Morgunblaðið - 10.01.1968, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. JANUAR 1908
Felustnður
Bormunns
Brezka blaðið birti nákvæma frásögn um flótta Martin
Bormans, staðgengils Hitlers, í lok heimsstyrjaldarinnar og
hið einkennilega líf sem hann hefur lifað síðan.Upplýsing-
arnar eru komnar frá Erich Karl Wiedwald, sem segist hafa
verið einn af lífvörðum Bormanns í útlegðinni þar til hann
lét af því starfi fyrir sex mánuðum. Anthony Terry, frétta-
ritari blaðsins í Bonn, yfirheyrði Wiedwald í ellefu daga og
hefur reynt eftir föngum að sannprófa upplýsingar hans.
Niðurstaða Terrys er sú, að Wiedwald sé sjálfum sér sam-
kvæmur, trúverðugur, sannfærandi og nákvæmur. 1 styrj-
öldinni og á fyrstu árunum eftir heimsstyrjöldina yfirheyrði
Terry marga þýzka fanga, meðal annars stríðsglæpamenn
nazista. Frásögn hans fer hér á eftir.
í 22 ÁR hefur verið leitað að
Martin Borman, staðgengli Hitl-
ers og leiðtoga Nazistaflokksins,
og þó heáur enn ekki fengizt
óyggjandi svar við þeirri spurn-
ingu hvort hann er enn á lífi, Nú
er fyrrverandi undirforingi úr
SS-sveitunuim, Erick Karl Wied-
wald, reiðulbúinn að segja op-
inberlega að hann viti sannleik-
ann um Martin Bortman. Hann
kveðst vita hvernig Bormann
komst undan, hvar hann hefur
búið síðan, hvernig fjárhag hans
er háttað og hvaða tekjur hann
hefur. Hann gerþekkir núver-
andi felustað Bormanrus og býr
auk þess yfir mikilvægri vit-
neskju um þrjá aðra stríðsglæpa
menn nazista.
Útiloka má augljósustu ástæð-
urnar sem Wiedwald kann að
hafa til þess að Ijúga. Hann hef-
ur ekki krafizt borgunar og hef
ur svo lítinn áhuga á að láta á
sér bera að honum stendur á
sama um hvort nafn hans er get
ið eða ekkL Ef til vill er hann
leiguþý vestur-þýzfcu stjórnar-
innar, sem kann að vilja stofna
brasiiísku stjórninni í vandræði
til þess að knýja hana til að
framselja Bormann, en hvernig
ég komst á snoðir um feril Wied
waldis mælir gegn því. Loks get
ur verið, að hann starífi fyrir
Bormann og sé að reyna að sann
færa heiminn um, að Bormann
sé nú orðinn gamall og mein-
laus, en ef svo er, þá virðist
Bormann leggja sig í of mikla
hættu að óþörfu.
Einnig getur verið að hann
segi satt. Til þess hefur hann
ríkar, persónuiegar ástæður.
Wiedwald er 41 árs og þjáist af
krabbameini 1 'hálsi. Hann vill
koma á fót töbaksvöruverzlun í
Bonn og hélt að hann ætti skil
ið að fá aðstoð frá Bormann.
Hann fékk enga aðstoð og er
beiskur þess vegna.
Öll atriði í frásögninni sem
hægt er að sannprúfa, koma
heim, en margt í henni er
hvorki hægt að eanna né af-
sanna, miklu meira en maður
gæti sætt sig við undir venju-
legum kringumstæðum. Einn við
urkenndasti sérfræðingurinn á
þessu sviði, dr. Simon Wesen-
flhal, yfirmaður skjala- og gagna
stofnunar Gyðinga í Vín, hefu
rætt Mtillega við Wiedwald. Dr.
Wiesenthal veit hins vegar ekki
um nokfcrar staðreyndir, sem hér
er getið, þar sem Wiedwald játar
að hann sé ekki reiðubúinn að
veita Gyðingum upplýsingar
•beint.
Sagan er því ósönnuð. En þetta
er nákvæmasta frásögnin um fer
il Martins Bormanns eftir heims
styrjöldina sem birt hefur verið
til þessa.
