Morgunblaðið - 08.06.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 1988
Lifaðí
von um
endurfundi
Sulome, dóttir Banda-
rílg'amannsins Terrys
Andersons, sem er í
haldi mannræningja í
Líbanon, átti þriggja ára
afmæli í gær. Var hún
þá stödd í Nikósíu á
Kýpur með móður sinn,
sem fékk dagblöð í
Líbanon til að birta
kveðrjur til eiginmanns
síns með von um endur-
fundi. Þau feðginin,
Terry og Sulome, hafa
aldrei sést.
Reuter
Suður-Afríku:
Dregnr úr verk-
fallsþátttöku
Frakkland:
Le Pen nær takmörkuðu
samkomulagi við URC
Marseílle, Reuter.
STJÓRNMÁLAMENN í Frakk-
landi eyddu gærdeginum í
margvíslegt ráðabrugg og
hrossakaup til að koma sínum
mönnum að í seinni umferð
þingkosninganna á sunnudaginn
kemur. Sósíalistar og kommún-
istar hafa gert með sér sam-
komulag á landsvísu um að þeir
frambjóðendur hvors flokks um
sig sem ekki eru sigurstrangleg-
ir dragi sig til baka. Le Pen,
leiðtogi Þjóðarfylkingarinnar,
hefur einnig myndað nokkurs
konar kosningabandalag við
frambjóðendur hægri- og mið-
flokka í Marseille til að tryggja
að flokkurinn detti ekki út af
þingi.
„Alls staðar þar sem frambjóð-
andi Sósíalistaflokksins fékk færri
atkvæði en frambjóðandi kommún-
ista mun hinn fyrmefndi draga sig
í hlé til að styrkja stöðu hins síðar-
nefnda í seinni umferðinni," sagði
Pierre Mauroy, leiðtogi sósíalista.
Georges Marchais kommúnistafor-
ingi svaraði í sömu mynt. Einung-
is einn frambjóðandi nær kjöri úr
hverju kjördæmi í Frakklandi og
því eru slík kosningabandalög
landlæg. Sósíalistum er nú spáð
naumum meirihluta á þingi eftir
seinni umferð kosninganna.
Fyrir fyrri umferðina höfðu Lýð-
veldisfylkingin, flokkur Jacques
Chiracs, og Lýðræðisbandalag Gis-
cards d’Estaings, myndað með sér
kosningabandalag, sem nefnist
URC. Bandalagið kom á óvart í
fyrri umferðinni, fékk meira fylgi
en sósíalistar og á jafnvel mögu-
leika á að ná meirihluta á þingi.
URC hefur hins vegar ekki viljað
ganga til samstarfs við Le Pen á
landsvísu þótt það kynni að skila
sér í fleiri þingsætum fyrir banda-
lagið.
Le Pen tilkynnti einhliða í gær-
morgun að þeir frambjóðendur
Þjóðarfylkingarinnar sem stæðu
höllum fæti í Bouches de Rhone,
héraðinu þar sem Le Pen býður
sig fram, vikju fyrir frambjóðend-
um URC. Þetta gerði hann í þeirri
veiku von að bjarga tveimur til
þremur þingsætum af 32 sem
flokkurinn hefur nú. Marseille er
í Bouches de Rhone og þar nýtur
Þjóðarfylkingin hvað mests fylgis.
Frambjóðendur URC í þremur
kjördæmum í Marseille tilkynnntu
samstundis að þeir ætluðu að
draga sig í hlé og búist var við
því að fleiri fylgdu í kjölfarið áður
en frestur til þess arna rann út á
miðnætti í nótt.
Jóhannesarborg, Reuter.
MESTA verkfall í sögu Suður-
Afríku hélt áfram í gær, en
nokkuð dró úr þátttöku í því.
Miðað við notkun á almennings-
farartækjum er talið að um
þriðjungur svertingja hafi farið
til vinnu í gær, en á mánudag
gengu lestir og strætisvagnar
auðir á milli áfangastaða. Götur
í hverfum svertingja voru meira
og minnfl mannlausar snemma
í gærmorgun og lítil umferð á
vegum til og frá hverfunum.
