Morgunblaðið - 22.01.1988, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. JANÚAR 1988
27
VYTINGU SJAVARSPENDYRA
ameð
ðsins
— stofnun viðeigandi alþjóðlegra
samtaka á hverju svæði um sig.
Ég sný mér nú að öðrum sjávar-
spendýrum. Hvað þessa ráðstefnu
varðar eru selir ekki síður mikil-
vægt umræðuefni. Selastofnar á
norðurslóðum hafa vakið athygli á
undanfömum árum af tveimur
ástæðum. í fyrsta lagi hafa ýmis
vemdunarsamtök lýst áhyggjum
sínum vegna nýtingar sela. I öðra
lagi hefur selum fjölgað hröðum
Morgunblaðið/Sverrir
skrefum í Norður-Atlantshafi og
velta menn fyrir sér áhrifum fjölg-
unar þeirra á lífríkið i sjónum.
Sem stendur er ekki til nein
stofnun sem fjallar um alþjóðasam-
vinnu með tilliti til sela. Ég benti
á hér áðan að einn helsti mein-
bugur Alþjóðahvalveiðiráðsins væri
sá að það gæti ekki fjallað um inn-
byrðis tengsl hinna ýmsu tegunda.
Ég tel afar brýnt að þjóðir heims
íhugi hvort ekki sé rétt að fínna
virkan alþjóðlegan vettvang til að
samræma rannsóknir á selum og
skynsamlega nýtingu þeirra.
Ég vona að þessi ráðstefna gefí
okkur færi á að skiptast á skoðun-
um um þau mál sem ég hef viðrað
hér. Eftir þær óformlegu viðræður,
sem við höfum þegar átt, er ég
sannfærður um að það sé vel þess
virði að vinna saman á þessum vett-
vangi að skjmsamlegum niðurstöð-
um á þessu sviði.
Hlgangurinn að ræða úr-
sögn úr Hvalveiðiráðinu
- segirGuðrún
Helgadóttir, al-
þingismaður
„ÞAÐ fór ágætlega um mig, en
ekki get ég sagt að ég hafi
heyrt mikið annað en það, sem
ég hafði áður heyrt. Þegar búið
var að gefa þessari ráðstefnu
nafn, varð að halda einhverja
fyrirlestra, sem segja má má
að komi nálægt þvi nafni. Hitt
er svo annað mál, að það er
hverju mannsbarni augljóst að
tilgangur þessa fundar er að
Halldór Ásgrímsson:
Menn ekki komnir
til að ræða úrsögn
Ályktun Guð-
rúnar Helgadótt-
ur einkennileg
„ÞAÐ er að sjálfsögðu rangt að
þessir menn séu komnir saman til
þess að ræða úrsögn úr Alþjóða
hvalveiðiráðinu. Ég get til dæmis
bent á það, að Kanadamenn eru
ekki í ráðinu, sögðu sig úr þvi
1981. Fundur sem þessi tekur
ekki ákvörðun um úrsögn úr
Hvalveiðiráðinu. Það er viðkom-
andi ríkisstjórn, sem gerir það.
Til þessa fundar var ekki boðað
með því hugarfari. Hitt er svo
annað mál, að flestir, sem þarna
eru, eru mjög óánægðir með Hval-
veiðiráðið," sagði Halldór Ás-
grímsson, sjávarútvegsráðherra,
i samtali við Morgunblaðið.
„Umræðan, sem verið hefur á
ráðstefnunni í dag hefur verið á
mjög breiðum grunni. Þar hefur að
vísu verið rætt um Alþjóða hvalveiði-
ráðið, en það hefur ekki síður verið
rætt um selastofna, samhengið í
lífkeðjunni, upplýsingamiðlun til al-
mennings og vísindalega starfsemi.
Það er því undarlegt að Guðrún
dragi þessa ályktun eftir að hafa
hlustað á þann fróðleik, sem hér
hefur verið borinn á borð.
Ég vænti þess ekki að á ráðstefn-
unni náist ákveðin niðurstaða. Ég
vonast hins vegar til þess, að þeir
aðilar, sem þarna era, komi sér sam-.
an um það, að halda áfram að ræða
saman. Það kom mjög skýrt í ljós á
fyrri degi ráðstefnunnar að við eig-
um mikla sameiginlega hagsmuni,
þó hagsmunir einstakra þjóða séu
mismunandi. Það hefur komið mjög
vel í ljós að allir era að vinna að
sömu málunum og það er mín ósk
að niðurstaðan verði sú að þessu
samstarfí verði haldið áfram. Að
rætt verði áfram um þau mál, sem
nú koma upp og þær spumingar,
sem vakna. Ekki er hægt að gera
því öllu skil á_ þessari ráðstefnu,"
sagði Halldór Ásgrímsson.
ræða afsögn úr Alþjóða hval-
veiðiráðinu," sagði Guðrún
Helgadóttir, aiþingismaður, í
samtali við Morgunblaðið.
