Morgunblaðið - 10.04.1994, Blaðsíða 27

26
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. APRIL 1994
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. APRIL 1994
27

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. í lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Húsatryggingar
Reykjavíkur
Að undanfömu hafa orðið
nokkrar umræður um Húsa-
tryggingar Reykjavíkur. Tilefnið
er fyrst og fremst þær breytingar,
sem verða á brunatryggingum
vegna þátttöku okkar í Evrópska
efnahagssvæðinu. Nú hefur tiygg-
ingaráðherra lagt fram frumvarp
á Alþingi, sem gerir ráð fyrir því,
að einkaréttur Húsatrygginga
Reykjavíkur á bmnatryggingum
fasteigna falli niður um áramót.
Þá ráða eigendur fasteigna hjá
hvaða tryggingafélagi þeir brana-
tryggja fasteignir sínar. Ennfrem-
ur verða eigendur fasteigna utan
höfuðborgarinnar fijálsir að því
að tryggja hjá því tryggingafé-
lagi, sem þeir óska, og era ekki
bundnir af samningum milli sveit-
arfélaga og vátryggingafélaga.
Þetta era eðlilegar breytingar
og þótt fyrr hefði verið. Húsa-
tryggingar Reykjavíkur vora sett-
ar upp við allt aðrar aðstæður en
nú ríkja. Fyrirtækið er í raun og
vera ekkert annað en opinbert
tryggingafélag í eigu Reykjavíkur-
borgar. Rökin fyrir því að Reykja-
víkurborg reki slíkt tryggingafyr-
irtæki era ekki lengur til staðar,
hafi þau verið einhver á sínum
tíma. Hér hafa orðið til á undan-
fömum áram og áratugum öflug
tryggingafélög, sem hafa sannað
getu sína til þess að sinna því hlut-
verki, sem þau hafa tekið að sér.
Hafi menn áhyggjur af því, að
samkeppni sé ekki nægilega mikil
á þessu sviði, er augljóst, að erlend
tryggingafélög huga á umsvif hér
á landi, eins og sjá mátti í Morgun-
blaðinu í gær, þar sem frá því var
skýrt, að fjögur evrópsk trygg-
ingafélög hefðu tilkynnt að þau
mundu hefja starfsemi á íslandi.
Branatryggingar eiga að vera í
höndum hinna almennu trygg-
ingafélaga ekkert síður en aðrar
tryggingar. Á tímum einkavæð-
ingar er engin ástæða til að halda
í opinberan rekstur á þessu til-
tekna sviði fremur en mörgum
öðrum. Raunar hefur einkavæð-
ingu miðað allt of hægt og á yfir-
standandi kjörtímabili hafa ekki
orðið þau átök til einkavæðingar,
sem búizt hafði verið við. Hvaða
rök eru fyrir því nú orðið að ríkið
reki Sementsverksmiðju? Hvaða
rök eru fyrir því nú orðið að ríkið
reki Áburðarverksmiðju? Svona
mætti lengi telja.
Ef borgaryfírvöld telja hættu
á, að of lítil samkeppni sé á trygg-
ingamarkaðnum til þess að hags-
munir fasteignaeigenda í Reykja-
vík verði nægilega vel tryggðir,
má auðvitað hugsa sér að í stað
þess, að Húsatryggingar_Reykja-
víkur verði lagðar niður verði þessi
starfsemi seld á opnum markaði,
m.ö.o. að Húsatryggingar Reykja-
víkur sem starfseining verði
einkavæddar.
Augljóst er, að aukin þátttaka
okkar í samstarfi Evrópuríkja er
að leiða af sér margvíslegar breyt-
ingar, sem horfa til framfara,
breytingar, sem ekki hefur verið
hljómgrannur fyrir vegna tregðu
og margvíslegra fordóma. Þær
breytingar, sem nú er verið að
gera á branatryggingum, eru
dæmi um þetta.
í umræðum af þessu tagi era
oft tínd til margvísleg rök, sem
eiga að sýna fram á nauðsyn
óbreytts ástands. Þegar upp er
staðið kemur yfírleitt í ljós, að þau
skipta iitlu sem engu máli. Nú
knýja alþjóðlegir samningar okkur
til breytinga á þessu sviði, sem
eru löngu tímabærar. Þá er full
ástæða til að stíga skrefíð til fulls.
Ámi Sigfússon, borgarstjóri,
segir í samtali við Morgunblaðið í
gær, að hann vilji sjá, hvað borg-
arbúum bjóðist. Það er skiljanleg
afstaða hjá borgarstjóra. En vænt-
anlega stendur ekki á tryggingafé-
lögunum að upplýsa það enda hafa
þau sum hver haft-með höndum
branatryggingar í öðram sveitar-
félögum áram og áratugum sam-
an.
BERGMÁL LIÐINS TÍMA
ÉG SÉ flóðbylgju ný-
hilismans rísa, sagði
Nietzsche. Og það
vora orð að sönnu.
