Morgunblaðið - 16.04.1992, Page 27

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 1992
27
Sérverslun með
stök teppi
Persía
Fróðleiksmolar um austurlensk teppi.
Handunnið austurlenskt
teppi er furðuverk:
Fallegt en samt gagnlegt.
Löngum hefur verið
nauðsynlegt að kunna góð
skil á því heillandi
viðfangsefni að velja sér
sérstakt teppi til kaupa.
Án þekkingar á því kann
að virðast sem
fjölbreytileiki í gerð og
mismunandi gæðaflokkar
séu óyfirstíganlegir
þröskuldar.
UPPRUNI...
Hugsaðu þér að þú sért í Efesus
við austanvert Eyjahaf. Kannski
stendurðu við hof Artemisar, en
það var eitt af sjö undrum fornald-
ar. í norðri er Trója, en ferðinni
er heitið austur á bóginn og töfrar
Hamadan, Samarkand, Katmandu
og Kína laða að. Kannski er farið
um slóðir Marco Polos þar sem
hann var að kynna sér silkislóðina.
Þetta eru hin fornu dýrðlegu Aust-
urlönd, dulmögnuð og töfrakennd.
Hér eru heimkynni bestu handunn-
inna teppa á jarðríki.
Frægasta teppi sögunnar er teppið
sem Kleópatra gaf Sesari (á 1. öld.
f.Kr.). Hún var sjálf innan í því
upprúlluðu. Elstu handhnýttu
teppi, sem enn eru til, eru jafnvel
eldri en það.
TYRKLAND
Teppin í Tyrklandi (Anatólíu)
kunna að hafa verið svipuð tyrkn-
eskum teppum, sem sjá má á mál-
verkum Holbeins frá 16. öld. í
Tyrklandi nútímans eru margir
vefnaðarstaðir, og þar eins og alls
staðar í Austurlöndum hefur hvert
samfélag fyrir sig þróað þau munst- _ .
ur, sem henta hverjum stað. Saga,
landafræði og menning endur-
speglast í efni og litum, sem notuð
eru.
og Albert safninu í Lundúnum. En
góð teppi eru ekki eingöngu safn-
gripir. Þótt fjölbreytileiki sé mikill
í gerð teppa í Persíu (fran) nú-
tímans, þá skera sig þrjár gerðir
aðallega úr: í borgum eru stóru
teppin ofin; í þorpunum eru aðeins
ofnar litlar mottur og síðan er vefn-
aður hirðingjaþjóðflokka. Hirð-
ingjarnir nota láréttan vefstól, því
að þá er auðveldara að taka hann
með sér þegar Qölskyldan fer frá
einum stað til annars.
fram. Vefnaður í Indlandi er að-
eins stundaður í þorpum.
Lahore í Punjab-héraði varð strax
á 17. Öld miðstöð teppavefnaðar.
Sá vefnaður, sem er einna þekkt-
astur frá Pakistan nútímans, er
útfærsla „fílsfótarins“ í mildum lit
um, og ofín úr mjög mjúkri ull.
Indversk teppi, gert í persneskum
stíl, hefur tekið við af forföður
sínum. Kaimuri-teppin eru ind
versk-persnesk, ofín á Mirzapur
svæðinu á bökkum Gangesfljóts.
TIBET
AFGANISTAN
Það munstur, sem er mest einkenn-
andi fyrir Afganistan, er „Bok-
hara“ eða eins og það er stundum
kallað, „fílsfótur“; litir eru dökkir
og rauður litur er yfirgnæfandi.
Fínni gerðir koma frá Baluchi-
vefnaðarsvæðinu, sem er land-
spilda á Qallshryggnum milli
Persíu og Afganistans.
PERSÍA
Ardebil-teppið er þekktasta teppi
sem til er. Það var ofið í Persíu
árið 1539 og er til sýnis í Viktoríu
Flosteppi bárust til Kína frá Mong-
ólíu árið 1279. Táknin, sem upp-
haflega voru notuð, komu frá
frumtaóisma og búddisma. Seinna
meir kynntu kínverskir vefarar hið
skrautlega Aubusson-munstur,
sem hirð Loðvíks XIV, sólkon-
ungsins, átti frumkvæðið að.
Kínversk teppi nú á dögum eru
fræg fyrir mikið flos og ljómandi
frágang.
INDLAND
Teppavefnaður kom til Indlands
með Mogul-keisurum á 16. öld.
Nú á dögum er Indland aðallega
þekkt fyrir fjölskrúðug Aubusson-
munstur og Kaimuri-teppi, þar
sem forn persnesk áhrif koma
Vefnaðarhefðin í Tíbet er meira
en 900 ára gömul. Teppalistin var
tjáning trúarlegrar sannfæringar,
Margir Tíbetar hafa sgst að í Nep-
al, en munstur þeirra hafa haldið
hinum táknræna einfaldleika. Oft
eru notaðar trúarlegar fyrirmyndir.
þar sem enn má greina hina uppr-
unalegu merkingu. Teppi var fyrir
Tíbeta hluti af lífi hans, hann sat
á því og svaf á því.
Það tekur vikur, mánuði og jafnvel
nokkur ár að vefa austurlenskt
teppi. Hvert teppi er frumgerð þar
sem það er handoíið og fjölbreytnin
er gífurleg.
Þessari stuttu ferð er lokið.
Fjallað hefur verið í stuttu máli um
þessi auðæfi Austurlanda.
Persía Faxafeni 11- S :686999- Fax:679262