Morgunblaðið - 16.12.1986, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. DESEMBER 1986

hafa til að ákveða sjálf útsvarspró-
sentuna. Þetta er e.t.v. lítið mál en
hugmyndafræðilega fínnst mér það
stórt. Björn Bjömsson talar í Morg-
unblaðsgrein sinni um sjómannaaf-
slátt sem ekki er þó ljóst hvemig
ætti að útfæra. Það fínnst mér allt-
af jafn athyglisvert að höfuðat-
vinnuvegi þjóðarinnar, sjávarútveg-
inum, er ekki treyst til að borga
sínu fólki laun sem það getu sætt
sig við eftir skatta. Ég minnist í
þessu sambandi umræðuþáttar í
sjónvarpi fyrir nokkmm ámm þar
sem Guðmundur J. Guðmundsson
svaraði spumingu þannig: Ja, við
verkamenn höfum ekkert á móti
því að útgerðarmenn græði... Það
lá í orðunum að öðmm atvinnurek-
endum yrði hinsvegar ekki þolað
að græða. Sennilega fjallar Marx
lítið um útgerðarmenn.
Það er ekkert í tillögum ASÍ sem
gerir líklegt að skattsvik myndu
minnka. Strax og komið er yfir
skattfrelsismörkin er sami hvatinn
fyrir alla að svíkja undan skatti,
þ.e. 35—40%. Þetta er það hátt hlut-
fa.ll að stór hluti almennings kemur
til með að hafa samúð með skatt-
svikurum eins og áður.
Millifærsla afsláttar milli hjóna
gengur þvert á þá sérsköttun sem
konur hafa náð fram eftir langa
baráttu. Ef hugmyndin er að létta
undir með bamaijölskyldum em til
einfaldari og beinni leiðir til þess.
Verði það ekki gert snarlega tekur
aldurssamsetning þjóðarinnar koll-
stejfpu á næstu ámm því ekki
batnar ástandið hjá bamafólki með
fmmvarpi ríkisstjómarinnar um
virðisaukaskatt.
Virðisaukaskattur
Prósentan er höfð sérstaklega
há til að hægt sé að auka niður-
greiðslur á hefðbundnum land-
búnaðarvömm. Ávextir, grænmeti
og fískur munu hinsvegar hækka
því meira, eða um 24%. Þetta er
Bok þessi er gefin ut i tilefm mtugasta afmælisdags
höfundar, Jóhanns Jónssonar. Hann varfæddur á
Snæfellsnesi 12. sept. 1896 og lést í Þýskalandi í
sept. 1932. Á Jóhanni Jónssyni höföu vinir hans og
félagar meiri vonir festar til skáldskaparafreka en
flestum mönnum er í þann tíma óxu upp, segir vinur
hans Halldór Laxness en hann ritar um höfundinn í
þessari bók. Halldór segir einnig aö frægasta Ijóð
Jóhanns „Söknuö" megi telja einn fegursta gim-
stein í íslenskum Ijóðakveðskap síðustu áratuga.
Kollsteypa í skattamálum
eftirÞorvald
Gunnlaugsson
Þetta ár hófst með mikilli koll-
steypu í tollum og gjöldum af bílum.
Um var að ræða inngrip ríkisstjóm-
arinnar í kjarasamninga. Vegna
þess hve um var að ræða stórfellda
lækkun og skyndilega, trúði al-
menningur vart að ríkissjóður
mætti við tekjutapinu, og um varan-
lega lækkun væri að ræða, enda
kom á daginn að ekki var hægt að
standa við loforð um lækkun beinna
skatta. Götumar í Reykjavík yfír-
fylltust af nýjum bflum í kaupæðinu
sem fylgdi. Mikið af gömlum bflum
stóð mánuðum saman á bflasölum
og víðar og stendur enn. Þrifnaður
væri af því að senda þá til Afríku
einhverjum til gagns áður en þeir
ryðga niður hér, en varla er hagnað-
urinn af því mikill.
