Morgunblaðið - 03.10.1991, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. OKTÓBER 1991
Oddi á Rangárvöllum
og Oddafélagið
eftir Þór
Jakobsson
Hálft annað ár er nú liðið síðan
farið var að vinna þeirri hugmynd
brautárgengi, að í Odda á Rangár-
völlum rísi með tíð og tíma miðstöð
fræða og fræðslu í náttúruvísindum
og sögu. Nokkur skriður komst á
málið við stuðningsyfirlýsingu hér-
aðsnefndar Rangárvallasýslu fyrir
rúmu ári og ennfremur við stofnun
Oddafélagsins fullveldisdaginn í
fyrra. Þrátt fyrir góðar undirtektir
hefur að vísu ekki verið farið geyst
í sakirnar, en þess er vænst engu
að síður að árangur náist jafnt og
þétt á komandi árum.
Sagan og landið
Oddi á Rangárvöllum er sem
kunnugt er sögufrægur staður. Þar
var forðum voldugt höfuðból Odda-
veija, ef til vill fyrsti skóli landsins
og eitt allra merkasta fræðasetrið
á landi hér. Þar áttu þeir langfeðg-
ar heima, Sæmundur fróði, Eyjólfur
Sæmundsson, höfðinginn Jón Lofts-
son og sonur hans Sæmundur Jóns-
son. Þar ólst Snorri Sturluson upp,
þar mótaðist snilligáfa hans og þar
menntaðist hann. Um þær mundir
var Oddastaður í þjóðbraut eins og
Helgi Þorláksson sagnfræðingur
hefur lýst í riti um samgöngur í
Rangárþingi að fornu. Á prestssetr-
SIEMENS
Oflug rvksugal
VS 91153
• Stillanlegur sogkraftur
(250- 1100 W).
• 4 fylgihlutir í inn-
byggðu hólfi.
• Fjórföld sýklasía í
úlblæstri.
• Sjálfinndregin snúra
og hleðsluskynjari.
• SIEMENS framleiðsla
tryggir endingu og gæði. §§
• Verð kr. 17.400,-
SMrTH&
NORLAND
Nóatúni 4 - Sími 28300
inu i Odda bjuggu síðan löngum
ýmsir merkir klerkar og mætti
nefna sr. Stefán Gíslason um alda-
mótin 1600. Þótti prestakallið í
Odda lengst af eftirsóknarvert
brauð.
Á síðustu öld þjónaði þar tæpan
áratug þjóðskáldið sr. Matthías
Jochumsson. Lýsti hann af mælsku
sinni í ljóði ógnþrungnum mætti
sandsins sem skefur yfir sveitina
og eirir engu. í svipuðum sporum
hugans hefur hann verið síðar á
lífsleiðinni er hann yrkir um hafís-
inn fyrir norðan, „landsins forna
fjanda", sem kominn er um hafið
að landi langan veg, ógnandi van-
máttugum manninum.
Fræðimaðurinn Vigfús Guð-
mundsson frá Keldum rakti sögu
Oddastaðar frá upphafi til hans
daga, en þá var sr. Erlendur Þórðar-
son prestur í Odda. Síðan voru þar
sóknarprestar sr. Arngrímur Jóns-
son tæpa tvö áratugi og sr. Stefán
Lárusson rúman aldarfjórðung, en
fyrir skömmu tók þar við ungur
prestur, sr. Sigurður Jónsson, áður
sóknarprestur á Patreksfirði.
Um það leyti sem Matthías orti
um sandfokið á Rangárvöllum sner-
ust bændur skipulega til varna gegn
geigvænlegum uppblæstrinum. Lát
varð á að menn flæmdust burt.
Sandgræðsla ríkisins var stofnuð
snemma á öldinni og nefnist nú
Landgræðsla ríkisins, ein mikilvæg-
asta stofnun landsins, með höfuð-
stöðvar í Gunnarsholti steinsnar frá
Odda. Samskipti manns og höfuð-
skepna hafa verið náin og fjölþætt
í Rangárþingi frá upphafi, bæði
blíð og stríð, og eru þau vissulega
lærdómsríkt og forvitnilegt rann-
sóknarefni.