Guðrún hlýddi á öll framsöguer-
indi ráðstefnunnar í gærdag, en
vék síðan af fundi er vinnuhópar
fóru að ræða einstök málefni.
„Það, sem ég hef við þetta að
athuga," sagði Guðrún, „er að
umræða um þetta hefði átt að
fara fram á Alþingi. Það má vel
vera að Alþjóða hvalveiðiráðið
starfi ekki eins og æskilegast
væri, en það er auðvitað verkefni
Alþingis að ákveða hvort við eig-
um að segja okkur úr því, eða
hvort við eigum að vinna að því
að bæta starfshætti ráðsins. Þess
í stað er safnað þama saman
embættismönnum og hagsmuna-
aðilum, sem hafa beina fjárgslega
hagsmuni af hvalveiðum. Maður
hlýtur náttúrlega að spyija sig
hvar lýðræði og þingræði sé statt ^
í þessu landi.
Það er auðvitað j'afnljóst að
þessi umræða þama er ekkert að
fara fram í fyrsta skiptið. Þama
var greinilega búið að ræða þessa
hluti áður. Hér er verið að íjalla
um viðkvæm umhverfísmál sem
milljónir manna um allan heim
hafa miklar áhyggjur af. Það er
verið að fjalla um viðkvæmt
milliríkjamál og alþjóðlega sam-
vinnu. Það er verið að ógna
norrænu samstarfi, því eins og
kunnugt er, er danska ríkisstjóm-
in ákaflega óánægð með þennan
fund. Þar á ofan er verið að ógna
samskiptum við öflugustu við-
skiptaþjóðir okkar. Ef þetta eru
skynsamleg stjómmál, er ég illa
svikin," sagði Guðrún Helgadóttir.
Japans:
neydd-
segja
r ráðinu
hefur verið mjög umdeild undan-
farið. Japanir ætluðu fyrst að
veiða 825 hrefnur og 50 búrhvali
en ákváðu síðan að fækka hrefn-
unum í 300 og veiða enga búrhvali.
Endurskoðaða áætlunin var lögð
fyrir fund vísindanefndarinnar í
desember sl. og skömmu seinna
lagði veiðiflotinn af stað á miðin.
Nú hafa Bretar lagt það til við
stjóm Hvalveiðiráðsins að fram
fari bréfleg atkvæðagreiðsla um
tillögu þar sem endurskoðuðu
áætluninni verði hafnað.
K. Shima sagði um þetta að
Japanir hefðu ákveðið að fjalla
ítarlega um vísindaáætlun sína í
ljósi athugasemda sem vísinda-
nefndin gerði á síðasta ársfundi
hvalveiðiráðsins í júní sl. og niður-
staðan hefði ma. verið fækkun
dýra til sýnatöku. Þetta hefði síðan
verið lagt fyrir vísindanefndina
sem enn hefði gert athugasemdir
en Japanir samt sem áður ákveðið
að halda áfram með áætlunina.
„Ég get alls ekki skilið hvers
vegna nú á að fordæma áætlun
okkar á þeim grundvelli að hún
hafí enga vísindalega þýðingu,"
sagði Shima.
Þegar hann var spurður um
áhrif þessa á afstöðu Japana til
Alþjóðahvalveiðiráðsins sagði
Morgunblaðið/Sverrir
K. Shima, formaður japönsku
nefndarinnar.
hann að á þessu stigi hefði ríkis-
stjómin ekki ákveðið hvað gera
skuli en ef ráðið héldi áfram að
starfa jafn órökrétt og undarlega
og fram að þessu yrði Japan að
segja sig úr ráðinu. .
Shima var síðan spurður hvort
hann teldi að takist að breyta
starfsaðferðum vísindanefndar-
innar og auka traust hennar eins
og nú er verið að vinna að. Hann
svaraði að ekki aðeins væri að-
ferðaáætlun nefndarinnar ófram-
kvæmanleg, heldur vægi mannlegi
þátturinn svo þungt í starfí nefnd-
arinnar að þótt aðferðimar yrðu
endurskoðaðar væri ekki þar með
sagt að nefndin starfí betur. „Ég
er ekki bjartsýnn á það en þrátt
fyrir það mun ég gera mitt besta
innan Alþjóðahvalveiðiráðsins til
að svo megi verða,“ sagði K.
