Morgunblaðið - 09.02.1988, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. FEBRÚAR 1988
Karl Steinar Guðnason í umræðum utan dagskrár um verðstýríngu á eggjum og kjúklingmn:
Landbúnaðarráðherra endurkalli
reglugerð um framleiðslustýringu
í gær voru umræður utan dagskrár um verðstýringu á eggjum og kjúklingum. Nokkrir stjómarþing-
menn gagnrýndu harðlega þá ákvörðun að taka upp framleiðslustýringu í þessum greinum.
KARL Steinar Guðnason (A/Rn)
hóf í sameinuðu þingi i gær
umræðu utan dagskrár um verð-
stýringu á sölu eggja og kjúkl-
inga. Þingmaðurinn sagði rétt
neytenda vera fótum troðinn
með þessari ákvörðun og skoraði
á landbúnaðarráðherra að aftur-
kalla reglugerð sem hann hefur
gefið út um þetta mál. Einnig
taldi hann þessa ákvörðun vera
brigður við verkalýðshreyfing-
una þar sem við síðustu samninga
hefði þáverandi rikisstjóm gefið
fyrirheit um að frekari fram-
leiðslustýring yrði ekki tekin
upp. Jón Helgason sagði að álykt-
un siðustu ríkisstjórnar hefði
verið miðuð við gildistíma
síðustu kjarasamninga en þeir
hefðu mnnið út um áramót. Því
væri ekki hægt að saka stjórnina
um brigður við verkalýðshreyf-
inguna. Taldi hann að verðstýr-
ing á eggjum og kjúklingum
myndi lækka verð.
Karl Steinar Guðnason (A/Rn)
sagði það vera „gerræði" að ætla
nú að koma á framleiðslustýringu
í þessum greinum. Þetta myndi
koma í veg fyrir hagkvæmniþróun
og að nýir aðilar kæmust inn í
greinamar. Sagði þingmaðurinn að
réttur 'neytenda væri fótum troðinn
en þetta væri mál sem snerti grund-
vallarréttindi íslenskra neytenda.
Hann efaðist ekki um að lagaheim-
ildir væru til staðar en sagði það
vera með ólíkindum að samtök
framleiðenda skyldu óska eftir
svona stýringu í lok 20. aldarinnar.
Karl Steinar sagðist ekki efast um
að sumir framleiðendur hefðu verið
neyddir til samþykkis með misbeit-
ingu opinberra sjóða.
Neytendur
varnarlausir
Karl Steinar sagði launþega og
neytendur vera vamarlausa gegn
svona ákvörðunum og því hefði í
síðustu kjarasamningum verið gert
samkomulag milli síðustu ríkis-
stjómar og verkalýðshreyfingarinn-
ar um að ekki yrði tekin upp frek-
ari verðstýring af hálfu opinberra
aðila. Þingmaðurinn spurði síðan
hvort þetta hefði verið borið undir
ríkisstjómarfund og skoraði á land-
búnaðarráðherra að draga til baka
þá reglugerð sem hann hefði gefið
út. Minnti hann 'á að erfiðir kjara-
samningar væru framundan.
Jón Helgason, landbúnaðar-
ráðherra, sagði það vera nokkuð
furðulegt að heyra alþingismenn
gagnrýna þessa ákvörðun eftir alla
þá umræðu sem orðið hefði um að
draga þyrfti úr framleiðslu. Þörf
fyrir slíkan samdrátt væri nú mikil
og vildu framleiðendur eggja og
kjúklinga koma í veg fyrir fram-
leiðslu sem þeir gætu ekki selt.
Landbúnaðarráðherra sagðist
ekki geta séð að það væri hagur
neytenda að greitt yrði úr ríkissjóði
fyrir vöm sem þeir ekki notuðu þar
sem segði í búvörulögunum að end-
urgreiðslur á kjamfóðurgjaldi ættu
að vera eftir framleiðslumagni. Mun
hagkvæniara væri fyrir neytendur
að þessir fjármunir færu í að greiða
niður vöru sem þeir notuðu.
