið
um þær spurður, hlýtur sú ^purn
ing að vakna, hvar í þessu frum-
varpi sé ákvæði, sem breytir
þessu. Það er beinlínis tekið fram,
að 3 manna nefndin eigi aðeins
að hafa tillögurétt. Ráðherrar
geta virt tillögur hennar að vett-
ugi og það hefur harla litla þýð-
ingu, þótt þeir eigi eftir á að
senda skýrslu til fjárveitinga-
nefndar.
Skipan nefndarinnar
í frumvarpinu er gert ráð fyrir,
að Alþingi tilnefni aðeins 1 mann
af .þremur í fyrrgreinda nefnd.
Fyrst Alþingi á á annað borð að
koma hér nærri, verður að telja
þetta fyrirkomulag fráleitt. Al-
þingi hefur fjárveitingavaldið, og
hið eina eðlilega væri, að það
hefði meirihluta í nefndinni.
Skv. frumvarpinu kemur ekki til
annars en í nefndinni verði að-
eins stuðningsmenn þeirrar ríkis-
stjórnar, sem situr á hverjum
tíma. Ráðuneytisstjórinn í fjár-
málaráðuneytinu þyrfti e. t. v.
ekki að vera það, en erfitt verður
fyrir hann að beita sér gegn ráð-
stöfunum, sem fjármálaráðherr-
ann sjálfur vill knýja fram.
Ráðsmaður ríkisins
Þegar Jóhann Þ. Jósefsson var
fjármálaráðherra, lagði hann
fram frumvarp um ráðsmann
ríkisins. Fleiri hafa hreyft þeirri
hugmynd. Núverandi fjármála-
ráðherra hefur hins vegar snúizt
gegn henni. Ég mun ekki taka af-
stöðu til þess máls hér, en vil
benda á, að í Bandaríkjunum er
kosinn ríkisráðsmaður til tiltek-
ins tíma, og er síðan óheimilt
að endurkjósa hann. Þessu er
varpað fram til athugunar, þar
sem það kemur í veg fyrir ann-
marka, sem að sumra áliti skiptir
máli, að óheppilegt sé, að ráðs-
maður ríkisins sé embættismað-
ur, sem gegni embætti sínu lengi.
Sukk í ríkisrekstrinum
Jón Pálmason: Hvað eftir ann-
að hafa komið fram tillögur um
aukið aðhald í sambandi við fjár-
stjórn ríkisins. Jóhann Þ. Jósefs-
son lagði á sínum tíma til, að
skipaður yrði sérstakur ráðsmað
ur, Gísli Jónsson lagði til, að
fjárveitinganefnd yrðu sköpuð
betri skilyrði til að fylgjast með
fjárstjórninni, þó að Alþingi sæti
ekki á rökstólum.
Það frumv., sem hér liggur fyr-
ir, sýnir að fjármálaráðherra er
þess var, að borgararnir vilja
láta spyrna fótum við hinu hóf-
lausa sukki í ríkisrekstrinum.
Virðist frumvarpið stefna að því,
að fjármálaráðherra fái 3 stuðn-
ingsmenn sína til að taka hluta
af ábyrgðinni á sínar herðar.
Ég mun ekki á þessu stigi fjöl-
yrða um fjárstjórn íslenzka ríkis-
ins. Til þess gefst væntanlega
tækifæri innan skamms, en ég
hef að undanförnu safnað ýmsum
upplýsingum um þann hátt, sem
hafður er á þessum málum er-
lendis. Ég álít, að þingið þurfi að
taka ákvörðun um, hvort fjárveit
ingavaldið á í raun og veru að
vera í þess höndum eða í höndum
framkvæmdavaldsins, eins og nú
er orðið í raun. Greiddir eru
milljónatugir úr ríkissjóði án
heimildar í fjárlögum, og engin
aðstaða er síðan til að gera neinar
ráðstafanir, þegar við, sem erum
yfirskoðunarmenn landsreikning
anna, fáum þá í hendur löngu
síðar.
Framkvæmdavaldið
ber ábyrgðina
Eysteinn Jónsson: Síðasti ræðu
maður ætti að sýna með sundur-
liðun í hverju sukkið í ríkis-
rekstrinum er fólgið. Til þess
hefur hann tækifæri sem yfir-
skoðunarmaður.
Magnús Jónsson benti á, að hin
fyrirhugaða 3 manna nefnd hefði
aðeins tillögurétt. Það er álita-
mál, hvert vald hennar skuli vera,
en ég taldi ekki, að unnt væri
að taka hið endanlega vald af
viðkomandi ráðherra.
