Morgunblaðið - 17.07.1986, Blaðsíða 32

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. JÚLÍ 1986
Líflegt við höfnina
Urriðafo88 lestar saltfisk í Stykkishólmi sem fara á til Portúgal.
ARGUS/SlA
OPNIÐ HER
Hreinn appéisinusah
GEYMIST I KÆLI
Alþjóðlegt bókaþing kvenna:
Hlutur Islands rýr
— segir Vigdís Grímsdóttir, einn þátttakenda
UM MIÐJAN júní var haldið í
Noregi alþjóðlegt bókaþing
kvenrithöfunda, The Second
International Feminist Book
Fair. Slíkt þing hefur einu sinni
áður verið haldið og var það í
London fyrir tveimur árum
siðan. Milli 5000 og 7000 gestir
víða að úr heiminum komu á
þingið, þar sem flutt voru er-
indi, ljóð og sögur sýndar
kvikmyndir og myndbönd, auk
þess sem umræður fóru fram
um kvennabókmenntir.
Um 10.000 bókatitlar voru til
sölu og sýnis í básum sem forlög
og útgefendur höfðu til umráða,
allt bækur skrifaðar af konum.
íslenskt ljóðskáld Vigdís
Grímsdóttir, var á þinginu, en hún
og Kristín Bjamadóttir voru einu
íslensku höfundamir sem það
sátu. Blaðamaður Morgunblaðsins
hitti Vigdísi að máli og bað hana
um að segja frá þinginu og þeim
erindum sem þar vom flutt.
„Eg komst á miklu færra en
ég vildi, það var þétt dagskrá í
heila viku, en allt mjög vel skipu-
lagt — þeir em hörku skipuleggj-
endur Norðmenn. Það fór ekki
hátt um þessa ráðstefnu hér
heima, sem er dálítið sorglegt því
þetta var jafnframt söluþing. Höf-
undar og útgefendur frá öllum
löndum kynntu bækur sínar og
samið var um útgáfu- og þýðing-
arrétt. En hlutur íslands var
heldur rýr, örfáar bækur lágu á
borði úti í homi og engin sem
veitti upplýsingar eða var þama
fyrir íslands hönd.“
Vigdís sagði það eiginlega til-
viljun að hún fór á ráðstefnuna
og hefði það verið fyrir atbeina
Helgu Kress og Rannveigar
Ágústsdóttur. Auk hennar hefði
Kristín Bjamadóttir, sem einnig
er Ijóðskáld og búsett er í Gauta-
borg, verið á þinginu. Bæði Vigdís
og Kristín lásu upp ljóð eftir sjálf-
ar sig, Kristín bæði á íslensku og
ensku, en Vigdís sagðist hafa les-
ið upp sín ljóð á íslensku við góðar
undirtektir: „Ég las upp fyrir
mörg hundmð manns á tungu-
máli sem enginn skildi. En svo
ég tali nú af alvöru, þá sagði ég
fyrst frá ljóðunum og las þau
síðan upp á íslensku. Eitt af ljóð-
unum sem Vigdís las upp orti hún
til Gyrðis Elíassonar í þakklætis-
skyni fyrir bók hans „bak við
maríugler":
Til Gyrðis
marga nótt
skyggnst
bak við maríugler
horfið
í ævintýraheim orðanna
fundið
hlýjar raddir
þagnarinnar
og
vaki
því
Fólk skrifar um
þann veruleika
sem það þekkir
Vigdísi varð tíðrætt um konur
frá þriðja heiminum og sagðist
hafa haft mestan áhuga fyrir því
hvað þær hefðu til málanna að
leggja, því hið óþekkta heillaði
Morgunblaðið/Júlíus
Vigdís Grímsdóttir: Hið
óþekkta heillar ailtaf mest.
2nd INTERNATIONAL
F E M I N I S T
BOOK FA I R
OSLO/1986
Programme
[ 21—27 June1986
alltaf mest. „Þeirra vemieiki er
allt annar en sá veruleiki sem við
þekkjum. Spumingin hjá þeim er
um réttinn til að vera til, um að
hafa leyfi til að anda. Konumar
frá þessum löndum sem við köllum
þriðja heiminn töluðu mikið um
fyrsta heiminn, forréttindaheim-
inn og deildu á rithöfunda á
Vesturlöndum fyrir umíjöllunar-
efni þeirra, að allt of mikið væri
skrifað um hluti sem ekki skiptu
máli. Mér finnst konumar frá
þessum löndum, þar sem mann-
réttindi eru fótum troðin, koma
mjög sterkar út úr þessu þingi.
