Morgunblaðið - 02.10.1962, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Priðjudagur 2. október 1962
Leikhus Æskunnar:
Herakles og Agiasfjósið
eftir Friedrich Diirrenmatt
Leikstjóri: Gísli Alfreðsson
eftir Friedrich Diirrenmatt.
Leikstjóri Gísli Alfreðsson.
í VOR var stofnað hér í bæ, á
vegum Æksulýðsráðs, nýtt leik-
félag, er nefnist Leikhús æsk-
nnnar. Er félagið til húsa í Tjarn
arbæ og þar frumsýndi það sl.
fimmtudagskvöld fyrsta við-
fangsefni sitt, leikritið „Herakles
og Agiasfjósið“ eftir svissneska
rithöfundinn Friedrich Diirren-
matt, en hann er talinn með at-
hyglisverðustu leikritahöfund-
um síðari ára. Forráðamenn hins
nýja leikfélags hafa skýrt frá
því að næsta viðfangsefni fé-
lagsins verði kynning, undir
stjórn Ævars R. Kvarans, á
þremur leikritum Shakespeare’s, ir
sem sé Macbeth, Henry IV og
Romeo og Júlía. Er bersýnilegt
að hér er stórhuga ungt fólk á
ferðinni, sem ekki ræðst á garð-
inn þar sem hann er lægstur.
„Herakles og Agiasfjósið" er
skopleg útgáfa af frásögninni
um fimmtu þraut hins mikla,
gríska ofurmennis, Heraklesar,
er ráðinn var til að moka hið
mikla fjós Agias konungs í Elis.
Tímum hinnar fornu sagnar og
nútímanum er fléttað saman í
leiknum og deilir höfundurinn
með bitru háði á þjóðfélagsháttu
vorra tíma. Beinir hann einkum
skeytum sínum að stjórnmála-
mönnunum og dregur upp skop-
lega mynd af vinnubrögðum
þeirra er þeir undir forustu
Agias konungs ræða á þingi
hvort moka eigi út eða ékki
mykjunni, sem allt er að færa í
kaf í landi þeirra. Er málið af-
greitt með ótal nefndum og auð-
vitað látið þar við sitja.
Ekki verður með sanni sagt
að leikrit þetta sé sérlega
skemmtilegt, þó að sum atriði
þess séu allbrosleg, og þá einna
helzt hverja útreið kappinn
Herakles fær hjá höfundinum.
Verður næsta lítið úr hetjunni,
sem stynur undir þeirri byrði
sem sagnirnar um afrek hans
hafa lagt honum á herðar. Leik-
ritið er samið fyrir útvarp og
ber það nokkuð með sér á svið-
inu.
Persónur leiksins eru margar
og engin tök á því hér að gera
grein fyrir þeim öllum. Aðal-
hlutverkin leika Jónas Jónasson
(Herakles), Helga Löve (Delan-
ira ástmey hans), Richard Sig-
urbaldursson (Polybios einkarit-
ara Heraklesar og sögumann),
Valdimar Lárusson (Agias),
Karl Guðmundsson (Tantalos
sirkussjóra) og Borgar Garðars-
son (Fýleus son Agias). Sumir
þessara leikara eiga nokkurn
leikferil að baki sér og fara dá-
laglega með hlutverk sín, en áðr
eru nýliðar á leiksviði og
gætti þess mjög í leik þeirra.
Nokkuð bar á því að leikendur
kynnu ekki textann sem bezt.
Bendir það til þess að leikurinn'
hafi ekki verið nægilega æfður.
Leikstjórnina hefur Gísli Al-
freðsson haft á hendi. Mun þetta
vera fyrsta leikritið, sem hann
setur á svið. Hefur Gísla tekizt
leikstjórnin vel að ýmsu leyti,
en ekkert verður þó af þessum
leik ráðið um leikstjórnarhæfi-
leika hans.
Hafsteinn Austmann hefur
málað leiktjöldin, er sómdu sér
vel við leikinn.
Kurt Zier hefur teiknað bún-
ingana og tónlistin er eftir
Ragnar Björnsson.
Þýðinguna hefur Þorvarður
Helgason gert og virðist hafa
leyst það verk vel af hendi.