I frumvarpinu er gert ráð fyr-
ir, að skylt sé að leita álits nefnd
arinnar og senda greinargerð, ef
ekki er eftir því farið. Starfs-
mannafjölgun, sem ekki væri bor
in undir nefndina, væri ógild. Ég
hika ekki við að fullyrða, að þetta
muni skapa mikið aðhald í ríkis-
rekstrinum.
Þá tel ég eðlilegt, að fram-
kvæmdavaldið ráði skipun meiri
hluta nefndarinnar, þar sem það
er hinn ábyrgi aðili um stjórnar-
framkvæmdirnar. Sama hugsun
kom fram í sambandi við skipan
ráðsmanns ríkisins, sem alltaf
hefur verið gert ráð fyrir, að væri
embættismaður skipaður fyrir at
beina ráðherra.
Á stjórnin að hafa eftirlit með
sjálfri sér.?
Magnús Jónsson: Ég fæ ekki
séð, að það sé nein goðgá að veita
hinni fyrirhuguðu nefnd algjört
synjunarvald. Hendur ráðherra
eru á þessu sviði bundnar með
margs konar lagasetningu, svo að
hið endanlega vald er alls ekki
í þeirra höndum í öllum tilvikum
nú.
Af sömu ástæðu verður að hafa
röksemd ráðherrans fyrir því, að
framkvæmdavaldið en ekki Al-
þingi eigi að ráða mestu um skip-
un nefndarinnar. Henduc fram-
kvæmdavaldsins eru þegar bundn
ar á ýmsan hátt með lögum og
virðist eðlilegt, að frekara eftir-
lit með framkvæmdavaldinu væri
í höndum þingsins, svo að það
geti fylgzt méð, að fyrirmælum
þess sé hlýtt. Hins vegar hefur
Jóhnsen — mmnmg
ÞANN 21 febr. sl. lézt að heimili
sínu hér í bænum frú Dóra John
sen. Útför hennar fór fram frá
Dómkirkjunni í gær.
Frú Dóra fæddist 4. okt. 1892
og voru foreldrar hennar sæmd-
arhjónin Þórður Guðmundsson,
sem kenndur var við Hól og kona
hans Sigríður Biering Hansdótt-
ir ættuð frá Húsavík.
Með frú Dóru.er horfin okkur
mikil gæða- og mannkostakona.
Ég sem þessar línur rita átti því
láni að fagna að þekkja hana frá
því hún var ung stúlka og allt til
dauðadags.
Frú Dóra var mjög söngelsk og
lék prýðilega á hjóðfæri, þrátt
fyrir það, að hún naut mjög tak-
markaðrar tilsagnar í þeirri list.
Hefði hún átt þess kost að helga
sig hljómlistinni, er ég ekki í vafa
um, að hún hefði komizt langt á
þeirri braut.
En sá eiginleiki sem ég sér-
staklega vil benda á í fari frú
Dóru var glaðværð hennar og góð
vild til allra sem hún þekkti, hún
átti svo létta lund og var svo að-
laðandi, að það var sama hvort
það voru ungir eða aldnir sem í
návist hennar voru, öllum gat
hún komið í gott skap með hinni
Skemmtilegu og aðlaðandi fiam-
komu sinni.
Frú Dójy. giftist þ. 12. október
1922 Lárusi Johnsen koupm. frá
Vestmannaeyjum, hinum ágæt-
asta manni 4g fluttist hún með
honum þangað, en eftir aðeins
átta ára _ambúð varð hún fyrir
þeirri þungu sorg að missa hann
frá tveimur ungum börnum
þeirra, Lárusi og Sif, sem nú eru
bæði gift og búsett hér í bæ.
Eftir andlát manns síns flutti
Dóra aftur til Reykjavíkur með
börn sín og átti hér heima síðan.
Uppeldi barna sinna annaðist hún
af alúð og kostgæfni, enda naut
hún þess starfs síns ríkulega alla
tíð eftir að þau voru uppkomin
og ekki sízt nú síðast í veikindum
sínum, því um hana var hugsað
og að henni hlúð sem bezt mátti
verða bæði af börnum hennar og
tengdabörnum.
Eins og 'fyrr getur þekkti ég
Dóru frá unga aldri. Ég kom oft
á hið glaðværa heimili hennar og
rnóður hennar hér í Reykjavík,
einnig naut ég tvívegis ánægju-
legra stunda á heimili þeirra
hjóna í Vestmannaeyjum og eftir
að hún fluttist aftur hingað til
Reykjavíkur eru komur mínar á
heimili nennar ótaldar. Þar var
ávallt gott að koma.
