Morgunblaðið - 12.12.1992, Blaðsíða 15

MOItpyyBI^pjD, M-UGABPAGUR 13-, ftKSEftJBKft.,.l?,92
05
Árna Magnús-
sonar fyrirlestrar
eftir Jónas
Kristjánsson
„Engin stórþjóð í heimi hefur
annan eins áhuga á norrænni — og
þá ekki síst íslenskri — menningu
og Þjóðverjar," segir í Reykjavíkur-
bréfi Morgunblaðsins 22. nóvember
síðastliðinn. Bréfritari segir frá
göngu íslenskra hjóna um hina miklu
norrænu „víkingasýningu" sem
haldin var í Berlín á liðnu hausti.
Þegar þau koma á vettvang er mik-
il þröng á þingi.„Hér er gamalt fólk
og ungt, einstaklingar, foreldrar
með böm sín, heilar fjölskyldur. All-
ir hafa sama áhuga á viðfangsefn-
inu. Það er engu líkara en þetta
ókunna. fólk sé að leita að einhveiju
í sjálfu sér, einkennum sínum;
ímynd.“ Munir eru sýndir frá Norð-
urlöndunum og frá ýmsum löndum
í Austurvegi og Vesturvegi þar sem
víkingar voru á ferð og höfðu aðset-
ur sitt. En „þegar kemur að ritöld,
þegar kemur að bókunum ... þá tek-
ur Island forystuna. Þá er sýnt hvert
handritið öðru merkilegra, og ís-
lensku hjörtun hoppa af kæti og
heilbrigðum þjóðarmetnaði.“
Það er mikilvægt bæði Þjóðveijum
og okkur íslendingum sjálfum að við
komum til móts við hinn mikla og
endurvakta áhuga þýskumælandi
þjóða fyrir menningu okkar og bók-
menntum. Ég undirritaður hef fyrr
á þessu ári birt ritgerð um hið sama
far í Málfregnum, tímariti íslenskrar
málnefndar. Bendi ég þar á ýmislegt
sem æskilegt væri að gera í and-
legri samvinnu íslendinga og Suður-
Germana — Svisslendinga, Austur-
ríkismanna og Þjóðveija, sem mynda
mikið og samfellt málsvæði. Eitt
meðal þess er miklu skiptir er að
efla íslenskukennslu í háskólum og
öðrum fræðslustofnunum meðal
þessara þjóða. íslenska ríkið styrkir
slíka kennslu í ýmsum löndum, en
mjög hafa þeir styrkir verið óveru-
legir enn sem komið er og yfírleitt
ekki fallið þýskumælendum í skaut.
En sjálfir hafa þeir innt af höndum
töluverða kennslu í íslensku, enda
margir þarlendir vel færir í tungu
okkar. Lengi hefur verið íslenskur
sendikennari í Kiel, og nú hefur ver-
ið ákveðið að sams konar kennara-
stöður verði í tveimur öðrum miklum
menntaborgum, Miinchen í Þýska-
landi og Vín í Austurríki (Iektors-
staðan í Munchen raunar til búin
úr annarri stöðu sem fyrir var).
Fyrir nokkrum árum var stofnuð
ný staða í norrænum fræðum við
háskólann í Erlangen-Numberg í
Þýskalandi. í stöðuna var skipaður
einn hinn fremsti íslenskufræðingur
Þjóðveija, dr. Hubert Seelow, sem
dvalist hefur langdvölum hér á landi
og talar íslensku flestum útlending-
um betur. Hann á íslenska konu,
Kolbrúnu Haraldsdóttur, sem einnig
er ísienskufræðingur og kennir við
sama háskóla. Skipta þau þannig
með sér verkum að hann kennir forn-
íslensku en hún nútíðarmálið. Undir
handleiðslu þeirra hjóna er nú að
myndast ein af höfuðstöðvum fræða
vorra í Þýskalandi. Dr. Seelow hefur
þýtt á þýsku nokkur öndvegisrit ís-
lenskra bókmennta allt frá Grettis-
sögu til Islandsklukkunnar. Hann
er ritstjóri fyrir nýrri þýskri útgáfu
á ritum Halldórs Laxness sem for-
lagið Steidl í Göttingen gefur út um
þessar mundir. Þýðir hann þau verk
Halldórs sem ekki hafa áður komið
út á þýsku, en að öðru leyti endur-
skoðar hann eða endurnýjar eldri
þýðingar, og loks ritar hann inngang
að hveiju bindi.
Nú hefur Hubert Seelow bryddað
upp á nýmæli við háskólann í
Erlangen. Hyggst hann bjóða ís-
lenskum fræðimönnum, einum á
hveiju ári, til að halda fyrirlestra
sem kenndir verði við Árna Magnús-
son. Ef efni fást til verða fyrirlestr-
amir síðan gefnir út sem sjálfstæð
hefti smátt og smátt. í þessu skyni
Jónas Kristjánsson
var mér boðið til Erlangen að halda
fyrsta fyrirlesturinn. Var hann flutt-
ur á afmælisdegi Árna 13. nóvember
síðastliðinn og fjallaði um Árna sjálf-
an, ævi hans og störf. Á næstu árum
munu síðan koma aðrir fýrirlestrar
á ýmsum sviðum íslenskra fræða.