Að lokum vil ég árna þessu
nýja leikfélagi allra heilla með
von um að hinir ungu og áhuga-
sömu leikarar þess eigi eftir að
verða íslenzkri leiklist góðir liðs
menn er fram líða stundir.
Sigurður Grímsson.
99
Studia Centenalia
ti
minningarrit um Benedikt S. Þórarinsson
KOMIÐ er út minningarrit um
Benedikt S. Þórarinsson í tilefni
100 ára ártíðar hans 6. nóv. 1961.
Nefnist ritið „Studia Centenalia“,
og eru þar birtar ritgerðir eftir
allmarga bókmennta- og fræði-
menn. Greinarnar eru:
Prologue, eftir Benedikt S.
Benediktz, Flærðarsenna síra
Hallgríms Péturssonar eftir Sig-
urð Nordal, Athugasemdir um
Stjórn eftir Einar Ólaf Sveins-
son, Eiríkur Magnússon — The
Forgotten Pjoner eftir Stefán Ein
arsson, Ferhjólaður vagn prent-
verksins eftir Pétur Sigurðsson,
Oral tadition and the sagas og
poets eftir Ida L. Gordon, Fá-
ein orð um íslenzk áritunarein-
tök eftir Jakob Benediktsson, Er-
lend saga og söfnunarskylda há-
skólasafns i ungu ríki gamallar
smáþjóðar eftir Björn Sigfússon,
Bishop Jörondur Þorsteinsson
and the relics og Guðmundr inn
góði Arason eftir Peter G. Foote,
The murder at Port Louis, 1833
eftir Rooert G. Boumphrey,
Growth contra independence (A
study og Knut Hamsun’s Mark-
ens Gröde and Halldór Kiljan
Laxness Sjálfstætt Fólk) eftir
Ronald G. Popperwell, Time and.
space eftir Michael Tombs og
Þrír bókahöfðingjar, Gosin,
Routh og Sharp eftir Bendikt S.
Benediktz.
Bókin er 165 bls. að stærð. Út<
gefandi er ísafoldarprentsmiðja
h/f.
Almennur
isdagur
SÍÐASTLIÐIN ár hefur drykkju-
skapur orðði svo áberandi í sam-
bandi við ýmis mannamót, að
blöðin hata sameinast um að
átelja og fordæma þann ósóma.
Áreiðanlega nefur þetta komið að
góðu gagni. Einnig verður að gera
ráð fyrir að hinn almenni bind-
indisdagur í fyrrahaust hafi átt
sinn þátt í að minna þjóðina all-
rækilega á þetta vandamál Þá
birtu blöðin áhrifaríkar ritgerðir
um áfengismál og bindindi, og
flutt voru ágæt útvarpserindi
um hið sama, en auk þess var
gert ýmislegt fleira víðs vegar
í landinu til þess að auka á áhrif
bindindisdagsi ns, þar á meðal
ágæt þátttaka prestanna, sem
þennan dag tóku vel í strenginn
með okkur.
bindind-
14. okt.
Stjórn landssambandsins hefur
nú afráðið að næsti almenni bind
indisdagur skuli vera sunnudag-
urinn 14. október næstkomandi,
og heitir hún nú á alla góða
krafta í ’.andinu, sem láta sig
varða þetta vandamál, að gera
þennan bindindisdag sem áhrifa-
ríkastan, því að enn er þess full
þörf. Sérstaklega sendum við
kveðju okkar prestum landsins
og biðjum þá vinsamlegast að
minnast dagsins í ræðum sínum
þennan sunnudag, og bindindis-
starfsins. Breyting til batnaðar i
þessum efnum verður að fást, og
til þess er ‘sterkt almenningsálit,
þarf rækilegt fræðslu- og upp-
lýsingastarf í ræðu og riti, í blöð
um og útvarpi og með margvís-
legu félagsstarfi.
9 Tollgreiðslan
Blaðalesandi skrifar:
Ekki gat ég að því gert, að
mér svall eldmóður í brjósti
þegar ég las blöðin þann 26.
sept. Nú má heimurinn sjá,
að andi víkinga og ofurhuga-
er ekki dáinn út hjá hinni stór-
huga, íslenzku þjóð. Ég á við
þá einstæðu atburði, sem gerð-
ust á Keflavíkurflugvelli.