Fregnir bárust af því að sjö
svertingjar hefðu fallið í verk-
fallsátökum. Þá olli sprengjutil-
ræði nokkrum töfum í jámbraut-
arsamgöngum, en engin slys urðu
á fólki.
Flest benti til þess að dregið
hefði úr verkfallsþátttöku, a.m.k.
jókst notkun almenningsfarar-
tækja að því marki, að gera má
ráð fyrir að um þriðjungur svert-
ingja hafí komið til vinnu, en eng-
ar áreiðanlegar tölur eru fyrir
hendi.
Minna bar á eftirlitssveitum lög-
reglu og hers en í gær, en þær
stóðu vörð um helstu samgöngu-
miðstöðvar í því skyni að koma í
veg fyrir að menn væru hindraðir
í að fara til vinnu.
Verkfallinu hefur verið mót-
mælt af atvinnurekendum, sem
hafa hótað brottrekstri og lög-
sóknum verði ekki af því látið. Til
þess var boðað til þess að mót-
mæla frumvarpi um nýja verka-
lýðslöggjöf og neyðarástandslög-
unum, sem verið hafa í gildi i
landinu að undanfömu.
Armenía:
Mótmæla-
vaka í Jer-
vanborg
Moskvu. Reuter.
ARMENAR, sem krefjast þess,
að héraðið Nagomo-Karabakh í
Azerbajdzhan verði sameinað
Armeníu, hafa lagt áherslu á það
með þvi að safnast saman á torgi
í Jerevan og skipst á um að
standa þar jafnt dag sem nótt.
Hefur gengið á þessu síðustu tiu
dagana.
Talsmaður Kommunist, mál-
gagns armenska kommúnista-
flokksins, að 300 manns, sem hefð-
ust við á Óperutorginu í Jerevan,
krefðust þess, að ráðamenn ríkisins
tækju Nagomo-Karabakh-málið til
umfjöllunar. Þá vildu þeir, að rétt-
arhöldin yfír þeim, sem stóðu fyrir
ofsóknum á hendur Armenum í
borginni Sumgait í Azerbadjzhan,
yrðu opin ,og sakbomingamir,
ákærðir fyrir „morð“ en ekki „þátt-
töku í uppþoti og óeirðum".
ERLENT
Finnlandsferð forsætisráðherra:
Gestgjafi Þorsteins nýt-
ur almenns trausts Finina
Helsinki, frá Lara Lundsten, fréttarítara Morgunblaðsins.
Þorsteinn Pálsson forsætisráðherra, sem heldur til Finnlands í
dag, og Harri Holkeri finnskur starfsbróðir hans eiga hvað mest
sameiginlegt af forsætisráðhemun Norðurlanda. Þeir Þorsteinn
og Holkeri eru báðir hægri menn sem leiða meirihlutastjórn. I
Danmörku er minnihlutastjóm en þar er skoðanabróðir þeirra
Poul SchlUter forsætisráðherra. I Noregi og Sviþjóð sitja jafnaðar-
menn við völd.
En þeir Þorsteinn og Holkeri
eiga fleira sameiginlegt. Ríkis-
stjómir þeirra eru samsteypu-
stjómir og í báðum er fyrrverandi
forsætisráðherra utanríkisráð-
herra. Hins vegar er margt annað
ólíkt með stjóm Þorsteins Pálsson-
ar og stjóm Harris Holkeris. Þá
verður að hafa í huga ólíka stjóm-
málasögu landanna. Á íslandi hef-
ur Sjálfstæðissflokkurinn oft verið
sjálflgörinn stjómarflokkur enda
stærsti flokkur landsins, en fínnski
hægriflokkurinn Kokoomus (Sam-
einingarflokkurinn) hefur ekki átt
greiða leið að þeirri stöðu sem
hann hefur nú í fínnskum stjóm-
málum. í þingkosningunum í fyrra
var hann næst stærstur, en í
sfðustu skoðanakönnunum í maí f
ár er fylgi hans aðeins meira en
fylgi jafnaðarmanna og yrði hann
þess vegna stærsti flokkur landsins
ef kosið væri nú.
