Morgunblaðið - 13.02.1973, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1973
^venna
Virginia Woolf
— Ævisaga —
Fáum, sem sáu sýningu Þjóð-
leikhússdns á leikriti Edwards
Albee, „Hver er iiræddur við
Virginíu Woolf?“ mun líða
hún úr minni. Þá var kvikmynd
iin með þeim frægu Burton-
hjónum einnig ógleymanleg og
áhrifarík. En hver var hún,
þessi Virginia Woolf? Fyrir
sköromu var ritstjóri nofckur i
New York staddur i lyftu ásamt
konu nokkurri. Hann hélt á ný-
útfcominni bók, ævisögu Virg-
iniu Woolf eftir Quentin Bell i
hendinnd og konan spurði:
„Var til raunveruleg manneskja
sem hét Wirginia Woolf? Ég sá
leikritið, en ekki kvikmyndina."
Þessi kona er sennilega ekkert
einsdaami, því að margir vita Ht
ið um hina merkilegu Virginiu
Wöolf.
James Joyce, Virginia Woolf
og Katherine Mansfield hrundu
einiu sinmi af stað nýj'um bók-
menntastrauimum, sem nú hefur
verið beint i aðrar áttir. En
Edward Al'bee hafði rika
á®tæðu til þess að vera hrædd-
ur við Virginiu Woolf. Hún var
ein af framúrstefnu rithöfund-
um síns tíma. Hún hafði hug-
rekki til þess að treysta hug-
myndum sín.um og túlka þær,
jafnvel þótt sýnir hennar væru
á stundum ekki heilbrigðar. Ár-
ið 1922, þegar bæfcurnar „Ul-
ysses“ og „The Waste Land“
komu út, gaf hún út sína fyrs-tu
skáldsögu, „Jacob’s Room“. Sú
bófc var hafin til sfcýjanna fyrir
fegurð lýsinganna og óvanalega
hrynjandi málsins, sem var eitt
af einfcennum allra verka henn-
ar.
Það er staðreynd, að bsefcur
hennar eru minna lesnar en
bækur mr.rgra samtímamanna
hennar. Þrátt fyrir það hefur
ekki verið hljótt um hana, og
fólk haft mismunaindi sfcoðanir
á verkum hennar. Hin siendur-
teknu taugaáföll hennar og að
endingu sjáltfsmorð, ails konar
orðrómur um kynvillu hennar
og fyrst og frernst sögur um
hiiria frægu Bloomsbo ryklíku í
London — allt þetta jók auð-
vitað umtal um hana.
Þessi stórkostlega Eevisaiga
var sfcrifuð af frænda Virginíu
Woolf. Fyrsta setningin í bók-
inni byrjar srvona: „Virginia
Woolf var ungfrú Stephan" —
en Stephan fjölskyldan var af
efri miðstéttinni í Bretlandi, af
hinni menningarlegu grein henn
ar. Faðir Virginiu, Sir Leslie
Stephan, var kunnur greinahöf-
undur og rithöfundur. Þetta var
tilfinníngarík og hugsjónafull
fjölskylda, siðferðilega þenkjandi
og hver meSimur mjög háður
öðrum.
Virginia átti frá upphafl i
stríði við heitar tilfinningar.
Hún átti fjögur eldri hálfsystk
ini, ein hálfsýstirin var andlega
veifc og sett á hæli. Háifbróðir-
inn George Duckworth var lag-
legur glaumgosi, sem píndi hana
þegar hún var 6 ára en hann
19 ára. Albræðurnir voru tveir,
Thoby og Adrian, og saknaði
hún þeirra sáran, þegar þeir
voru sendir í burtu á beztu
skóla landsins. Alsysitirin Van-
esisí. var sú manneskja sém var
næst henni allt lifið.
Enda þótt ftjótt væri öllum
ljóst að Virginia væri gædd
snillligáfu, var menntun systr-
anna tilviljanakennd og öll i
Iausu loftí. Foreldrar þeirra
kenndu þeim þær grei-nar, sem
þau kunnu, Clara Pater kom
við og við og kermdi þeim dálítið
í grísku. Raunar veitti Sir Leslie
dætrum sinum aðganig að hitnu
gríðarstóra bókasafni stnu og
hiran inmiofcaði huigsunaheimur
Virginíu fann þar freLsi.
Fyrsta taugaáfallið féfcfc hún
eftir dauða móður sdnnar, þegiar
hún var 13 ára gömul, annað eft
ir dauða föðurims níu árum síð-
ar. Sorg hennar var óstjórnlog
og hún neytti hvorki svefns né
matar.
En inn á miUi átti hún betri
tirna. Thoby' bröðir hennar kom
með vinina frá Cambridge í
heimsókn — Lytton Straohey,
Clive Bell, Desmond McCarthy.
Þetta var kjarinn í hinni frægu
Bloomsbury-klíku, en Virginíu
fannst þeir leiðinlegir, hún sagði
að þeir sætu þegjandi, steinþegj
?.ndi allan timann. Aðrir voru
nú raunar sammála þessu áliti
hennar, og fjöls'kylduviniurinin
Henry James skildi ekkert i
hvar systurnar hefðu náð í
þessa vini.
