Morgunblaðið - 10.04.1994, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. APRIL 1994
17
virðingu. Á Holti hafi ætíð verið
góðir gestir.
„Ég hefi verið svo lánsamur að
hafa ekki umgengist annað en gott
fólk um ævina og það hefur haft
áhrif á mann,“ segir hann í þessu
sambandi. Þegar viðmælandinn er
vantrúaður á að í hörðum heimi við-
skiptanna hafi hann ekki rekið sig
á, svarar Þoi-valdur: „Ég hefi ekki
haft kynni nema af góðu fólki. Þótt
ég kunni að hafa vitað af öðru, þá
hefi ekki átt samleið með því fólki.“
Þótt Þorvaldur Guðmundsson sé
stuttorður og heldur þurr á manninn
þegar verið er að láta hann tala um
sjálfan sig, þá viljum við vita ofurlít-
ið meira um unga manninn sem var
að leggja á svo farsæla og gefandi
braut í lífinu. Það kemur í ljós að
hann var einn af fjallamönnunum
með Guðmundi í Miðdal, sem m.a.
byggðu skála á Fimmvörðuhálsi og
síðan í Tindfjöllum. Þurftu að flytja
allt efnið á klakki í skálann á Fimm-
vörðuhálsi, sem staðsettur var fyrir
mistök í mesta veðravítinu uppi á
hálsinum. Þeir sem ekki komust fyr-
ir inni í skálanum bjuggu sér til
snjóhús og sváfu þar. „Dýrðlegar
ferðir. Þá bar maður allt á sjálfum
sér. Engin tryllitæki til,“ segir Þor-
valdur, sem lengi framan af æfi
naut þess að fara á fjöll.
Þorvaldur var líka 1929 einn af
stofnendum Litla leikfélagsins, sem
sýndi fram til 1934. „Við fluttum
einungis barnaleikrit sem Oskar
Kjartansson samdi, Hlyna kóngsson,
Undraglerin, Töfraflautuna. Settum
upp tvö leikrit á ári, 3-4 sýningar
Ljósm. Öskar Gíslason.
Slarfsfólkió hjá Sild og fiski á upphafsárunum. Lengst til hægri er Steingrimur Magnússon i Fiskhöillinni,
sem var með Þervaldi fyrstu árin, þá má sjá Þorvald og fyrir framan hann konu hans, Ingibjörgu Guðmunds-
dóttur. Sitjandi fyrir miðju er móðir hans, Katrin Jónasdóttir. Lengst til vinstri er verslunarstjórinn Eyjólfur
Guðmundsson, sem SO árum siðar starfar enn hjá fyrirtækinu.
Ljósm. Óskar Glslason
Fyrlr 50 árum var Sild og fiskur stofnað og hóf starfsemina i þessari
lágreistu byggingu við Bergstaðastræti. Þar sem ekki mátti segja upp
leigjandanum i litla húsínu sem sóst aðeins á til hægri varð að byggja
fyrsta húsið i vinkil i kring um það.
Morgunblaðið/Sverrir
Fyrirtækið er i dag rekið undir merkinu Ali og framleiðir margvislegar
afurðir úr 400 tonnum á ári af kjöti frá eigin svinabúi á Minni Vatns-
leysu, sem er stærsta svinabú á landinu.
hvert. Eftir hvert leikrit áttum við
fyrir góðu kvöldi á Hótel Borg og
greiddum leikurunum 10 krónur fyr-
ir hveija sýningu. Leigðum Iðnó fyr-
ir sýningarnar," segir Þorvaldur.
Hann var gjaldkerinn, Ragnar Frið-
finnsson formaður og Helgi S. Jóns-
son sá um leiktjöldin. Þegar blaða-
maður hefur orð á að ekki sé svona
vel búið að börnunum nú, barnaleik-
flokkur fái engan stuðning, grípur
Þorvaldur það á lofti. „Sagðirðu
stuðning? Við fengum engan stuðn-
ing. Ég vorkenni þeim ekki vitundar-
ögn að halda slíku uppi án þess. Það
hugtak að biðja um aðstoð eða styrk
þekktist ekki í okkar orðabók. Ég
fékk engan styrk þegar ég fór utan
1934 og hefi sloppið við að biðja um
styrk um ævina.“
Nýmóðins fiskbúð
Á árinu 1944 hætti Þorvaldur sem
forstjóri niðursuðuverksmiðju SÍF,
en hann hafði á þessum árum jafn-
framt verið ráðunautur við stofnun
niðursuðuverksmiðju á Bíldudal, hjá
Haraldi Böðvarssyni á Akranesi og
víðar. „Þá fór ég út. í að setja upp
nýmóðins fiskbúð, fékk til liðs við
mig Steingrím Magnússon í Fiskhöll-
inni, sem var með mér í 3 ár. Við
stofnuðum Síld og fisk við Berg-
staðastræti, þar sem nú er Hótel
Holt,“ segir hann. Fyrirtækið sem
5. apríl sl. átti 50 ára afmæli. Blaða-
mönnum var þá boðið í nýju verslun-
ina, sem svo var lýst í Morgunblað-
inu daginn eftir: „Verslunin er sjer-
verslun í síldar- og fiskafurðum og
mun hafa á boðstólum 20-30 tegund-
ir fiskmetis, sem framleitt er á staðn-
um. Bar þar að sjá ýmsar nýjar teg-
undir salata og meðferð síldar, t.d.