Verð sagði hann hafa verið
óbreytt frá því að reglugerðin hefði
verið gefín út og ef menn væm að
gagnrýna það þá væm þeir að
gagnrýna hina fijálsu samkeppni
þar sem verðið hefði myndast á
markaðinum.
Ráðherra sagði kaupmenn telja
sig geta selt innflutt egg á sama
verði og smásöluálagningin væri
nú. Fannst honum skrýtið að álagn-
ingin þyrfti greinilega að vera meiri
á innlendum eggjum og spurði af
hveiju Neytendasamtökin hefðu
ekki gert athugasemd við þetta.
Geir H. Haarde (S/Rvk) sagði
þetta mál vera allt hið hörmuleg-
asta. Það væri afturför frá sjónar-
miði neytenda að óska eftir fram-
leiðslustýringu og taldi hann slíka
stýringu ekki þjóna hagsmunum
framleiðenda heldur þegar til lengri
tíma væri litið.
Geir sagði vera óeðlilega að því
staðið að nota tækifærið við skatt-
kerfisbreytingarnar þegar kjarnfóð-
ursgjald var lækkað um áramótin
til að hneppa þessar greinar inn í
kvótakerfíð. Það hefði verði ætlunin
að lækka verð þessara vara með
lækkun kjamfóðursgjalds. Geir
spurði hvort kjarnfóðursskatturinn
væri nú ekki bara til þess að halda
nýjum framleiðendum fyrir utan
greinina þar sem allt að 75% skatts-
ins væri endurgreiddur til sumra
framleiðenda.
Friðrik Sophusson, iðnaðar-
ráðherra, sagði þessa tillögu hafa
verið kynnta í ríkisstjórninni en
ekki væri venja að bera þar undir
atkvæði málefni á borð við þetta.
Iðnaðarráðherra sagði það vera
sína von að í framtíðinni yrði hægt
að leita ,markaðslægari leiða til að
leysa vanda landbúnaðarins. Hann
væri sammála því sem komið hefði
fram í máli Geirs H. Haarde.
Danfríður Skarphéðinsdóttir
(Kvl/Vl) sagði að við værum nú
að reyna að ná jafnvægi eftir
þenslutímabil og því væri kannski
þörf á lágmarksstýringu.
Danfríður vék einnig í máli sínu
að þeirri umræðu um innflutning á
eggjum sem undanfarið hefur átt
sér stað. Hún sagði bændur hafa
fjárfest í fuglabúum á undanförnum
árum og myndu þau væntanlega
leggjast niður ef kæmi til innflutn-
ings. Spurði hún hvað það myndi
kosta þjóðina. Einnig væri ekkert
eftirlit með matvælainnflutningi til
landsins.
Níels Árni Lund (F/Rn) sagði
þetta mál vera mjög einfalt; Það
snérist um það hvort að við ættum
sjálf að framleiða þessar afurðir eða
flytja þær inn. Níels Árni gagn-
rýndi kaupmenn fyrir of háa álagn-
ingu á eggjum. Það væru engin rök
fyrir því að hún væri hærri en 10%.
Kaupmenn hefðu ætlað að nota
„ringulreiðina“ til þess að hækka
þessa vöru líkt og bakarar hefðu
reynt með brauðin en ekki komist
upp með.
Albert Guðmundsson (B/Rvk)
spurði hve alvarlegur bresturinn í
stjómarsamstarfínu væri og hve
lengi Alþýðuflokkur og Sjálfstæðis-
flokkur ætluðu að halda áfram að
„kyngja" stefnumálum Framsókn-
arflokksins. Það væri farið að vekja
furðu fólks hversu illa gengi að
stjórna í þessu samstarfi.
Erum komin á
villigötur
Guðmundur G. Þórarinsson
(F/Rvk) sagðist vera algjörlega
andvígur framleiðslustýringu á egg
og kjúklinga. Með því væri verið
að hneppa þjóðfélagið í viðjar kvóta.