En þessdr ungu menn hafa
ekfci þagað alltaf, hinn leynd-
ardómsfulili Strachey gat með
einni hnitmiðaðri setningu femg-
ið alla viðstadda til að springa
úr hlátri. Vanessa giftist Clrve
Bell. Virginia hóf rithöfundarfer
il simn með sfcrifum í „Times
Literary Supplement". Hún
daðraði einnig óhóflega mikið
við mág sinn.
Aliit sitt Mf var hún um-
kringd aðdáun karla og
kvenna. Hún var óvenjulega að
laðandi kona, sem var alls stað-
ar Iofsungin. Rebecoa West seg-
ir að hún hafi verið fögur eins
og máiverk eftir Leonardo da
Vinci — en bætir við að hún
hafi verið afar hirðulaus um út-
lit sd'tt.
Á þrítugsaldri virtist hún
vera eins og i vandræðum með
alla sína hæfileika. Hún tók að
skrifa, hægt og sígandi og
fyrsta bók hennar kom ekki út
fyrr en hún var 33 ára. Það var
„The Voyage Out". Hún hélt að
hið eina sem hún þráði væri ást,
hjónaband og börn, allt þetta
hafi Vanessa öðlazt fyrirhafn-.
ariaust. En innra með henni bjó
einmana, friÖLaus sál. „Þessi
óljósi draumóraheimur, án ástar
eða ástríðu eða kynlífs, er heim-
urinn sem mér þykir vænt um.“
Þetita er skörp og óttaleg viður-
kenning.
Hún giftist þríifug að aldri Le-
onard Woolf, viinstri sinnuðum
ritstjóra, og komst þá að því að
heimur hennar var kynlaus.
Hún var í alils konar sam'bönd-
um beeði fyrir og eftir gifting-
una, við konur, sem voru kyn-
villtar. Hún hélt að hjónaband
ið myndi losa hana við óttann
við kynlífið og að ka'nnski gætí
hún eignazt börn. En skömmu
eftir að hún giftist fékk hún eitt
versta taugaáfaHIð. Fjölsikyldan
áfelidist George Duokworth, en
hann hafði einnig verið með
Vanessu, sem lifði s'kemmfilegu
lifi og var mjög ástleitin.
Wooif hjónin giftust árið 1912
og voru kærir fél'aigar og banda
menm alla tíð. Þau stofnsettu út
gáfufyrirtæki með einni ein-
faldri prentvél, Hogarth útgáfu
fyrirtækið. Virginia varð mikil-
virkur höfundur og gagnrýn-
endumir lofuðu hana. Hápunkt
ur rithöfundarferils hennar var
1928, þegar hún héit fyriríestra
Grape-fruit
salat
borið fram
1 hýðinu
2 grape-fruit
200 g rjómaostur
100 g sýrður rjómi
100 gr flórsykur.
Ávextirnir skornir í tvennt,
innmaturinn skorinn úr. Ostur-
inn hrærður með sýrða rjóman
um og sykrinum, þá er ávöxtur-
inn smátt skorinn settuir saman
við. Sett í hýðin, stereytt með
grepe og rauðirm berjum. Borið
fram kalt.
í Cambridge sem síðar komu út
og nefndust „A Rootm of One's
Own“. Sú bók vakti mikla at-
hygli, og er senniliega sú bók
hennar, sem í dag er mest lesin.
Bókin er fyndin, hófsöm og
fjalllar um mismunun kynjanna,
hún er eiginlega grundvöll'ur
fyrir frelsisihreyfinigu kvenna.
En um sama leyti og hún nýt
ur þessarar velgengni i bóteum
sínum, bendir dagbók hennar til
þess, að innra með sér eigi hún
í striði. Systursonur hennar,
Julin, fór í striðið á Spáni og
týndi þar lífinu. Og þegar loft-
árásirnar í síðari heimsstyrjöld
Tízkan
Glæsilegur kvöldkjótt úr appel
sínulftTi tafti. Breið pifa að neð
an og ofan á blússunni, sem
bundin er i stóra skaufu.
Kjóll og jakki. Efnið er svart í
grunninn, með . rauðu rösa-
mynztri. Pilsið er felit. Jakkar
eru mjög í tízku í vetur, utan
yfir stutta og síða kjóla.
inni hófust í London, voru hús
þeirra systranna meðal þeirra
fyrstu sem eyðilögðuist. And-
legri heilsu Virginiu fór stöðugt
hrakandi.
Maður hennar gerði allt sem
í hans valdi stóð til þess að
hjálpa henni, en árangurslausL
28. marz 1911 setti hún þungan
stein í vasa sinn og bentí sér i
ána Ou'se, og skildi eftir sdg
miða til eigimmannsins, þer sem
hún segist ekki geta lengur eyði
lagt lif hans, en hún haldi, að
engar tvær mannestejur hefðu
getað verið hamingjuisamari em
þau tvö.
Sléttur kjóll úr drapplitu crepe
efni. Litili hattur úr sama efni
við.
Tvílit dragt, grátt hneppt pils,
köflótt skyrtublússa í svörtum
og ljósbrúnum litum. Jakkinn er
ljóshrúnn. smekklegur herralag
aður hattur í sama lit og jakk-
inn. — Tízkuklæðnaður þessi er
allur frá Nina Ricci.