Morgunblaðið - 18.03.1994, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÓSTUDAGUR 18. MARZ 1994
*
Guðmundur Magnússon prófessor við HI
Norræn nefnd gerir
úttekt á efnahags-
vanda Færeyinga
GUÐMUNDI Magnússyni, prófessor í hagfræði við Háskóla íslands,
barst í gær bréf frá forsætisráðherra Dana, Paul Nyrup Rasmuss-
en, þar sem forsætisráðherrann fer þess á leit við hann að hann
taki sæti í þriggja manna norænni nefnd, sem geri úttekt á efnahags-
vanda Færeyinga, með sérstöku tilliti til þróunar bankamála í Fær-
eyjum, frá byrjun níunda áratugarins og fram á daginn í dag. Guð-
mundur sagði í samtali við Morgunblaðið í gær, að hann hefði þeg-
ar svarað forsætisráðherra Danmerkur jákvætt.
Forsætisráðherra Dana hefur
jafnframt farið þess á leit við Erik
Görtz, prófessor við Kaupmanna-
hafnarháskóla og Eigil Waagstein,
frá Tele Danmark A/S í Færeyjum
að taka sæti í nefndinni. Görtz verð-
ur formaður nefndarinnar, sem ætl-
að er að ljúka úttekt sinni fyrir 1.
september í ár. Guðmundur sagði
að fyrsti fundur nefndarinnar hefði
verið ákveðinn i Kaupmannahöfn
næstkomandi þriðjudag.
í bréfi danska forsætisráðherrans
til Guðmundar kemur fram að ríkis-
stjórn Danmerkur hafi ákveðið slíka
nefndarskipun í kjölfar umræðu
þinga beggja landanna og rík-
isstjóma.
Verkefni nefndarinnar verður að
skilgreina orsakir kreppunnar í
Færeyjum, og hvernig bankamir
tveir í Færeyjum hafa farið út úr
þeirri kreppu, með hliðsjón af dönsk-
um ríkisstyrkjum til færeyska lands-
sjóðsins, jafnframt því sem nefnd-
inni ber að kanna tengsl Færeyja
við danskt efnahagslíf.
„Við munum á okkar fyrsta fundi
fara yfir sviðið og skipuleggja störf
okkar,“ sagði Guðmundur, „ég skil
þetta erindi svo, að mönnum leiki
einkum hugur á því að vita hvað
hafi gerst í færeyska bankakerfinu,
en til þess að hægt verði að átta sig
á því, þarf að sjálfsögðu að skoða
hvað hefur gerst almennt í Færeyj-
um.“
Guðmundur kvaðst telja sérstak-
lega áhugavert að að skoða ætti þær
tilfærslur sem átt hefðu sér stað frá
Danmörku til Færeyja og það sam-
band sem Færeyjar hefðu almennt
við danska efnahagslífíð. „Þetta er
allvíðtækt viðfangsefni, og verður
ugglaust fróðlegt fyrir okkur að sjá
Daufblindra-
félag ís-
lands stofnað
hvað hefur gerst í Færeyjum," sagði
Guðmundur. Hann kvaðst eiga von
á því að koma til með að eyða nokkr-
um tíma á næstunni bæði í Færeyj-
um og Danmörku, en fundir nefnd-
arinnar yrðu til skiptis í þessum
löndum.
Guðmundur var spurður hvers
vegna hann hefði verið beðinn um
að taka þetta verkefni að sér: „Eg
veit það nú ekki nákvæmlega. Fyrst
var þetta orðað við mig af hálfu
Færeyinganna, sennilega vegna
þess að ég vann ákveðið verkefni
fyrir norrænu ráðherranefndina í
Færeyjum og á Grænlandi á sl. ári.
Þar fyrir utan hef ég nokkrum sinn-
um hitt seðlabankastjóra Færeyja."