var reyksoðin síld, en auk þess allur
almennur dósamatur, sem er mest
allur keyptur, en síld í dósum fram-
leiða þeir sjálfir. Þá kemur og nýj-
ung í afgreiðslu á físki, er hann seld-
ur hausaður, slægður og þunnilda-
skorinn og má því segja að hann sé
seldur beint í pott húsmóðurinnar
og henni til mikilla þæginda." Út-
búnaðurinn þykir ekki síður tíðind-
um sæta og hin snyrtilegu húsa-
kynni. M.a. talað um stóran sýning-
arskáp með kælivjel og í eldhúsinu
margar vjelar, svo sem hrærivjel,
suðupottur og brauðhnífur. Auk þess
eru kæliklefar, vinnuherbergi og
aðgerðarpláss og tveir reykofnar.
Við fyrirtækið starfa 10 manns.
Þarna var nýjung á ferð. „íslend-
ingar borðuðu þá aldrei síld nema
þá helst á mánudögum eftir glataða
helgi,“ segir Þoivaldur. „Við vorum
með alla mögulega síldarrétti. Það
gekk sæmilega, en þó ekki nóg til
að dygði. Þegar við fórum að fjölga
köldum réttum og smurðu brauði
og taka fermingarveislur úti í bæ,
þá vat'ð það á kostnað síldarrétt-
anna. Kom fyrir að við værurn með
allt upp í 40 fermingarveislur úti í
bæ á einni helgi. Þá fórum við í kjöt-
vörurnar. Kom í ljós að skortur var
á svínakjöti. Þá stofnuðum við
svínabú og keyptum Minni Vatns-
leysu." Svínabú Þorvaldar á Minni
Vatnsleysu óx smám saman og er
nú stærsta svínabúið á landinu,
framleiðir unt 400 tonn á ári. „Við
höfum haldið okkur aðallega við af-
urðir af svínum sl. 40 ár undir Ali-
merkinu, sem er orðið vinsælt. Hefur
staðið af sér ýmsa storma og við
framleiðum eingöngu úr okkar eigin
svínum."
„Við höfurn alltaf lagt mest upp
úr gæðunum, sem eru númer eitt,
hreinlæti, snyrtimennsku og að vera
eingöngu með fagfólk," segir Þor-
valdur.
Ekki hefur nú verið auðvelt að
koma upp svona nýstárlegu fyrir-
tæki á haftatímum? „Góða besta! Á
árinu 1944 fékk maðurekkert nema
gamlar vélar frá Ameríku fyrir búð-
ina í Bergstaðastræti. Það þurfti
leyfi fyrir öllu. Við Bergstaðastræti
37 stóð lítið hús. Þar leigði Anna
Pálsdóttir, systir Árna Pálssonar
prófessors. Húsaleigulögin voru
þannig að ég gat ekki sagt henni
upp. Varð að byggja húsið í vinkil
utan um það. Fyrst var byggt á 37,
þá 35 þar sem Hótel Holt er og svo
á 39 og 39B. Síðasti áfanginn var
við Bergstaðastræti 41, þar sem
Þingholt er nú.
Sígandi lukka er best. Enda erfitt
að fá lánsfé í þá daga — sem betur
fór,“ segh' Þorvaldur í þessu sam-
bandi. Hefði hann annars farið hrað-
ar? „Hefði getað farið svo. Ég veit
unt menn sem nutu skilnings banka-
stjóra og gátu svo ekki staðið í skil-
um. Það vill oft verða.“
Lenti í hótelbransanum
Um langt árabil var Þorvaldur í
broddi fylkingar í veitinga- og hót-
elrekstri. Var þar víða frumkvöðull
og byggði upp það sem enn blívur,
svo sem Hótel Sögu, Hótel Loftleiðir
auk hans eigið — Hótel Holt. Hann
ætlaði þó ekkert út í hótelrekstur.
Þá hafði hann í sambandi við sitt
fyrirtæki rekið veitingahús í Þjóð-
leikhúskjallaranum frá 1951 til 1966
og reist á árunum 1958 og 1959
Lídó skemmtistaðinn. Sagan af því
hvernig Þorvaldur lenti í hótelbrans-
anum, er býsna skondin .
„Upphafið var að vinur minn Lúð-
vík Hjálmtýsson, formaður Ferða-
málaráðs og mikiH'áhugamaðui' um
byggingu hótels, fékk alltaf neitun
þegar hann sótti um leyfi fyrir því.
