Morgunblaðið - 02.10.1962, Blaðsíða 23

ÞriSjMdagur 2. október 1962.
MÖBCUNBLAÐIÐ
23
„EF ég get ekki lifað þessu
lífi, þá á ég ekkert líf. Mér
finnst ég þegar vera dauð-
ur. Ég vil komast í háskól-
ann. Þannig vil ég lifa. Fái
ég það, get ég lifað mínu
lífi; fái ég það ekki, gæti
ég eins vel ekki verið til.
Það eitt, að lifa og anda —
það er mér ekki líf. Eitt-
hvað meira verður að
koma til“. — Þetta voru
ummæli bandaríska negr-
ans James H. Meredith, er
sýnt var, að nokkrir ráða-
menn, með Ross Barnett,
fylkisstjóra, í fararbroddi,
Mississippi: Lögreglumenn með hjálma og gasgrímur og kylfur í höndum, safnast sam-
an sl. fimmtudag, til þess að hindra inn göngu James H. Meredith í skólann í Oxford.
„Það er ekki nóg að lifa og anda
segir James H. Meredith, blökkumað-
urinn, sem reynir að tá skólavist,
eftir að hafa gegnt herþjónustu
fyrir land sitt
Meredith — „Hér vil ég vera“
ætluðu sér að koma í veg
fyrir, að Meredith yrði
veittur aðgangur að Ox-
ford-háskóla í Mississippi.
Er Meredith hélt til háskól-
ans, til innritunar, fyrir nokkr
um dögum, höfðu dómstólar
bandaríska ríkisins (sambands
ríkisdómstólar) kveðið upp
úrskurð um. að honum skyldi
heimill aðgangur að skólan-
um.
„Farðu heim, negri“.
Er Meredith kom þangað,
beið hans hópur sestra nem-
enda, er septu að þeir vildu
ekki sjá þeldökkan mann í
sinum skóla Sumir septu: „Go
home, nigger". Meredith leit
í kring um sig, brosti varfsern
islega, en hélt síðan í fylgd
nokkurra starfsmanna banda-
riska ríkisins inn í skólabygg-
inguna. Þar var þá fyrir Barn-
ett, fylkisstjóri, og sýndi Mere
dith honum úrskurð dómstól-
anna um að veita bæri hon-
um inngöngu — en fylkisstjór
inn gerði hann afturreka. Að-
spurður, hvort hann gerði sér
grein fyrir, að hann væri að
fremja lögbrot, svaraði Barn-
ett, fylkisstjóri, því til, að
hann teldi sig ekki þurfa að
svara viðstöddum því — það
væri dómaranna að spyrja
slíkra spurninga.
Dómstólar setja
Barnett úrslitakosti.
Á fö^tudag var réttur settur í
New Orleans. >ar kom saman
sambandsríkisdómstóll til að
fjalla um mál Ross Barnett,
fylkisstjóra, þ.e. kveða upp
úrskurð um það, hvort hann
hefði sýnt dómstólunum fyrir
litningu með því að taka ekki
til greina úrskurð þeirra um,
að Meredith ætti rétt til skóla
setu.
8 dómarar hlýddu á vitna-
leiðslur, og að þeim loknum
felldu þeir þann úrskurð, að
Barnett væri sekur um „fyr-
irlitningu á dómstólunum". —
Honum var gert að hlíta fýrri
úrskurði, og skyldi hann hafa
frest til þriðjudags til að
breyta framferði sínu — að
öðrum kosti skyldi hann
greiða 10.000 dali í dagsektir
eftir það.
Mætti ekki
fyrir réttinum.
Barnett, fylkisstjóri, mætti
ekki fyrir réttinum, þrátt fyr-
ir, að honum hefði verið
stefnt. Fulltrúar réttarins
höfðu reynt að afhenda hon-
um'stefnuna, en Barnett neit-
aði að taka við. Jafnframt var
sýnd í réttinum sjónvarpskvik
mynd af því, er Barnett beitti
sér persónulega fyrir því í
fyrri viku, að Meredith yrði
ekki veittur aðgangur að skól-
anum.
Að öðru leyti setti dómstóll-
inn Barnett þau skilyrði, að
hann skipaði löggæzluliði
fylkisins og öðrum starfsmönn
um þess að hætta þegar í
stað öllum aðgerðum, sem
miðuðu að því að hindra, að
úrskurður dómstóla kæmist í
framkvæmd, auk þess, er hon-
um var gert að sjá til þess, að
friður og ró ríkti á háskóla-
svæðinu.
Forsetinn
greip í taumana. ó
Á laugardag átti Kennedy,
forseti, sírhtal við Barnett,
fylkisstjóra. Sömuleiðis ræddi
dómsmálaráðherrann, Robert
Kennedy, við Barnett í síma.
Að því loknu sendi Kennedy
Barnett skeyti, þar sem hann
bað hann að haga sér í sam-
ræmi við úrskurði sambands-
ríkisdómstólanna. Jafnframt
lýsti forsetinn því yfir, að
hann ætlaði sér að halda uppi
lögum og reglu í Mississippi-
fylki.
Síðar um daginn átti forset-
inn viðræður við landvarna-
ÚTÁORjtÍD
ráðherrann, Robert McNa-
mara, og aðra háttsetta menn
innan hersins.
— Kveður til fylkisher.