Guðmundur kvaðst í raun ánægð-
ur þegar leitað væri til Hagfræði-
stofnunar Háskólans með verkefni
sem þessi, því Hagfræðistofnun
hefði um helming tekna sinna er-
lendis frá, með því að taka að sér
sérfræðiverkefni sem þessi, þótt í
þessu tilviki hefði persónulega verið
leitað til hans, en ekki stofnunarinn-
ar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Góður málstaður
CALLIE McDonald afhendir Elísabetu Hermannsdóttur söfnunarféð. Á myndinni eru einnig Víking-
ur H. Arnórsson forstöðumaður Barnaspítalans, yfirmaður Kaupþings, sem gætti fjárins, Stefán
Halldórsson, yfirmenn á ýmsum deildum spítalans og konur úr stjórn Kvenfélags Hringsins.
Callie safnaði 2,3 milljónum handa Barnaspítala Hringsins
Þetta var ekkert mál
CALLIE McDonald, eigandi Líkamsræktarstöðvar Callíar, safnaði
2,3 milljónum fyrir Barnaspítala Hringsins með aðstoð Rásar 2
og auglýsingastofu P&O 17. desember á síðasta ári. Tekið hefur
nokkra mánuði að safna áheitum saman og afhenti Callie for-
manni Kvenfélags Hringsins, Elísabetu Hermannsdóttur, söfnun-
arféð í gær. Callie sagði í samtali við Morgunblaðið að söfnunin
hefði „ekki verið neitt mál“ en hún ætlar að safna aftur í desember.
„Þetta var ekkert mál og miklu
auðveldara en ég bjóst við,“ segir
Callie sem ætlar að Standa fyrir
eins söfnun í desember. „Mér
finnst þetta góður málstaður og
það sem kom mér á óvart var það
hvað margir tóku þátt en um 70%
þeirra gáfu undir 2.000 krónum.
Annars voru framlögin frá 100.000-
krónum niður í 100 krónur.“
Callie segir að margir sem gáfu
peninga hafi gert það til að þakka
fyrir björgun barna sinna úr lífs-
hættu en lífi sonar Callie var bjarg-
að á Barnaspítalanum fyrir nokkr-
um árum. Hún segir einnig að sér
hafi komið á óvart að flestir sem
létu eitthvað af hendi rakna hafi
verið búsettir úti á landi. „Ég var
mjög hissa því ég hélt að flestir
yrðu úr Reykjavík. Þannig að þú
sérð að fólk hefur-áhuga að gefa
en það þarf einhvern til þess að
skipuleggja söfnunina,“ segir hún.
Callie segir líka að auðvitað
hafi farið orka í það að skipu-
leggja söfnunina en það hafi samt
ekki verið jafn erfitt og við megi
búast. „Allir sem tóku þátt voru í
góðu skapi og til í að vera með,“
segir Callie en allir sem aðstoðuðu
hana gáfu vinnu sína. „Ég er búin
að kenna svo lengi þannig að mig
munar ekki um að kenna einn dag
í fjáröflunaskyni, en ég neita ekki
að það er góð tilfínning að gera
svona hluti," segir Callie McDon-
ald loks.
f
l
l
í
í
f
í
í
»
i
Menntamálaráðherra mælir fyrir lagafrumvarpi um Vísinda- og tækniráð
Vísindaráð og Rannsókna-
ráð sameinuð í nýja stofnun
l
I
Í
i
MENNTAMÁLARÁÐHERRA mælti í gær á Alþingi fyrir lagafrum-
varpi um Vísinda- og tækniráð íslands. Gert er ráð fyrir að ráðið verði
sjálfstæð stofnun sem fylgist meðal annars með framvindu í vísinda-
og tæknistarfi, efli rannsóknir og alþjóðlegt samstarf. Þá á ráðið að
vera ráðgjafi ríkisstjórnar, Alþingis og annarra opinberra aðila um
stefnumörkun á sviði vísinda og tækni og geri árlega tillögur um fram-
lag úr ríkissjóði til þessara mála til þriggja ára. Ráðið á samkvæmt
frumvarpinu að starfrækja tvo sjóði sem styrkja rannsóknar- og þró-
unarverkefni og fá sjóðirnir fjárframlög úr ríkissjóði, frá Seðlabanka
og fleiri aðilum.
að íslenskt atvinnulíf taki kröftugri
þátt í þessari starfsemi enda skipti
hún verulegu máli í samkeppni við
önnur lönd. Þess vegna yrði að gæta
afar vel að því hvernig takmarkaður
mannafli og fjármagn nýttist.