Ég kvaðst ekki trúa þessu. Sótti
sjálfur um til Fjárhagsráðs án þess
að ætla nokkuð að byggja hótel og
fékk já. í framhaldi af því fékk ég
vilyrði fyrir lóð í Vatnsmýrinni, þar
sem Ferðamiðstöðin stendur nú.
Bændasamtökin voru þá að fara af
stað með hótel og fóru þess á leit
við mig að ég hætti við mitt hótel
en yrði með þeim, sem mér fannst
skynsamlegt. Ég gekk svo í að
byggja hótel, sem varð Hótel Saga.
Voi'um að byggja það í tvö ár og
svo var ég fyrstu tvö árin hótel-
stjóri, alls í 4 ár. Ég hætti þar svo
þegar ég var farinn að undirbúa
milt eigið Hótel Holt, lítið hótel sem
ég þóttist get.a ráðið við. Loftleiða-
menn höfðu þá samband við mig.
Ráðfærðu sig um hvort þeir ættu
að byggja hótel, sem mér fannst
sjálfsagt. Þá báðu þeir mig um að
aðstoða sig við það, sem ég gerði.
Var þar við uppbygginguna í eitt
ár og síðan hótelstjóri í eitt ár.“
Þorvaldur rak hótel sitt Holt fram
til 1980, en þá tók Skúli sonur hans
við. Þorvaldur segir mér að fjöl-
skylda hans hafi alltaf stutt við bak-
ið á honum. Kona hans er Ingibjörg
Guðmundsdóttir lyfjafræðingur og
börnin þrjú, leikkonan Geirlaug, hót-
elstjórinn Skúli og leikbrúðu lista-
maðurinn Katrín. Hún er höfundur
Gaflarans vinsæla í Hafnarfirði, en
frumbrúðuna má sjá meðal annarra
listaverka í skrifstofu Þorvaldar.
Hjúasæll
Sjálfur rekur Þorvaldur enn
svínabúið á Minni Vatnsleysu og
fyrirtækið í Hafnarfirði. Hann kveð-
ur það sína gæfu hve lítil manna-
skipti hafi alltaf verið þar. „Nú á
fimmtugsafmælinu kom elsti starfs-
maðurinn, Eyjólfur Guðmundsson,
og færði fyrirtækinu 17 rósir, eina
frá hvetjum afkomanda hans sem
hjá okkur hefur unnið", segir Þor-
valdur og þótti sýnilega mjög vænt
um. „Ætli það sé ekki alveg eins-
dæmi að ein manneskja komi fær-
andi með sér í fyrirtæki 17 starfs-
krafta, allt prýðis fólk.“ Hjá fyrir-
tækinu starfa 47 manns, sem á af-
mælinu fengu falleg þakkarskjöl
fyrir ánægjulegt samstarf og frábær
störf. „Fylgdi þokkaleg peningaupp-
hæð, sem öllum kemur vel á þessum
tímum.“
„í þessu fyrirtæki eru engin ald-
urstakmörk. Hér hættir enginn svo
lengi sem hann vill vinna og hefur
heilsu til. Og ýmsir hafa kosið að
vinna lengur,“ segir Þoraldur, sem
ekki er sáttur við að fóik sé neytt
til að hætta við ákveðið aldursmark.
„Fyrir fólk við góða heilsu og með
fulla lífsorku er það gífurlegt áfall
að missa vinnuna. Það er hræðilegt
og þá sama á hvaða aldri er.“ Sjálf-
ur kveðst Þorvaldur ekki láta sér
detta í hug að hætta vinnu. „Maður
breytir bara svolítið um lífshætti og
hægir á sér,“ segir hann.
Hann vill ekkert ræða um ástandið
í þjóðfélaginu eða pólitíkina, kveðst
alveg afskiptalaus um það. En við-
horf hans í lífinu? „Þau eru ósköp
einföld. Ég hefi alltaf horft björtum
augum á framtíðina og geri enn.
Mín ósk er bara að fá að starfa áfram
með fólkinu hérna og fjölskyldu
minni við góða heilsu," segir þessi
aldna og óvílna kempa.
FAGOR
/K /Æ IL II :S /K /A IP /A iR

54.
STGR. - AFBORGUNARVERÐ KR. 57.800-
250 Itr.kælir - 90 Itr.frystir
Mðl HxBxD: 175x60x57
Tvísk. m/frysti að neðan
49.900-
STGR. - AFBORGUNARVERÐ KR. 52.500-
282 Itr.kællr- 78 Itr.frystir
Mál HxBxD: 171x60x57
Tvísk. m/frysti að ofan

Æ-C?
STGR. - AFBORGUNARVERÐ KR. 49.400-
212 Itr.kælir- 78 Itr.frystir
Mál HxBxD: 147x60x57
Tvísk. m/frysti aö ofan
RONNING
BORGARTUNI 24
SÍMI 68 58 68
STGR. AFBORGUNARVERÐ KR. 42.000-

265 Itr.kælir - 25 Itr.fyrstih.
Mál /