Morgunblaðið - 13.02.1973, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1973
17
Haukur Ingibergsson.*
HUOMPLÖTUR
Hljómplötuútgáfan 1972 (IV)
S.l. ár hefur það veriö skoð
un hljómplötuútgefenda um
allan heiim, að 45 snúninga
plötur, eða litlar plötur, eins
og þær eru oft kallaðar, séu
að verða úrelt söluvara, þar
sem þungamiðjan hafi færzt
yfir á LP plötur og segul-
bönd einkum kasettur.
Engu að síður komu út 17
iitlar plötur á árinu 1972, svo
að þær virðast enn vera
gjaldgengar hér á íslandi.
Það er þó trúlegt að á næstu
árum fækki 45 snúninga plöt-
um að tiltölu við LP plötur,
því að margar af þeim 45
snúninga plötum sem
út komu, seldust í sára-
litiu magni. Þessar litlu plöt-
ur korna þó vart til með að
hverfa af markaðinum í bráð,
því að margt efn-i hentar bet-
ur lítilli plötu en stórri. Má
sem deemi benda á lagið um
Línu langsokk, en sú plata
seldist í 5.600 eintökum á ti'l-
tölulega fáum dögum og er
slíkt einsdæmi. Sú plata hefði
selzt nær því jafn vel þótt
ekkert annað lag hefði verið
á plötunni. Auk Linu voru að
vísu þrjú lög, en þau gerðu
hvorki til né frá.
Önnur plata, er sló í gegn
var lýsing eftirhermunnar
Karls Einarssonar á heims-
meistaraeinvíginu í skák. Sú
plata seldist í 3.700 eintökum,
þrátt fyrir það ’að þátturinn,
sem Karl flutti hefði verið til
tölulega l'ítið fyndinn og fjall
aði ekki nema að nokkru
leyti um einvígið.
Þriðja platan sem vert er
að geta um, er fyrri útgáf-
an með Geirmundi Valtýssyni.
Það var lagið „Biddu við“,
sem sló í gegn, og seldist í
2.700 eintökum. Geirmundur
átti einnig fimmtu mest seldu
45 snúninga plötuna með lag-
inu „Nú er ég léttur" og seld
ist hún í eitt þúsund færri
eintökum en hin fyrri.
Fjórða mest selda platan
var með Hljómsveit Þorsteins
Guðmundssonar.
Nokkrar all sérkennilegar
útgáfur komu fram, og ber þar
hæst plötu með Jóhanni G.
Jóhannssyni, sem er eitt
mesía furðuverk, sem á plötu
spilara hefur komið. Þarna
mun Jóhann hafa verið að
gera tilraun með nýjar leið
ir, en ekki verður séð, að sú
tilraun hafi heppnazt. Þá kom
út i sumar plata, og átti eng
inn að vita hver væri flytj-
andinn, en hann nefndi sig
Umba Roy. Skömmu síðar fór
Ómar Valdimarsson úr landi.
Ef nefna ætti plötur, sem
hefðu átt meiri athygli skilið
en raun varð á, má nefna
plötu með Guðmundi Hauki,
sem kom út á fyrri hluta árs-
ins. Sú plata var vönduð og
vel gerð að flestu leyti, en
komst einhvern veginn ekki í
sviðsljósið. Sömu sögu var að
segja um plötu með söngtríó-
inu „Litið eitt“, en það trió
á vonandi eftir að senda frá
sér LP ptötu, áður en árið
1973 er allt.
A árinu 1972 kom út hljóm plata með eftirhermusniHingn-
um Karii Eiivarssyní.
Sveik
föðurlandið
Dreglnn á tálar af rússneskri ástmey
Eftir
Sigrúnu Stefánsdóttur.
INNAN skamms hefjast hér í
Osió sérstæð réttarhöld yfir
ungum norsknm stúdent, sem
grunaðiir er um njósnir í þágu
Rússlands. Norski stúdent-
inn, sem heitir Oie Martin
Höysiad, er 25 ára gamall og
hefur af og til unnið í norska
sendiráðinu i Moskvu. Sl.
sumar kynntist hann þar
rússneskri stúlku, sem hann
trúlofaðist skömnm síðar.
Brátt komst rússneska leyni-
þjónustan á snoðir um þetta
samband og notfærði sér það
til hins ýtrasta. Leyniþjónust
an kom málunnm þannig fyr-
ir, að stúdentinn varð að
velja á milli þess, hvort hann
vildi útvega leyniþjónust-
unni þau skjöl, sem hún ósk-
aði eftir, eða útiloka alla
möguleika á þvi að fá farar-
leyfi til Noregs fyrir unnustii
sina. Ogr stúdentinn valdi
fyrri kostinn.
Þannig hagar til i norska
sendiráðinu í Vorovskijgötu
í Moskvu, að á fyrstu hæð
hússins er sérstakt herbergi
þar sem dulmálstæki og öll
leyniskjöl sendiráðsims eru
geymd. Inn í þetta herbergi
fá engir utanaðkomandi inm-
göngu, ekki einu sinni þvotta-
konan, sem ræstir bygging-
una. Þrir norskir menn skipt-
ast á um að halda vörð við
herbergið allan sólarhring-
inn. Venjulega er þar um að
ræða einn lögregluiþjón og
tvo rússneskumælandi stúd-
enta, sem aðeins eru ráðnir
tll 6 mánaða í senn af örygg-
isástæðum.