Framlög frádráttarbær?
DAUFBLINDRAFELAG Islands
var stofnað á þriðjudaginn en að
stofnun þess stóðu fimm dauf-
blindir einstaklingar. Meðal bar-
áttumála er að fá þjálfun fyrir
daufblinda i samskiptaleiðum á
borð við blindraletur, táknmál
og fingrastafróf með það að
markmiði að minnka þá skerð-
ingu á frelsi sem fötlunin veldur.
Á stofnfundinum voru lög félags-
ins samþykkt og kosin stjórn og
Friðjón Erlendsson valinn for-
maður. Hekla hf. færði félaginu
125.000 krónur að gjöf og
Blindrafélagið 100.000 krónur.
Ólafur G. Einarsson menntamála-
ráðherra sagði á Alþingi í gær, að
frumvarpið væri liður í umfangs-
miklu starfi sem hefði staðið yfír í
nokkur ár og miðaði að eflingu vís-
indastarfsemi í landinu. í yfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar um stefnu í vís-
indamálum, sem samþykkt var í
september á síðasta ári, væri lögð
áhersla á að um leið og ákveðið
væri að efla vísindastarfsemi yrðu
gerðar auknar kröfur um vinnubrögð
og árangur. Áhersla verði lögð á að
íslensk vísinda- og fræðistörf stand-
ist alþjóðlegan samanburð og reglu-
lega verði lagt mat á þessa starf-
semi.
nefndir um styrkveitingar. Mennta-
málaráðherra sagði, að með þessu
væri skilið á milli mats og umsókna
og ákvarðana um styrkveitingar við
úthlutun styrkja úr sjóðum Vísinda-
ráðs.
Þá gerir frumvarpið ráð fyrir
auknu ráðstöfunarfé rannsóknar-
sjóða, að rannsóknarnámssjóður sé
lögfestur sem og heimild til að setja
á stofn embætti prófessora sem ein-
göngu sinna rannsóknum.
Flestir þingmenn sem tóku til
máls um frumvarpið, lýstu yfír
ánægju með að það væri komið fram,
en gagnrýndu hvað það kæmi seint
fram á þingtímanum. Hvatt var til
þess að málið yrði sett á forgangs-
lista svo tryggt yrði að Alþingi gæti
afgreitt það í vor. Þingmenn gerðu
þó athugasemdir við einstaka atriði
í frumvarpinu og Svavar Gestsson
þingmaður Alþýðubandalagsins boð-
aði breytingartillögu við frumvarpið,
um að fyrirtæki geti dregið frá
rekstrarkostnaði, eða beint frá skött-
um, framlög til rannsóknar- og þró-
unarstarfsemi. „Það er nauðsynlegt
fyrir íslendinga að stórauka framlög
til rannsóknar- og þróunarstarfsemi
og til menntunar hverskonar, ef við
eigum að lifa af sem sjálfstæð þjóð
inn í næstu ár og áratugi," sagði
Svavar.
L
i
:
»
Tvær samsæriskenn-
Aukin þátttaka atvinnulífs
Einstaklingur er talinn daufblind-
ur ef hann er haldinn alvarlegum
sjón- og heyrnarskaða. í fréttatil-
kynningu segir einnig að daufblind-
ir séu sammála um að það mikilvæg-
asta í lífinu sé að halda sambandi
við umheiminn en enginn sem svo
er statt um er fær um að tileinka
sér fullnægjandi leið til samskipta
án utanaðkomandi hjálpar. Mikil-
vægt er að koma á reglutegum nám-
skeiðum fyrir daufblint fólk og setja
á fót einhvers konar miðstöð fyrir
upplýsingar og þjálfun. Helstu bar-
áttumál daufblindra eru að fá þjálf-
un í samskiptaleiðum á borð við
blindraletur, táknmál eða fingra-
stafróf í lófann. Daufblindrafélag
íslands mun verða aðili að norrænni
samvinnu daufblindra.