Hefðu bflar aðeins verið lækkaðir
um t.d. 5% til að byija með en því
um leið lýst yfír að önnur 5% lækk-
un yrði eftir hálft til eitt ár o.s.frv.
hefðu sumir kosið að bíða og spara
fyrir nýjum bfl í stað þess að slá
lán strax. Þannig geta kollsteypur
í öflun ríkistekna verið þjóðfélaginu
mjög dýrar og óhagstæðar.
Beinir skattar
Nú stefnir í kollsteypu í skatta-
málum. Er þar bæði um að ræða
fmmvarp ríkisstjómarinnar um
virðisaukaskatt og hugmyndir ASÍ
í tekjuskattsmálum. Útgangspunkt-
ur í allri umræðu um tekjuskatt
undanfarið hefur verið hin svokall-
aða nauðsyn þess að taka upp
staðgreiðslu, einkum fyrir hina
lægstlaunuðu. Hjátekjulægstafólki
færi staðgreiðsla útsvars langt með
að greiða opinber gjöld. Hjá ein-
hveijum einstæðum foreldmm væri
þetta sennilega of mikið að teknu
tilliti til bamabóta. Gera mætti sér-
stakar ráðstafanir í slíkum tilfell-
um. Staðgreiðslu útsvars mætti
taka upp án verulegra breytinga á
skattalögum. Útsvarið þyrfti að
gera að beinum flötum skatti með
því að flytja afslátt af útsvari vegna
bama yfír í bamabætur ríkisins.
Enginn reitur er fyrir útsvarsstofn-
inn á framtalseyðublöðunum, því á
fólk almennt erfítt með að átta sig
á útsvarinu. Að sjálfsögðu ber að
lækka útsvarsprósentuna með til-
komu staðgreiðslunnar þegar ekki
gætir lengur rýmunar vegna verð-
bólgu er tii innheimtu kemur.
Þegar tekin er upp staðgreiðsla
fellur niður eitt gjaldaár. Þó hefur
verið minnst á einhveijar ráðstafan-
ir vegna þeirra sem hefðu afbrigði-
lega háar tekjur á skattfijálsa
árinu. Með því að taka fyrst einung-
is upp staðgreiðslu útsvars þyrfti
minni áhyggjur að hafa af slíku.
Þá gæfíst einnig ráðrúm til að íhuga
hversu langt menn vilja ganga í að
kollsteypa tekjuskattinum og hvort
vænta megi einhverrar aukinnar
hagræðingar eða réttlætis af því.
Tillögur ASÍ líta vel út við fyrstu
sýn, skattar lækka hjá þeim sem
teljast tekjulægri skv. framtali. í
þeim hópi er mikill fjöldi atvinnu-
rekenda og sjálfstæðra iðnaðar-
manna sem í dag borga nánast
enga skatta en dálítið útsvar. Þeir
myndu skv. tillögum ASÍ ekkert
útsvar borga heldur. í þessum hóp
er einnig mikið af ungu fólki sem
ekki vinnur allt árið. Þessi rýmun
í skattatekjum er unnin upp með
því að auka skatta af hærri tekjum,
Þorvaldur Gunnlaugsson
„Stjórnmálamenn vilja
frekar úthluta fisk-
veiðikvótum eftir
geðþótta en lækka sölu-
skatt og gengi og selja
kvótann á frjálsum
markaði.“
sem eru þó ekki hærri en svo að
sennilega hækkar meirihluti hjóna
með tvö böm, sérstaklega ef bæði
vinna úti. Þeir aihæstu hækka þó
ekki.
Skv. tillögunum eru sveitarfélög
svipt því litla frelsi sem þau nú
Góð bók
Kristján Albertsson.
Margs er að
minnast. Skráð hef-
ur Jakob F. Ásgeirs-
son.
Kristján hefur margt séð
og mörgu kynnst á
sínum einstæða æviferli
bæði hér heima og er-
lendis. Bráðskemmti-
legar minningar
einhvers mesta heims-
borgara íslands fyrr og
síðar.
Æt\ Bókaúlgðia
■SB/MENNING4RSJÓÐS
Bryuffi 111 SKÁLHOLTSSTlG 7 « REYKJAVlK » SlMI 6218 22