Vér fslendingar erum að vísu
óvanir jafn hádramatískum
viðburðum og þarna áttu sér
stað, en þjóðin brást við með
sóma og hinni alkunnu is-
lenzku gestrisni. Að vísu eru
tryggingarfélög okkar fá, fá-
tæk og smá en til allrar ham-
ingju lét ríkisstjórnin það ekki
hamla aðgerðum, enda má ekk-
ert spara „þegar býður þjóð-
arsómi“, eins og skáldið segir.
Útlenzkir hefðu sennilega lát-
ið sér nægja að senda úbreytta
lögregluþjóna og iðnfræðinga,
en í stað þess sendum við
lögreglustjóra og prófessora.
Hins vegar er mér illskiljan-
legt, hvers vegna verið var að
leggja tollþjóna í hættu, því
þótt við séum afkomendur
Njáls og lögspeki sé okkur í
bióð borin er afar hæpið, að
Lufthansa hefði fengizt til að
borga toll af sprengjunum, og
hefði þar sennilega risið upp
mikið lögfræðilegt vandamál.
Bandaríski herinn hefur ekki
sýnt þarna nærri því eins mik
inn höfðingsskap og hefði hann
átt að sjá sóma sinn og senda
hershöfðingja á' vetvang.
9 Kjarnorkuvísindum
beitt
Sú staðreynd, að kjamorku-
vísindi skyldu vera kölluð til
aðstoðar, finnst mér afar at-
hyglisverð. Að vísu er látið
í veðri vaka, að geiger-teljari
hafi átt að finna sjálflýsandi
og radioaktíva klukkuvísa, en
það er harla ótrúlegt, því
venjulegir bófar hefðu áreiðan
lega ekki farið að spandera í
svo fínar klukkur. Það hefði
verið alveg nog að nota gam-
alt vasaúr eða vekjaraklukku,
sem vísarnir hefðu verið dottn-
ir af. Auk þess er ennþá hægt
að fá klukkur með góðum og
gamaldags vísum. Svo hefði
líka mátt nota mákrófón til að
hlusta uppi tifckið í klukkunni.
Mér datt strax í huig, að
lei'kið hefði grunur á að kjarn-
orkusprengja væri í vélinni og
gæti það bent til, að hér væru
engir venjulegir bófar á ferð.
Sennilega hafa Rússar viljað
fara að gera tilraunir í háloft-
unum og viljað spara sér rak-
ettukostnaðinn.
9 Ef allir bregðast
vel við
En ráðsnilld íslenzku þjóðar-
innar er söm á æðstu stöðum
og yztu nesjum. Allir bregðast
við af þegnskap og drenglyndi
sem og einnig má sjá, svo
dæmi sé nefnt, þegar flytja
þarf mann á sjúkraflugvöll á
jeppa yfir vondan veg. Grípur
þá hver það sem hendi er næst
þröngum iðrum jeppans. Jeppa
eigendur keppast fyrst og
fremst um að bjóða fram bíla
sína, aðrir bílstjórar koma með
varadekkin til að byggja fjöðr-
unarkerfi undir sjúklinginn,
bændur og verkamenn drífa
upp fjalir og hurðaplanka tE
að leggja þar ofaán og hrepp-
stjórinn kemur kjagandi með
hálfdýnu til að mýkja beð-
inn. Húsfreyjurnar koma með
úlpur og kodda til að hlúa að
sjúklingnum og þegar allt er
ferðbúið, klifrar læknirinn upp
í hreiðrið og sezt við hlið hins
sjúka. Síðan er ekið hægt og
tignarlega af stað og börnin
og hundarnir fylgja með úr
hlaði, svo lengi sem kraftarnir
endast. Svipað varð uppi á
teningnum í þetta sinn, vér
erum .sprengivargar litlir og
óvanir að fást við svona vanda
máil, en með hjálp guðs og
góðra manna má bæta úr öllu
og frægð víkinganna á sögu-
eynni flýtgur enn einu sinni
um allan heim.
í guðs friði,
Blaðalesandl