Það geislaði frá þeim kraftur,
enda þurfa þær svo sannarlega á
honum að halda. Penninn er þeirra
vopn gegn valdbeitingunni og ótt-
anum. Ottanum t.d. um að bamið
komi ekki heim úr skólanum, hafí
verið skotið úti á götu. Kannski
er ekki hægt að segja að umfjöll-
un um eitt form kúgunar eigi
meiri rétt á sér en annað, en eft-
ir að hafa hlustað á t.d. konurnar
frá Indlandi, Uruguay og
S-Afríku, þá fannst mér umfjöllun
um hversdagsleg vandamál hjá
bandarískri millistéttarfjölskyldu
léttvæg. En auðvitað skrifar fólk
um þann raunveruleika sem það
þekkir, það getur ekki annað."
Kúgun getur bæði ver-
ið bein og- óbein
Þegar Vigdís var spurð um ein-
stakar skáldkonur, hverjar henni
væru minnisstæðastar sagðist
hún hafa orðið mjög hrifín af
egypskri konu, Naval El Sada-
awi, sem mun vera eina konan í
því landi sem gegnt hefur ráð-
herraembætti, sem henni reyndar
var vikið úr og sat hún í langan
tíma í fangelsi vegna skoðanna
sinna. „Naval er með sterkt út-
streymi," sagði Vigdís Grímsdótt-
ir, „hún er hörku baráttukona,
feministi, lífsreynd og raunsæ
kona. Einnig er mér mjög minnis-
stæð svört kona, Sonija Sanches,
frá Mexikó. Hún er ljóðskáld og
notar gamla frásagnarstfllinn,
yrkir ljóðsögur. Hún kvaddi þarna
bróður sinn sem lést úr AIDS á
meðan hún var í Noregi. Mjög
fallegt og áhrifaríkt.“
Germaine Greer, sem vart þarf
að kynna, sagði Vigdís að varla
væri hægt að lýsa með orðum.
„Hún var frábær, ég hef aldrei
séð né heyrt annað eins. Hún tal-
aði blaðlaust, um sjálfa sig, um
kvennabókmenntir og um ráð-
stefnuna. Hún sagði mikinn
sannleika t.d. um framkomu rúss-
nesku og kínversku kvennanna
án þess að særa eða skaða þær
nokkuð. Það var mikil kúnst.
Kúgun getur verið bein eða óbein.
Rússnesku konumar voru með
fylgdarmann, hertar, stífar og
hræddar konur. Það var sláandi
að upplifa þeirra kúgun. Þær
fluttu skrifaðar ræður á fínni
ensku, en þegar þær voru spurðar
einfaldra spuminga þá þóttust
þær ekkert skilja. Þær svöruðu
engum spumingum, máttu ekkert
segja. Þannig upplifði ég þetta.
Kínversku konumar voru líka með
fylgdarmenn, en í stað þess að
svara ekki eins og þær rússnesku,
þá snéru þær sig laglega út úr
öllum spumingum. Mjög ljóðræn-
ar og skemmtilegar. Þær vom t.d.
spurðar hvort þær skrifuðu um
stöðu kvenna, þá sögðust þær
skrifa um fegurð himinsins. Þær
höfðu einstakt lag á að svara án
þess að segja nokkuð.
Framlag kvenna
frá Norðurlönd-
um merkilegt
Framlag kvennanna frá Norð-
urlöndunum var líka mjög merki-
legt og virtist tíminn og afstæði
hans þeim ofarlega í huga. Bæði
Hanne Marie Svendsen frá Dan-
mörku og Wava Stúrmer frá
Finnlandi fjölluðu um tímann, en
á ólíkan hátt. Mjög skemmtilegt,"
sagði Vigdís, „maður missir öll
hefðbundin viðmið."
Að lokum sagðist' Vigdís hafa
heyrt um það rætt að næsta ráð-
stefna eða þing, The Third Intem-
ational Feminist Book Fair, yrði
hugsanlega haldið á Indlandi að
tveimur árum liðnum, en ekkert
hefur frést um hvort það er ákveð-
ið enda tvö ár til stefnu.