MARTIN BORMANN býr í
BrasiMu, þar sem landamæri
Brasilíu og Paraguay ganga
Uppdráttur af Kolonie Waldner og kort þar sem merktir eru inn á dvalarstaðir Bormanns og ann-
arra stríðsglæpamanna.
WiedwaM segir að landareign-
in myndi rétthyrning og áætlar
lauslega að hún nái yfir um 60
kíiómetra svæði meðfram ánni
og um 160 kílómetra upp frá
ánni inn í landið. Ólgandi fljót-
ið lokar nýlendunni í austri, en
þar er það 16 km breitt. í suðri
eru frumskógar og grassléttur
Paraguay, svæði sem eru erfið
yfirferðar og nánast ófær —
hvað sem öðru Mður er ekki hægt
í norðri er eini alþjóðlegi flug
völlurinn Campo Grande. En
vörubifreiðar nýlendunnar eru
þrjá daga að fcomast þaðan með
birgðir, en verða að vísu að fara
ýmsar krókaleiðir. Lofcs er hægt
að gera árás á nýlenduna frá
Paranafljóti og verður þá að
sigla upp fljótið frá sjónum. En
þessi möguleiki er alveg eins ill
framkvæmanlegur og hinir.
Grynningarnar í ánni eru við-
Vegabréfið sem Wiedwald varð
inni er mynd af varðhúsinu, á
lengst í suður. Dvalarstaður
hans er nánar tiltekið einum og
ihálfum kílómetra frá ánni Par-
ana og um 20 km frá landamær
unum. Staðurinn heitir „Kolonie
Waldner 595“. Þegar komið er
þangað, eru hins vegar engin
skilti, sem sýna hvað staðurinn
heitir, eina vísbendingin um
hvar staðurinn er, er varðkofi
með stréþaki og hópur 40—60
Pólverja og Úkraínumanna, 6em
ökki mundu hika við að fremja
morð til þess að verja manninn,
sem drottnar yfir þeim.
Ef Wiedwald hefur rétt fyrir
sér, þá hefur Bormann hreiðrað
um sig í einhverju rammgerð-
ast virki frá náttúrunnar hendi
sem tii er á jarðarkringlunni.
að sýna til þess að komast inn í Kolonie Waldner. A annarri hlið-
hinni hliðinni eru dulmálsmerki.
að brjótast yfir þessi öræfi án
þess að Indiánarnir á þessum
slóðurn taki eftir því, en marg-
ir þeirra eru leiguþý Bormanns.
Vegirnir í vestri, frá Ascunci-
on í Paraguay eða niður eftir
brasiiísku landamærunum frá
Bella Vista, liggja- um svæði,
þar sem krökkt er af vopnuðum
borgarasveitum (sem Bormann
hefur einnig mútað) og þýzkum
landnemum sem eru jafnvel enn
þá fjandsaimlegri. Á svæðinu
milH Bella Vista og Kolonie
Waldner eru bersýnilega 14
þýzkar nýlendur — og í fleetum
þeirra er slangur af fyrrverandi
SSmönnum, og Þjóðverjarnir
eru allir einstaklega samheMn-
Bormann og hús hans í Kolonie Waldner.
sjárverðar. og hafnsögumennirnir
á Parannaánni eru næstum því
undantekningarlaust Þjóðverjar
frá Saxelfi.
Wiedwald lagði á það áherzlu
nokkrum sinnum að upplýsing-
ar sínar um staðhætti væru tíu
ára gamlar og ef til vill úrelt-
ar. Hann fór til Kolonie Waldn-
er 555 í desember 1958. Hann
ræddi síðast við Bormann í
Montevideo í marz 1965 en að-
eins stutta stund, og í sumar tal
aði hann við lífvörð Bormanns,
Sdhwent, í Hollandi
En Bormann er þannig skapi
farinn að hann skipti-r ekki um
bústað nema hann sé neyddur
til þess vegna þess að eitthvað
óvænt kem-ur fyrir og hann tel-
ur öryggi sínu ógnað. Þegar
WiedwaM gekk 1 lið með Bor-
mann í árslok 1947 bjó Bormann
í „Sviss Argentínu". á 5.060
ekra búgarði við vatn nokkurt
um 90 km fyrir sunnan Carlos
de Bariloche. í nágrenni Andee-
fjalla. Þetta svæði er nú ein-
hver vinsælasti ferðamannastað
ur Argentínu. En þó fluttist Bor
m.ann ekki búferlum fyrr en
Juan Peron einræðisherra var
steypt af stóli 1955. Bormann
fluttist ekki fourtu fyrr en póM-
tískum verndara hans var velt
úr sessi.