Oddafélagið - fyrstu skrefin
Síðastliðinn vetur vann bráða-
birgðastjórn Oddafélagsins að
kynningu á hugmyndum sínum,
m.a. í framhaldsskólum í Rangár-
vallasýslu, og í júní í sumar var
staðið fyrir nokkrum fræðsluferð-
um um sýsluna með viðkomu í
Odda. Voru ferðirnar skipulagðar í
samvinnu við önnur félög og sam-
tök, einkum Hið íslenska náttúru-
fræðifélag, en önnur voru Rangæ-
ingafélagið í Reykjavík, Grikk-
landsvinafélagið, 35 ára stúdentar
(frá Menntaskólanum í Reykjavík)
og hin mikla norræna umhverfis-
ráðstefna - Miljö 91 - sem haldin
var í vor á vegum menntamála- og
umhverfisráðuneytanna. Oddafé-
lagið vill stuðla að frekari rannsókn-
um á sögu Oddastaðar og samskipt-
um manns og umhverfis í landshlut-
anum.
Stungið hefur verið upp á, að
stillt yrði upp útsýnisskífu á
Gammabrekku í Odda, en þar er
einstaklega víðsýnt í björtu veðri.
En önnur mannvirki skyldi ekki
reisa á hólnum í framtíðinni. Drög
að stofnskrá Oddafélagsisns hafa
verið rædd og samin. Verða þau
lögð fyrir fyrsta aðalfund félagsins
sem haldinn verður eystra 2. nóv-
ember nk.
Stefnuviðhorf
Þrennt hafði Oddafélagsstjórn í
huga frá upphafi:
1. Oddafélagið getur hafist handa
strax næstu árin, þótt húsakynni
vanti í Odda fyrir ráðstefnur og
námskeið. Þau eru og verða fyrir
hendi skammt frá í nágrannabæj-
unum_ Hellu og Hvolsvelli.
2. í öðru lagi er ætlunin að tre-
ysta á náið samstarf við stofnanir
og önnur félög, sem leggja vilja
málinu lið, svo sem fyrrgreind fé-
lög. Nú þegar hefur tekist ánægju-
legt samstarf við Hið íslenska nátt-
úrufræðifélag.
3. í þriðja lagi er ætlunin að
stuðla jöfnum höndum að tvenns
Dr. Þór Jakobsson
„Þess skal að lokum
getið, að stjórnvöld
hafa í rauninni nokkrar
skyldur í þessu endur-
reisnarmáli, en það er
í lögum að skóli skuli
rísa í Odda.“
konar samfundum í nafni Oddafé-
lagsins. Annars vegar yrði stefnt
að fundahaldi fræðimanna, ekki síst
þverfaglegum umræðum sérfræð-
inga úr ólíkum herbúðum, einkum
náttúruvísindamanna og húman-
ista, innlendra og erlendra.
Hins vegar yrði vakinn áhugi
almennings á að taka þátt í endur-
reisn Oddastaðar með ýmsu sem
gert yrði til fróðeiks og skemmtun-
ar, svo sem með árlegri Oddahátíð
um sumarsólstöður sem reyndar var
byrjað á í sumar.
Lög um skóla - kynning
Þess skal að lokum getið, að
stjórnvöld hafa í rauninni nokkrar
skyldur í þessu .endurreisnarmáli,
en það er í lögum að skóli skuli rísa
í Odda. Búnaðarskóli átti hann að
heita og má til sanns vegar færa,
að vel færi á því að efla staðinn á
ný með því að stofna þar miðstöð
landnýtingar í orðsins víðtæku og
nútímalegu merkingu. ísl'and og
saga íslendinga yrði þar viðfangs-
efni manna, og jafnvel - á stærri
mælikvarða — jörð og saga mann-
kyns.
í stjórn Oddafélagsins eru Árni
Böðvarsson, Drífa Hjartardóttir,
Friðjón Guðröðarson, Friðrik Frið-
riksson, Jón Þorgilsson, sr. Sváfnir
Sveinbjarnarson og Þór Jakobsson.
Fleiri hafa með ráðum og dáð stutt
félagið fyrstu skrefin. Nefndir skulu
Pálmi Eyjólfsson og Steinþór Run-
ólfsson, en til jafns við stjórnar-
menn hafa unnið og lagt á ráðin
jarðfræðingarnir Elsa Vilmundar-
dóttir og Freysteinn Sigurðsson for-
maður Hins íslenska náttúrufræði-
félags. Og nýlega bættist í hópinn
ötull og hugmyndaríkur liðsmaður,
hinn nýi heimamaður sr. Sigurður
Jónsson í Odda.
Auk aðalfundarins í nóvember
nk. er nú á dagskrá næstu mánuði
almennari kynning á Oddafélaginu
en komist hefur í verk til þessa.
Jafnframt eru allir sem áhuga hafa
eða tillögur vinsamlega beðnir að
gefa sig fram. Boðað er til skrafs
og ráðagerða laugardaginn 5. októ-
ber nk. í Hallgrímskirkju kl. 4 eftir
hádegi, í kórkjallara. Gengið er inn
að austanverðu, um hið gamla and-
dyri kirkjunnar, og eru allir vel-
komnir. Þetta er fyrsta kynning á
málefninu í höfuðborginni, en vissu-
lega varðar það alla unnendur nátt-
úru og sögu, hvar sem þeir kynnu
að eiga heima.