9 manna ráð
í frumvarpinu er gert ráð fyrir
að Vísindaráð og Rannsóknaráð rík-
isins sameinist í Vísinda- og tækni-
ráð og sagði menntamálaráðherra,
að sú sameining væri stórt skref í
áttina til að tryggja að allar greinar
vísinda sitji við sama borð. í ráðinu
sitji 9 menn til þriggja ára í senn
og tilnefna háskólar og rannsókr.ar-
stofnanir samtals 19 einstaklinga
sem ráðherra velur sex úr til setu í
ráðinu. Að auki velur ríkisstjórnin 3
fulltrúa til viðbótar í ráðið að tillögu
menntamálaráðherra. Vísindaráð
skipar síðan 3-5 manna fagráð á
helstu sviðum vísinda og tækni til
að veita faglega ráðgjöf og meta
umsóknir um styrki. Vísinda- og
tækniráð skipar einnig úthlutunar-
Ólafur G. Einarsson sagði, að ís-
lendingar verðu nú um 1,2% af
vergri landsframleiðslu til vísinda-
og tæknistarfsemi. í krónum talið
væri um að ræða rúma 4,5 milljarða
á ári. Meginhluti þessa fjár, eða
rúmlega 75%, kemur frá hinu opin-
bera, en afgangurinn frá einkafyrir-
tækjum. „Þetta hlutfall atvinnulífs-
ins í fjármögnun vísinda- og tækni-
starfsemi er mun lægra hér á Iandi
en gerist í þeim löndum sem við
berum okkur saman við. Skýringarn-
ar liggja að mestu leyti í því, að ís-
lensk fyrirtæki eru jafnan lítil. Um
það bil 1.200 ársverk eru unnin í
vísinda- og tæknistarfsemi hér á
landi á hveiju ári. Einnig þetta hlut-
verk er lægra hér á landi en í löndun-
um í kringum okkur. Ef sambærileg-
ur fjöldi ynni við þessi störf hér á
landi væru ársverkin nálægt 1.700,“
sagði Ólafur.
Hann sagði brýnt að ýta undir
ingar og önnur til
að hafa af áhyggjur
i
»
»
»
MATTHÍAS Halldórsson aðstoð-
arlandlæknir hefur sent Morgun-
blaðinu athugasemd vegna
„fjaðrafoks", sem hann segir að
skoðanakönnun á vegum Land-
læknisembættisins hafi valdið.
Aðstoðarlandlæknir segir, að í
gangi séu tvær samsæriskenningar.
I fyrsta lagi frá Vikublaðinu Press-
unni, sem segi, að landlæknir sé
að reyna að „trylla heilbrigðisráð-
herra. Blaðið býr til eitthvert rugl
um stirt samband þeirra tveggja“.
í öðru lagi sé samsæriskenning
Svavars Gestssonar og Guðrúnar
Helgadóttur, sem segi að tillögurn-
ar séu í raun ráðherra.
Um þetta segir svo Matthías
Halldórsson: „Báðar kenningarnar
eru jafn vitlausar. Hér er um frum-
kvæði Landlæknisembættisins að
ræða. Fyrir dyrum stendur fundur
landlækna Norðurlanda, sem hald-
inn verður hér á landi. Aðalum-
ræðuefni verður forgangsröðun í
heilbrigðisþjónustu. Ætlunin er að
spyija þrjá hópa fólks, þ.e. þing-
menn, starfsfólk heilbrigðisþjón-
ustu og almenning og nota þær
upplýsingar í umræðunni.“
Að lokum segir aðstoðarland-
læknir: „Ég hef ekki áhyggjur af
Pressunni og samsæriskenningum
hennar. Hins vegar eru þingmenn
sem ekki geta gert greinarmun á
skoðunum og skoðanakönnunum
Landlæknisembættinu verulegt
áhyggjuefni.“ Matthías Halldórsson
tekur fram í lok athugasemdar sinn-
ar, að hún sé skrifuð án samráðs
við landlækni, sem sé erlendis.
|
l-
»
»
»
I