Mismunandi samsteypur
Gmndvallarmunur er einnig á
stjómarsamsteypunum á íslandi
og f Finnlandi. í fínnsku ríkis-
stjóminni sitja tveir aðalflokkar,
hægri flokkurinn og jafnaðar-
menn, sem áður voru mestu and-
stæðingar í stjómmálum. Auk
þeirra eiga tveir smáflokkar aðild
að ríkisstjóminni. Það em Sænski
þjóðarflokkurinn sem fer með
vamarmál og skólamál, og lands-
byggðarflokkurinn sem fer bara
með eitt ráðuneyti: umferðarmála-
ráðuneytið. Hægri flokkurinn og
jafnaðarmenn skipta á milli sín
öllum „þungu" ráðuneytunum eins
og fjármálaráðuneytinu, viðskipta-
og iðnaðarráðuneytinu, utanríkis-
ráðuneytinu og fleimm.
Ríkisstjóm Holkeris mun að öll-
um líkindum sitja fram að næstu
þingkosningum árið 1991. Stjóm-
arandstaðan er fremur veik.
Það þótti merkileg tilraun þegar
ríkisstjómin Harris Holkeris tók
við fyrir rúmu ári. Mörgum fannst
það óeðlilegt að jafnaðarmanna-
flokkurinn, flokkur verkamanna,
og hægri flokkurinn, flokkur iðn-
rekenda og auðkýfínga, sætu sam-
an í stjóm. Á því ári sem liðið
hefur frá því stjómin tók við, hafa
margir orðið að endurskoða af-
stöðu sína tii stjómarsamstarfsins.
Hefur komið í ljós að hægri flokk-
urinn er launþegaflokkur í sama
mæli ogjafnaðarmannaflokkurinn.
Þegar hægri menn komust í
stjóm í fyrra eftir 21 árs hlé, kom
til harðra átaka á milli ráðherra
flokksins og iðnrekenda og ann-
arra vinnuveitenda. Iðnaðurinn
hefur eignast nýjan málsvara sem
er Miðflokkurínn og iðnrekendur
og samtök þeirra hafa snúið sér
frá Hægri flokknum og leggja alla
áherslu á góð samskipti við Mið-
flokkinn. Þar sem hægri flokknum
tókst að komast til valda án stuðn-
ings þeirra láta þeir gagnrýni frá
þeim sem vind um eym þjóta og
Harri Holkeri
segja að þar sem engin bein tengsl
séu á miili iðnaðarins og hægri
flokksins þá beri ráðhermm hans
ekki að hlýða skipunum frá þeim.
Ríkisstjóm Holkeris hefíir lagt
álierslu á tvö mál. Endurskoða
þyrfti kjör vinnumarkaðarins t.d.
lög um ráðningu starfsmanna, en
jafnaðarmenn lögðu sérstaka
áherslu á það verkefni. Hægri
menn hafa svo fmmkvæði að end-
umýjun skattakerfísins sem er
næst á dagskrá.
Úr stjórnarandstöðu í
ríkisstjórn
Harri Holkeri starfsbróðir Þor-
steins í Finnlandi hefur lengi unn-
ið að því að koma flokki sínum í
stjóm. Holkeri var formaður hægri
flokksins á áttunda áratugnum og
vann þá að þvl að draga úr tor-
tryggni milli flokksins og Urho
Kekkonen forseta sem hélt hægri
Þorsteinn Pálsson
mönnum utan stjómar. Holkeri var
síðar skipaður bankastjóri í Seðla-
banka Finnlands, og lét þá af störf-
um sem flokksformaður. Holkeri
nýtur mikilla vinsælda innan
flokksins og hann gat því sem
næst valið sjálfur eftirmann sinn,
Ilkka Suominen sem nú er iðnaðar-
ráðherra. í síðustu tveimur for-
setakosningum hefur Holkeri verið
forsetaefni hægri manna gegn
Mauno Koivisto. Hápunktur stjóm-
málaferils Holkeris var að fá um-
boð til stjómarmyndunar í fyrra.
Hann nýtur trausts Maunos Koi-
vistos forseta og einnig allra
stjómaraðila. Holkeri er ekki þing-
maður og hefur ekki tekið þátt í
flokkspólitík í nokkur ár. Hann
hefur látið Suominen formann og
aðra um að reka sjónarmið hægri
manna í ríkisstjóminni. Forsætis-
ráðherrann hefur reynt að vera
óháður „stjómarformaður" en ekki
flokkspólitíkus.