Mína innilegustu hluttekningu
votta ég öllum ástvinum hennar
og þá sérstaklega þeim sem mest
hafa misst, börnum hennar,
tengdabörnum og barnabörnum.
Vinur.
það litla þýðingu, að fram-
kvæmdavaldið fái vald til að
hafa eftirlit með sjálfu sér.
Loks er það misskilningur, að
gert hafi verið ráð fyrir því, að
ráðsmaður ríkisins yrði háður
framkvæmdavaldinu. Hann átti
að vísu að vera skipaður með
atbeina ráðherra eins og t. d.
hæstaréttardómarar, en ríkis-
stjórninni átti hann ekki að vera
háður fremur en þeir.
Athugasemdir hafa verið gerðar
Jón Pálmason: Fjármálaráð-
herra talaði hér áðan eins og ég
og mínir samstarfsmenn við skoð
un ríkisreikninganna hefðum
ekki gert neinar a'thugasemdir.
Það hefur vissulega verið gert,
en það dregur bitið úr vopnunum,
að endurskoðendur fái reikning-
ana seint til athugunar og greiðsl
urnar verða þá ekki aftur teknar.
Þó að Eysteinn Jónsson eigi
ekki einn sök á öllu því, se'm
aflaga hefur farið á þessu sviði,
er það hann, sem ábyrgðina ber
á fjárstjórninni. Hann hefði átt
að setja hnefann í borðið í stað
þess að standa á þeim 8 árum,
sem hann hefur nú verið fjár-
málaráðherra samfleytt, að því,
að ríkisgjöldin færu að meðaltali
meira en 100 millj. kr. fram úr
áætlun á ári.
Eysteinn Jónsson: Það verður
að teljast merkisatburður, að síð
asti ræðumaður skuli þó segja,
að ekki sé allt, sem úr lagi fer,
mér að kenna. Sannleikurinn er
auðvitað sá, að það lætur ekki
nærri, að neinn einn ráðherra
geti borið ábyrgð á rikisstarf-
rækslunni.
Jón Pálmason: Segja má, að
litlu verði Vöggur feginn. Ég tel
mig ekki hrósa Eysteini Jónssyni
mikið, þó að ég segi, að einhverjir
aðrir beri líka ábyrgð á því, sem
aflaga fer. En þess er að minnast,
að ekkert fé er greitt úr ríkis-
sjóði nema ráðuneyti hans skrifi
upp á ávísánirnar, og þess vegna
ber hann ábyrgðina.
Eysteinn Jónsson: Þetta stenzt
ekki, því að einstakir ráðherrar
geta á eigin spýtur gefið út reglu
gerðir, ef stoð er fyrir þeim í
lögum, sem hafa í för með sér
milljónaútgjöld. Þar er orðið um
lögboðin gjöld að ræða og ekkert
annað að gera en inna greiðslurn
ar af hendi.
★
Frumvarpinu var að umræðu
lokinni vísað til 2. umr. og fjár-
hagsnefndar.
iðnlánasjóðs
A FUNDI neðri deildar Alþingis
í gær fór fram 1. umræða um
frumvörp þau um eflingu iönlána
sjóðs, sem flutt eru af þeim
Magnúsi Jónssyni og Jólianni
Hafstein. Þeir leggja til, að sjóð-
urinn fái helming þeirra tekna,
sem ríkið hefur af innlendum
tollvörutegundum. Yrði hlutur
hans 5—6 millj. kr. á ári, sem
verja ætti til stofnlána fyrir iðju
og iðnað. Magnús íylgdi frum-
vörpunum úr hlaði með ræðu.
Þeim var lýst nánar í Mbl. á
laugardag.
RítliAfnmW blóta
EINS og getið hefur verið í frétt-
um gengst Rithöfundafélag ís-
lands fyrir miðsvetrarblóti að
Hlégarði í Mosfellssveit nk.
fimmtudag. Þátttaka er heimil
öllum félögum í Bandalagi isl.
listamanna. Aðgöngumiðar verða
seldir á morgun í bókabúð Kron
og Eymundsen og þeir sem vilja
geta skrifað sig þar fyrir fari til
og frá Hlégarði. Ferðir verða kl.
7 frá Bifreiðastöð íslands en sam-
koman hefst kl. 7.30.
-----------------□
LONDON, 3. marz — Brezka
stjórnin vísaði á bug í dag mála-
leitan eins þingmanns verka-
mannaflokksins þess efnis, að
stjórnin beitti sér fyrir því að
stjórn kínverskra kommúnista
lilyti sæti á þingi S. Þ.
□-----------------□