Skömmu eftir miðnætti á
aðfaranótt sunnudags gaf for-
setinn út yfirlýsingu, þar sem
hann skipaði Barnett að hætta
að standa í vegi fyrir því, að
Meredith yrði veitt skólavist.
Þá fylgdi á eftir skipun for-
setans til landvarnaráðherrans
um að taka fylkisher Miss-
issippi í þjónustu ríkisins. —
Hins vegar kom í Ijós, að ekki
var ætlunin að grípa til fylk-
ishersins a.m.k. ekki strax,
heldur var þessi ráðstöfun for
setans gerð til þess að koma
i veg fyrir, að Barnett gæti
framvegis notað herliðið í
baráttu sinni. Venjulega er
fylkisherinn undir stjórn
fylkisstjórans, en hins vegar
má kveðja hann í þjónustu
ríkisins, ef sérstaklega stend-
ur á.
— Iþróttir
Framh. af bls. 22.
í stöng en hin beint á mark-
vörð.
Á síðustu mínútu tókst Skaga-
mönnum að jafna. Markið var
harðsótt mjög, sótt fast að
Heimi eftir hornspyrnu og hann
HltrgmíiMaí
Þarf aS fá duglega krakka og unglinga,
til að bera blaðið til kaupenda þess víðs
vegar um borgina og úthverfi hennar.
Talið við skrifstofuna eða afgreiðsluna
strax.
Sími 22480.
sló knöttinn í. eigið net.
KR-liðið lék mjög vel á köfl-
um, einn bezta leik sumarsins og
náði skemmtilegum köflum, ekki
sizt fyrirgjafirnar frá köntunum
og skallmörkin. Heimir átti og
annríkt í markinu en bjargaði
oft vel. Garðar og Ellert voru
drýgstir en er á leið gætti tauga
spennu, sem skemmdi hinn áð-
ur góða leik liðsins.
Skagamenn sýndu einnig góð-
an leik og bar framlínan þar af
með hraða og dugnað. Vörnin
var hins vegar óvenju opin og
nýja markvörðinn, Kjartan,
skorti reynslu sem vitað var.
Þórður Jónsson meiddist í
leiknum en meiðslin voru ekki
eins alvarleg og óttast var í
fyrstu.
I MORGUNBLAÐINU
BEZT AÐ AUGLÝSA
friðinum í Little Rock verið
stefnt í hættu.
Hins vegar reynir Barnett
nú ekki að bera því fyrir sig,
að friður í fylkinu sé í hættu,
heldur gengur hann i berhögg
við lög landsins.
Eisenhower, er var forseti
1957, sendi þá her til Little
Rock og negrarnir fengu að-
gang að skólanum, og hafa þel
dökkir og hvítir sótt þar skóla
saman síðan.
Lokabarátta?
Nú eru um 2000 mennta- og
háskólar í Bandaríkjunum, og
fá negrar skólavist í um 90%
þeirra. Aðeins þrjú fylki í
Bandaríkjunum viðhalda enn
því kerfi, að negrar fái ekki
að sækja sömu skóla og hvít-
ir. Hvergi hefur andstaðan
gegn negrum verið meiri en í
Mississippi, en þeir atburðir,
sem nú eru að gerast, gefa
von um, að hér sé að hefjast
lokaþátturinn í baráttunni um
skólavist negra.
Lagalega hliðin.
Ástæðan fyrir því, að fylkis-
stjóri getur haldið uppi slíkri
andstöðu við stjórn landsins
og dómstóla liggur aðallega í
tvennu. Dómstóla- og réttar-
farskerfi Bandarikjanr a er
tvöfalt. Annars vegar er um
að ræða dómstóla einstakra
fylkja, en hins vegar dómstóla
sjálfs ríkisins, sambandsríkis-
dómstóla (Federal Courts).
Barnett ber því fyrir sig, að
hann hafi samkvæmt gamalli
lagahefð rétt til þess að neita
afskiptum ríkisins af borgur-
um einstakra fylkja. Sam-
bandsríkjadómstólar hafa
dæmt þessa „hefð“ ólöglega
og í bága við stjórnarskrá
Bandaríkj anna.
Stjórn Bandaríkjanna hefur
fylgt þeirri stefnu, að allir
þegnar landsins skuli hafa
sama rétt til menntunar. Því
er nú að þvi komið, að stjórn-
in kann að þurfa að grípa til
framkvæmdavaldsins, til þess
að fá framgengt úrskurði sam-
bandsríkisdómstólanna. And-
staða Barnetts og fylgismanna
hans byggist hins vegar i
hefð“ þeirri, sem áður hefur
verið vikið að, þótt raunveru-
leg ástæða sé kynþáttahatur.
Little Rock 1957 —
Oxford nú.
Flestir minnast atburða
þeirra, er áttu sér stað i Little
Rock 1957, er Orville Faubus
reyndi að hindra skólagöngu
negra þar. Hann reyndi hins
vegar ekki að brjóta í bága við
úrskurð sambandsríkisdómstol
anna á þann hátt, sem Barnett
reynir nú. Faubus hindraði
inntöku negranna þá með því
að kalla út fylkisherinn, og
bar því fyrir sig, að ef hann
hefði ekki gert það, þá hefði
IJnglIngsstúlka
óskast til sendiferða allan daginn í vetur
á skrifstofu blaðsins.
JMd
Sendisveinn
óskast hálfan eða allan daginn.
Davíð 8. Jónsson & Co hf.
Heildverzlun — Þingholtsstræti 18.