Steingrímur J. Sigfússon
(Abl/Ne) mælti í gær fyrir tillögu
til þingsályktunar um rannsókn á
ábyrgð á umframkostnaði við bygg-
ingu flugstöðvar á Keflavíkurflug-
velli. Tillagan er flutt af öllum þing-
mönnum Alþýðubandalagsins en
lagt er til að Alþingi kjósi rannsókn-
amefnd skipaða níu alþingismönn-
um til að gera sérstaka athugun á
því hveijir skyldu sæta ábyrgð á
umframkostnaði við byggingu
Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar.
Steingrímur J. sagði að við svo
búið mætti ekki standa, miðað við
þær alvarlegu upplýsingar ’sem
hefðu komið fram, að ekkert yrði
gert. Það yrði mesta hneykslið í
þessu máli.
Framleiðslustýring væri skiljanleg
í hefðbundnu landbúnaðargreinun-
um en mætti ekki eiga sér stað í
öðmm greinum. A'f hveiju var til
dæmis ekki húsgagnaframleiðend-
um úthlutaður kvóti þegar þeir áttu
í erfiðleikum, spurði þingmaðurinn.
Guðmundur G. sagði að með
þessu væmm við komin út á villigöt-
ur og auðvelt væri að sjá að svona
kvóti gengi ekki upp.
Steingrímur J. - Sigfússon
(Abl/Ne) sagði að ef menn væm
ósáttir með þessa ákvörðun land-
búnaðarráðherra ættu þeir að sýna
það í verki og leggja fram fmm-
varp til breytinga við búvömlögin.
Stjómun af þessu tagi taldi hann
ekki fagnaðarefni. Það orkaði
tvímælis hvort hægt væri að leysa
vandamál þessara greina með sama
hætti og vandamál hins hefðbundna
landbúnaðar. Það kæmi ekki til
greina nema með mjög ströngu
verðlagseftirliti.
Steingrímur J. sagðist vera á
móti innflutningi á kjúklingum og
eggjum, það kæmi ekki til greina.
Það hlyti að vera til eitthvað milli-
stig sem tryggði eðlilegt framboð á
skynsamlegu verði.
Frjáls framleiðsla
gekk ekki
Stefán Valgeirsson (SJF/Ne)
sagði menn vera sammála um að
landbúnaðarráðherra hefði ekki
getað gert annað samkvæmt lögum
en að gefa út reglugerð.
Reynslan hefði sýnt að frjáls
framleiðsla á þessum búgreinum
gengi ekki upp. Því hefði verið
ákveðið, að yfírlögðu ráði, að setja
inn viðkomandi ákvæði í búvörulög-
in. Stefán sagðist vera alfarið á
móti innflutningi á eggjum og
kjúklingum og taldi mengun vera
mikla í matvælum í Evrópu.
Pálmi Jónsson (S/Nv) sagði
ekki annað hafa gerst en að eggja-
og kjúklingabændur hefðu nýtt sér
rétt sinn samkvæmt lögum og land-
búnaðarráðherra hefði gefið út
reglugerð um þessi mál. Ef menn
væru óánægðir með það ættu þeir
að reyna að breyta lögunum.
Karl Steinar Guðnason sagði
kjama málsins vera að hann væri
andsnúinn því að settur yrði kvóti
á þessar greinar. Það myndi hækka
verð og binda greinina í viðjar.
Síðasta ríkisstjóm hefði gefíð fyrir-
heit um að frekari framleiðslustýr-
ing yrði ekki tekin upp og hann
hefði því haldið að það yrði tekið
upp í ríkisstjóm ef til slíkra aðgerða
ætti að grípa.
Málið snérist ekki um hvort flytja
ætti inn þessar vörur eða ekki held-
ur hvort binda ætti þær í kvóta og
taka upp verðstýringu. Taldi hann
það vera brigður við verkalýðs-
hreyfinguna og neytendur og sagð-
ist vona að menn skoðuðu hug sinn
og afturkölluðu þessa reglugerð.
Jón Helgason, landbúnaðar-
ráðherra, sagði það ekki vera rétt
að þetta væru brigður við verka-
lýðshreyfinguna. Þessi ályktun
síðustu ríkisstjórnar hefði verið
miðuð við gildistíma síðustu kjara-
samninga en þeir hefðu mnnið út
um áramót.