Að sögn Wiedwalds fluttist
hann yfir Andesarfjöll til Ohile,
og vinir hans settu á svið nýjan
dauða til þess að sannfæra efa-
semdarmenn ef þeir tryðu því
ekki að hann hefði dáið í lok
heimsstyrjaldarinnar. í raun og
veru varð Bormann gestur gam-
als saimstarfsmanns, Richard
Gliicks herdhöfðingja. sem á
mektarárum sínum stjórnaði
rekstri fangabúðanna og gætti
eigna þeirra, sem teknar voru
af Gyðingum áður en þeir voru
sendir í gasklefana. GMicks var
þá foúsettur — og Wiedwald tel
ur að hann sé enn búsettur —
við Ranco — vatn í Chile, og
bendir allt til þess að hann hafi
verið óhultur um sig þótt hann
ætti heima skammt frá bænum
Ranco. Bormann og nofckrir
dyggir stuðningsmenn hans í
tæp tvö ár.
Kolonie Waldner 555 er að
öllu leyti öruggari griðastaður en
Ranco-vatn. Nýlendan myndar
ferhyrning og í miðju er torg
og við það standa átta kofar.
Vegurinn til nýlendunnar frá
fljótsbryggjunni, sem WiedwaM
minnir að sé um 1600 metra
langur, liggur fram hjá varðkof
anum með stráþafcinu (sjá
mynd) og í sveig bak við kof-
ana. Hús Bormanns, eina traust-
byggða timburhúsið í nýlend-
unni, stendur lengst til vinstri
við torgið frá innganginum.
Það er engin furða að hús Bor
manns stendur næst undankomu
leið nýlendunnar — tveimur
léttum Piper Cufo-flugvélum,
sem standa við enda flugbraut-
ar. Flugskýlinu sem er stolt ný-
lendunnar, hefur verið breytt í
amerískan keiluspilsvöll, sem
liggur eftir skýlinu endilöngu.
WiedwaM hefur ekki minnstu
hugmynd um, hver keypti útfoún
aðinn og man það eitt að helztu
viðgerðarstörf í nýlendunni voru
í því fólgin að gera við áhöldin,
sem eru notuð við keil-uspilið.
■Hin miklu auðsefi Bonmanns
tryggja bæði varnir nýlendunn-
ar og frelsi hennar frá erfiði og
striti hinna sjálifistæðu nýlendna
lengra inni í landi. Wiedweld
segir að eina ferðalagið er hann
viti til að Bormann hafi farið
til Evrópu síðan heimsstyrjöld-
inni lauk, ti‘l Santaander á Spáni
í júní 1958, hafi staðið í sam-
bandi við auðæfi hans. Bormann
vildi augsýnilega tryggja það.
að tveir litlir skjalabögglar yrðu
aflhentir réttum manni. Wied-
wald var með í ferðinni (hann
var þá hvort eð er á förum til
Evrópu) og kveðst hafa séð inni
hald pakfcanna, þegar Bormann
opnaði þá -til þesis að fullvissa
6ig um að ekkert vantaði.
Hér var um að ræða frá þrem
ur bönkum í Mið-Evxrópu. Wied
wall man greinilega eftir nöfn-
um og heimilisföngum bankanna.
Schwent mun bersýnilega hafa
sagt Wiedwald, að hann teldi
að tekjur Bormanns næm.u
15.000 punda á tnánuði. Wied-
wald telur að Bormann hafi haft
tvo tekjustofna og dregur þá á-
lyfctun af sögnum þeim sem
gengu í nýlendunni þegar hann
Framhald á bls. 16.