Flestir háskólar em fátækar
stofnanir sem kunnugt er, og mun
skólinn í Erlangen ekki vera nein
undantekning frá þeirri reglu. En
hinar miklu vélaverksmiðjur Siem-
ens hafa aðalskrifstofur sínar í
Erlangen, og kom dr. Seelow í hug
að leita stuðnings þeirra við þessa
menningarlegu hugsjón sína. Ræddi
hann í því skyni við umboðsmenn
Siemens á íslandi, forstjóra fyrir-
tækisins Smith og Norland. Tóku
þeir máli hans vel og sýndu þann
höfðingsskap að kosta þejtta fyrir-
lestrarhald. Sendiherra íslands í
Þýskalandi, Hjálmar Hannesson,
lagði á sig það erfiði að aka alla
leið frá Bonn til Erlangen.til að hlýða
á mál mitt. Var ljóst að háskólans
menn kunnu vel að meta þann áhuga
og virðingu sem hann sýndi með
þessu, og tóku þeir honum með mik-
illi hlýju og kurteisi. Ávarpaði hann
þingheim á undan erindi mínu og
ræddi um áhuga íjóðveija á íslensk-
um. nútímabókmenntum.
Ég vil færa prófessor Hubert Se-
elow innilegar þakkir fyrir þetta
góða framtak, jafnframt því sem ég
árna honum velfarnaðar í viðleitni
hans við að kynna ísland og íslenska
menningu í ættlandi sínu. Og sér-
stakar þakkir ber að færa forstöðu-
mönnum fyrirtækisins Smith og
Norland fyrir sinn rausnarlega
stuðning við að hleypa af stokkunum
hinum íslensku Áma Magnússonar
fyrirlestrum í Erlangen.
Höfundur er forstöðumaður
Stofnunar Áma Magnússonar.
Frestun gildistöku EES
Millilandaflug Flug-
leiða í Evrópu dreg’st
Fyrirsjáanleg seinkun á gildis-
töku samningsins um Evrópskt
efnahagssvæði hefur m.a. þær
afleiðingar að möguleikar Flug-
leiða til að taka að sér millilanda-
flug í Evrópu verða að veruleika
seinna en ella. Einar Sigurðsson,
blaðafulltrúi fyrirtækisins, segir
að verið sé að kanna nokkrar
leiðir og undirbúningi undir
verkefni af þessu tagi verði hald-
ið áfram af fullum krafti þó
samningurinn taki gUdi síðar en
gert híSi verið ráð fyrir.
Aðspurður hvaða afleiðingar
dráttur á gildistöku EES-samnings-
ins hefði á starfsemi félagins sagði
Einar að ekki gæfust möguleikar á
flugi Flugleiða innan Evrópu að
sinni. „Eins og málin eru núna
megum við ekld fljúga milli landa
í Evrópu utan íslandsleiðanna, ekki
t.d. milli Þýskalands og Bretlands
með farþega, en EES-samningurinn
hefði gefið okkur ákveðnar heimild-
ir,“ sagði hann og minnti á að félag-
ið hefði viljað sjá gildistöku samn-
ingsins sem fyrst til þess að nýta
sér þá möguleika sem hann hefði
upp á að bjóða.
Einar sagði að ýmsar flugleiðir
innan Evrópu hefðu verið skoðaðar
en ekki hefði verið gert upp á milli
þeirra. „En við, eins og aðrir, erum
auðvitað að velta þessu fyrir okkur.
Það er vinna sem mun halda áfram
og hún er mikil, því það er erfitt
að standa að starfsemi af þessu
tagi erlendis og við yrðum í sam-
keppni við erlend fyrirtæki."
Hann sagði að undirbúningur
hefði farið fram innan fyrirtækisins
og upp á síðkastið hefði verið rætt
við erlenda aðila um möguleika á
samstarfi. Hins vegar hefði engin
ákvörðun verið tekin varðandi það
hvar best væri að bera niður. „Við
höfum í tengslum við leiðimar verið
að skoða hvað væri heppilegast að
gera og eygjum ýmsa möguleika.
Við erum Iíka mjög vel undir það
búnir að fara í slíkt samstarf því
flugflotinn og tæki hafa verið end-
urnýjuð. Þar er fyrst og fremst
verið að huga að markaðssam-
starfi, ekki eignaraðild eða slíku,“
sagði Einar að lokum.
Gengið um miðbæ-
inn með Pétri þul
HAFNARGÖNGUHÓPURINN stendur sunnudaginn 13. desember
fyrir gönguferð um miðbæinn í fylgd Péturs Péturssonar þular.
Hugmyndin er að velja sérstaka söguleið um miðbæinn sem gengin
yrði í fjórum til fimm áföngum.
Fyrsti áfanginn verður farinn á
sunnudaginn 13. desember. Gangan
hefst kl. 14 við Hafnarhúsið að
vestanverðu. Gengið verður upp
Grófina, suður Aðalstræti og að
Tjörninni, síðan Templarasund,
Kirkjustræti, Thorvaldsensstræti
og á Vallarstræti.
Áætlað er að gangan taki um
eina og hálfa klukkustund. Fólk er
hvatt til að vera vel búið því að
víða verður stansað stutta stund.
Margt verður gert til kynningar á
söguefninu. Pétur Pétursson segir
frá mönnum og málefnum á fyrri
tíð og rifjar upp byggðarsögu. Állir
eru velkomnir. Ekkert þátttöku-
gjald.
Næsti áfangi verður farinn
sunnudaginn 20. desember og sá
þriðji 10. janúar og síðan hálfsmán-
aðarlega. (Fréttatílkynnlng)
Þessi bók hefur að geyma 270 fallegar litmyndir af íslenskum fossum. Gerð er góð
grein fyrir hverjum fossi í fróðlegum texta, m.a. nefndar gönguleiðir að fossinum
og sagt frá þjóðsögum og sögnum er tengjast honum. Bókinni er skipt niður eftir
sýslum með kortum er sýna staðsetningu fossanna. Eftirmála ritar dr. Jón Jónsson
jarðfræðingur. íslenskir fossarer 352 bls. með texta bæði á íslensku og ensku.
1 SKUGGSJÁ
£ BÓKABÚD OLIVERS STEINS SF.