Landbúnaðarráðherra sagði að
samkvæmt hans skilningi myndi
þetta draga úr kostnaði við fram-
leiðslu og því lækka verð.
Þórður Skúlason (Abl/Nv) hefur
ásamt sjö þingmönnum Alþýðu-
bandalagsins lagt fram tillögu til
þingsályktunar um stefnumörkun í
raforkumálum. Lagt er til að skipuð
verði nefnd til að athuga hvernig
unnt sé að skipuleggja öflun og
dreifingu raforku þannig að allir
landsmenn búi við sem jafnast raf-
orkuverð.
Málmfríður Sigurðardóttir
(Kvl/Ne) ásamt þremur þingmönn-
um Kvennalistans hefur lagt fram
fmmvarp til breytinga á lögum um
aimannatryggingar. Lagt er til að
böm og unglingar 18 ára og yngri
eigi rétt á að fá sér gler í gleraugu
sér að kostnaðarlausu og að greidd
sé föst upphæð vegna umgjarða.
Alþingi ályktar
gegn Dounreay
SAMEINAÐ þing samþykkti í
gær samhljóða þingsályktunar-
tillögu um mótmæli gegn stækk-
un endurvinnslustöðvarinnar í
Dounreay í Skotlandi fyrir úr-
gang frá kjarnorkuverum. Auk
þess að mótmæla stækkuninni
felur Alþingi ríkisstjórninni að
vinna áfram gegn þessum áform-
um.
Eyjólfur Konráð Jónsson,
formaður utanríkismálanefndar,
mælti fyrir áliti utanríkismála-
nefndar og breytingatillögum. Eyj-
ólfur Konráð sagði að nefndin hefði
talið eðlilegt að Alþingi ályktaði að
mótmæla sjálft stækkun endur-
vinnslustöðvarinnar en fela ríkis-
stjóminni jafnframt að halda áfram
mótmælum sem oft hefðu verið sett
fram af hálfu ríkisstjórnarinnar.
Einnig hefði síðasta ríkisstjórn
mótmælt þessum áformum, m.a. á
siglingamálaráðstefnu í tengslum
við Parísarsamninginn um varnir
gegn mengun sjávar í febrúar 1987.
Þar hefðu mótmæli verið borin fram
af hálfu fyrrverandi samgöngu-
málaráðherra.
Hjörleifur Guttormsson
(Abl/Al) fagnaði þessari tillögu og
sagði að mönnum væri nú farið að
verða æ ljósara hvílíkur vandi
tengdist friðsamlegri notkun kjarn-
orku.
Friðrik Sophusson, iðnaðar-
ráðherra, sagðist nýlega hafa átt
fund með Ceeil Parkinson, orku-
málaráðherra Bretlands, og þá lýst
yfír áhyggjum íslendinga yfír Do-
unreay og öðrum stöðum.
Arni Gunnarsson (A/Ne) spurði
utanríkismálaráðherra hvort til
væru tölur um umferð kjarnorku-
knúinna skipa og kafbáta á Norð-
ur-Atlantshafí. Hann sagðist hafa
talað við skipherra á slíku skipi og
hefði hann talið að veruleg hætta
væri á því að geislavirkur úrgangur
færi í sjóinn lenti slíkt skip í
árekstri. Ámi sagði að ekki yrði
bundið um sárin ef slys af þessu
tagi yrði.
Steingrímur Hermannsson, ut-
anríkisráðherra, sagðist ekki hafa
séð slíkar tölur og hefði gengið erf-
iðlega að fá þær frá stórveldunum.
Það hefði verið gert lítið úr þessari
hættu en hann hefði tilhneigingu
til að trúa frekar skipherranum sem
Ámi Gunnarsson hefði talað við.
Steingrímur J. Sigfússon
(Abl/Ne) minnti á að fyrir nokkru
hefði verið lagt fram frumvarp til
að draga úr umferð kjarnorkuknú-
inna kafbáta.
Stuttar þingfréttir
Rannsóknarnef nd
Stefnumörkun í
raforkumálum