Uöfundur er veðurfræðingur og
formaður Oddafélagsins.
Morgunblaðið/Sigurðúr Gunnarsson
Myndin er tekin nýlega þegar unnið var í Oræfasveit.
Fríkirkjan opin aðfaranætur laugar-
daga og sunnudaga:
Starfið mótast af
sjálfboðaliðum
- seg’ir Cecil Haraldsson safnaðarprestur
Fríkirkjan í Reykjavík hefur óskað eftir sjálfboðaliðum til þess
að taka á móti fólki í kirkjunni milli klukkan 1 og 4 aðfaranætur
laugardaga og jafnvel aðfaranætur sunnudaga. Cecil Haraldsson,
safnaðarprestur, segir að starfið muni mótast af þeim sem bjóði sig
fram en hugmyndin sé að taka á móti hverjum þeim sem komi í
kirkjuna með hlýlegu viðmóti og bjóða upp á kaffisopa. Aðgangur
að síma verður í kirkjunni.
Vík-Höfn:
Unnið að plægingn
lj ó sleiðarastr engs
Hnappavöllum, Öræfum.
Verktakafyrirtækið Grafan
hf. hefur síðastliðið sumar og í
haust unnið að plægingu Ijósleið-
arastrengs milli Víkur í Mýrdal
frá Múlalundi...
... þar eru gögnin á góðum stað.
Múlalundur
I SÍMI: 62 84 50
og Hafnar í Hornafirði.
Nú er plægingunni lokið og að-
eins frágangsvinna eftir, einnig
vinna starfsmenn Pósts og síma
samtímis að tengingu strengsins á
þessari leið, en tengivinnan er mik-
ið nákvæmnisverk. Ekki er vitað
nú hvenær ljósleiðarastrengurinn
verður tekinn í notkun.
S.G.
Cecil segir að ráðið yrði af við-
brögðum við auglýsingu eftir sjálf-
boðaliðum hvort unnt yrði að gera
hugmyndina að veruleika og í hvaða
formi. Einhveijir hefðu þegar haft
samband og ef góður hópur mynd-
aðist yrði hann kallaður saman til
þess að móta starfið.
Stefnt væri að því að safna saman
30 sjálfboðaliðum til þess að hver
þeirra þyrfti ekki að starfa í kirkj-
unni nema eina nótt í mánuði.
Tímasetningar eru miðaðar við
síðustu ferðir strætisvagna og lok-
un skemmtistaða. „Hugmyndin er
sú að þeir sem misstu af síðustu
ferð strætisvagnanna um klukkan
eitt gætu komið í kirkjuna til þess
að hringja á leigubíl eða heim, í
einhvern að sækja sig. Þá höfðum
Macintosh fyrir byrjendur
Works - ritvinnsla, gagnasöfnun, töflureiknir og stýrikerfi á
© 15 klst námskelði fyrir byrjendur! Fáiö senda námsskrá.
“ Tölvu- og verkfræ&iþjónustan ^

%
Grensásvegi 16 - flmm ár í forystu

við hugsað okkur að hafa opið til
klukkan fjögur en skemmtistaðir
eru yfirleitt opnir til klukkan 3.
Þannig gætu þeir sem ekki næðu í
leigubíl eftir lokun skemmtistaða
beðið eftir næstu ferð,“ sagði Cecil
í samtali við Morgunblaðið.
Hann hefur kannað hvort þörf
er fyrir athvarf af, þessu tagi. „Við
gerðum tilraun með að opna kirkj-
una eina nótt í febrúar en þá komu
þangað milli 40 og 50 manns. Þessi
tilraun sýndi okkur að þörf var fyr-
ir starfsemi af þessu tagi en einnig
að alltof lítið var að hal'a aðeins tvo
í kirkjunni. Þess vegna stefnum við
að því núna að hafa fjóra saman á
vakt,“ sagði Cecil en í auglýsingu
eftii' sjálfboðaliðum í Morgunblað-
inu á sunnudag er talað um að starf-
ið sé fólgið í mannlegum samskipt-
um, kaffigerð og uppvaski, umsjón,
dyravörslu og ræstingum. Leitað
er eftir fólki með hlýlegt viðmót,
vingjarnlegt hugarfar og hleypidó-
malausa afstöðu til þeirra sem leið
eiga hjá.
Þeir sem áhuga hafa á að starfa
í Fríkirkjunni geta haft samband
við Cecil Haraldsson safnaðarprest.