Ole Martin Höystad hefur
tvisvar verið ráðinn til þessa
starfs, en auk þess hefur hann
unnið við þýðingar og fleira
í sjálfu sendiráðinu. Fyrst
var OLe . ráðinn í ársbyrjun
1971 og í seinna skiptið í maí
sl. Fljótlega eftir komu sina
til Moskvu í vor kynmtist Ole
ungri rússneskri stúlku.
Urðu þau ástfangin og létu
lýsa með sér í ágúst.
Þar sem ráðningartími Ole
átti að renna út í lok septem-
ber, fór unga parið að reyna
að útvega nauðsynleg skjöl,
sem hjeimiluðu henni að fara
til Noregs. Ráðgerðu þáu að
gifta sig þar í október sl. En
þá kom rússneska leyniþjón-
ustan KGB til skjalanna og
brátt varð Ole Martin ljóst
að hann átti aðeins uim tvennt
að velja. Annaðhvort varð
hann að útvega leyniþjónust-
unni þau skjöl, sem hún var
á höttunum eftir eða að kveðja
unnustu sina fyrir fulit og
allt, þegar ráðningartima
hans lyki. Lét hann þá tilJeið
ast og útvegaði skjölin, og
Ole Martin Höystad.
fékk í staðinn loforð um nauð
synleg brottfluitninigsskjöl fyr
ir unmustu sína.
í lok setpember kvaddi Ole
unnustu sína i Moskvu í
þeirri trú, að þau sæjust áð-
ur en langt um liði í Osló.
Hélt hann áfram rússnesku-
námi sínu v ð háskólann i
Osló og gekk undir próf í nóv
ember.
Þar sem ekkert var farið
að bóia á stúlkunni í nóvem-
ber, fór O’.e að gruna að ekki
væri allt með felldu. Undir
lok mánaðarins þoldi hann ó-
vissuna ekki lengur og fór til
uitanrikisráðuneytisins og ját
aði brot sitt. Eft’r nákvæmar
yfirheyrslur, sem fóru fram
fyrir luktuim dyrum, var
stúdentinn settur i 8 vikna
fangelsi.
Að vonum vakti mál þetta
mikla athygii og blöðin slógu
fréttinni upp. Var þar m.a.
talað um njósnamál í ekta
James-Bond-stíl og ein fyrir-
sögnin vai þannig:
„From Russ a With Love:
Norskur stúdent dreginn á tál
ar af rússneskri gálu.“
Þar sem yfirheyrslurmar
fóru fram fyrir luktum dyr-
um, voru blöðin að vonum
með miklar getgátur i sam-
bandi við njósnamálið og gripu
hvert hálmstrá, sem gæti
orðið að gagni. M.a. birti Osló
blaðið Verdens Gang viðtal
við bezta vin Ole, þar sem hon
um er lýst sem vel gefnum
og áreiðanlegum manni, sem
tók óvenjutega hátt stúdents-
próf ár:ð 1968.
Auk þess sagir vinurinn:
— Ég tel mig þekkja Ole
Martin mjög vel. Hann hefði
aldrei getað gert sig sekan
um þetta afbrot undir venju-
legum kringumstæðum.
Hann hlýtur að hafa verið yf-
:r sig ástfanginn og fullur ör-
væntingar.
Mjög itarleg rannsókn hef-
ur staðið yfir siðan norski
stúdentinn játaði brot sitt og
hefur norski sendiherrann í
Moskvu, Frithjof Jacobsen,
komið heim til Oslóar tvisvar
með stuttu millibili til þess
að aðstoða við rannsóknina.
Auk þess hafa fjórir norskir
sérfræðingar verið sendir á
vegum utanrikisráðuneytisins
til þess að rannsaka skjöl og
vinnubrögð í sendiráðinu. Þá
er bú zt við að norsk yfirvöld
fari fram á rannsókn á allri
send ráðsbyggingunni og ná-
grenni til þess að ganga úr
skuigga um það hvort nokkr-
um njósnatækjum hafi ver-
ið komið þar fyrir.
Talið er að skjöl þau sem
Ole Martin Höystad afhenti
KGB i Moskvu hafi fjallað
um sambandið milli Noregs
og- Rússlands. Ekki er álitið
að hann hafi afhent nein
skjöl af því tagi, sem gera
nokkrar'breytingar á vamar-
kerfi Noregs eða NATO-land-
anna nauðsyniegar.
Eins og áður hefur komið
flram, verður mál stúdentsins
tekið upp fyrir rétti í lok mán
aðar ns. Getur þetta sorglega
ástarævintýri norska stúd-
entsins varla endað á annan
hátt en með fangelsun. Spurn
ingin er bara sú, hve mörg ár
verður hann að sitja in.ni?