Shima.
Kynnmgarherferð fyr-
ir skynsamlegri nýt-
ingu dýra nauðsynleg
- segirR.C.
Pucie ráðgjafi
um almanna-
tengsl
R.C. Pucie jr. almannatengsla-
ráðgjafi segir að ísland verði
að taka höndum saman við aðr-
ar þjóðir með svipaða hagsmuni
og hefja kynningarherferð fyr-
ir skynsamlegri nýtingu náttú-
runnar, þar sem sífellt þyngist
áróður fyrir því að menn nýti
ekki dýr sér til matar eða ann-
ara þarfa.
R.C. Pucie, sem er fulltrú
bandaríska fyrirtækisins Hill and
Knowlton, flutti erindi um upplýs-
ingamiðlun til almennings á
ráðstefnunni um stjómun og skyn-
samlega nýtingu sjávarspendýra.
í samtali við Morgunblaðið sagði
hann að almenningsálit hefði verið
að breytast síðustu 20 ár og að
sínu mati stæðu þær þjóðir, sem
vilja skynsamlega nýtingu sjávar-
dýra, frammi fyrir tvennskonar
vandamálum. Annarsvegar lægi
sannanabyrðin á þeim þjóðum og
þær yrðu ekki aðeins að fara eftir
hefðbundnum nýtingarreglum
heldur einnig koma þvi á fram-
færi að þær gerðu það. Hinsvegar
væri sívaxandi barátta ýmissa
samtaka fyrir réttindum dýra og
stefnuskrá hennar miði í raun að
því að binda endi á alla nýtingu
manna á dýram til fæðis og klæð-
is. Þetta væri ekki umhverfis-
vemdarstefna í sjálfu sér þótt
umhverfísvemdarrök væra notuð.
Pucie sagði að ef matvælaiðnað-
ur ætti að geta haldið áfram yrði
hann að draga athygli almennings
að því hve alger þessi markmið
séu og sýna fram á með hvaða
aðferðum þessi barátta væri háð,
sem væra allt frá fölsunum og
þvingunum til hreins ofbeldis.
Pucie sagði síðan að baksviðið
væri jafnvel alvarlegra. Þessi
áróður gengi jafn vel og raun ber
vitni vegna þess að íbúar’stærstu
markaðslandanna búa að mestu
leyti í borgum og hefðu einangr-
ast frá náttúrinni. Þessi einangrun
hefði það síðan að verkum að fólk
taki æ meir trúanlega einskonar
Walt Disney mynd af dýralífí og
á það lag hefðu umhverfísvemdar-
samtök gengið.
„Þessum sjónarmiðum, sem era
næstum eins og ný trúarbrögð,
verða þjóðir eins og Island að beij-
ast gegn. Selir festast í netum,
sjávarspendýr keppa við manninn
um físk, ormar í fískum hrella
þjóðir eins og Kanadamenn og
Islendinga. Það bendir margt til
að stórfjölgun sela í Atlantshafinu
sé orsökin fyrir aukning á ormum
í físki,“ sagði Pucie.
Hann sagði að til stæði að sýna
í Kanada sjónvarpsmynd um orma
í físki sem gæti vel haft svipuð
áhrif á neytendur og samskonar
mynd í Þýskalandi. Menn hefðu
einnig áhyggjur af þetta kunni að
hafa áhrif á neytendur í Banda-
ríkjunum, m.a. til skaða á íslensk-
um sjávarafurðum þar sem
almenningur geri sér ekki grein
fyrir mun á ferskum og frystum
físki eða íslenskum og kanadísk-
um.
Pucie sagði síðan að vandamálið
væri að horft sé framhjá lögmáli
skynsamlegrar nýtingar og í
síauknum mæli heimti fólk að ekk-
ert dyr verði drepið. „Það verður
að stilla þessum sjónarmiðum upp
gagnvart þeirri spumingu hvemig
eigi að nærast og klæða sig að
öðrum kosti. Það verður að kom-
ast á jafnvægi milli þeirra sjá um
að nýtingu lífríkisins, þeirra sem
neyta afurðanna og þeirra sem
hafa áhyggjur af því að verið sé
að útrýma tegundum," sagði C.R.
Pucie.