Nú grillir einnig í
þennan úfna fald og
það er svo sannarlega
ástæða til að vera vel á verði. Flóð-
bylgja fasismans er tekin að rísa
og ógna gömlu Evrópu og hrotta-
legir glæpir framdir í skjóli þjóðern-
ishroka einsog á Balkanskaga. Við
heyram bergmál liðins tíma, Benito
Mussolini er merkilegasti stjóm-
málamaður aldarinnar, hrópar leið-
togi ítalskra nýfasista og telur sig
vera í skjóli múgs sem hefur engu
gleymt og ekkert lært. Sterkt mið-
stjómarvald er krafa dagsins og
þess ýerður þá e.t.v. ekki langt að
bíða að tilgangurinn heigi meðalið
í skjóli hennar. Ábending samlanda
Mussolinis, Macchiavellis, enn og
aftur íhugunarvert áhyggjuefni.
Múgurinn
leitar eigin eðlis
eins og náttúran sjálf
og tíminn
gefur honum vængi
og klær.
Og frelsi amarins.
EN SVO er guði fyrir að þakka að
það virðast ekki vera fjöldahreyf-
ingar á bak við þessa ógnvænlegu
þróun, hvorki á Ítalíu né í Rúss-
landi. Baksvið Zhírínovskíjs er gam-
algróin rússnesk þjóðemisstefna
sem á meira skylt við útþenslupóli-
tík slavismans en fjöldahreyfíngar
sem leiða alltaf og óhjákvæmilega
til fámennisstjómar. Eg skal engu
spá um lýðræðisþróunina í Rúss-
landi eða gömlum ríkjum Sovétveld-
isins því saga síðustu missera hefur
sýnLað-húnex. hjð. jnfialaLÍiíkinda-..
tól og við öliu má búast þar aust-
urfrá, en þó getur
verið það sé gömlu
Evrópu gagnlegt ein-
sog ástandið er í
heiminum að hafa
kristið stórveldi milli
sín og múslíma í
austri, svo herskáir sem þeir era og
í raun fjandsamlegir kristinni arf-
leifð. En það á eftir að koma í ljós.
Eitt er þó víst, að Finnum og Eyst-
rasaltsríkjunum er harla órótt um
þessar mundir enda ekki að ástæðu-
lausu og öllum lýðræðissinnum
skylt að halda vöku sinni meðan
Zhírínovskíj og flokkur hans hefur
fjórðung kjósenda í Rússlandi á bak
við sig — og hann kallar öfgamenn
úr öllum áttum á flokksþing sitt.
Kozyrev utanríkisráðherra Rúss-
lands hefur aðvísu gagnrýnt Vest-
urlönd fyrir að taka mark á Zhír-
ínovskíj og þjóðemisstefnu hans;
hann hafí engin völd og muni aldr-
ei fá nein völd; kosningasigur hans
hafí verið mistök sem fólk muni
átta sig á og ekki endurtaka; hann
sé ekki pólitískt heldur læknisfræði-
legt undur einsog Kozyrey komst
að orði. En það var Stalín líka. Og
Hitler. Múgurinn eltist við undur.
í Orlandó Virginíu Woolfs segir
ein persónan, Hann er ekki maður,
hann er óvinur. Ortega gengur ekki
svona langt í Uppreisn múgsins, en
bendir á hvemig andlegur uppblást-
ur opnar barbarismanum leið inní
þjóðfélag mergðarinnar. Múgurinn
er að koma, sagði Hegel og enn
heyrum við fótatak hans þráttfyrir
uppörvandi samstarf innan Evrópu-
sambandsins. En enginn veit hvert
það leiðir. Eitt er þó víst að hvar-
vetna er álfan í upplausn og enn
erum við minnt á afvegaleiðandi
þjóðhrokastefnur sem rífa ríkin í
sundur og minna á veröld sem var
brauð í gömlu Evrópu. Umhverfí
Emilíu og Oskars Schindlers
(1908-74) er ekki langt undan, svo
ótrúlegt sem það er eftir allar þær
þjáningar sem álfan hefur kynnzt
í Auschwitz og gúlagi. Án andlegs
átaks leiðir öldin sem er róttæk í
eðli sínu til glötunar einsog Ortega
bendir á í fyrmefndu riti sínu. En
fasisminn er ekki morgunn nýs
dags, ekki frekaren aðrar alræðis-
stefnur, heldur einskonar sólarfall
einsog Ortega lætur að liggja. Fas-
ismi er ekki frelsi heldur andfrelsi
og ættu ítalir og Spánveijar að vita
það öðram fremur og það sama
gildir um nazisma einsog Þjóðveij-
um ætti að vera Ijóst þótt þeir hafí
ekki beinlínis áhuga á viðfangsefn-
inu, ekki frekaren kristnir menn
hafa neina sérstaka löngun til að
riQa upp galdrafár 17. aldar.
Miðstjómarvald treystir ekki ein-
staklingnum. Það hefur í fyrstu
mergðarstyrkleika, en nærist síðan
á ofbeldi. Alræði hefur ekki þann
innri styrk sem margir halda.
Fjöldahreyfíngar Qara út einsog
flóðbylgja og skilja eftir sig auðn
og dauða. Styrkur Sovétríkjanna
var ekki marxismi heldur rússnesk-
ur arfur og rótgróin menning. Það
er í slíkum arfi sem þjóðir Evrópu
hafa lifað af hvortsem þær heita
Rússar, Þjóðveijar, ítalir eða Spán-
veijar. Þess ættu þeir að minnast
sem nú era að kalla pólitískar hel-
stefnur yfír hugsunarlítið fólk í
fijálsum ríkjum Evrópu. Það er
ekkisíður ástæða nú en áður til að
vera á verði gagnvart stjórnmála-
refum í sauðagæram sem drekka
sjálfir vínið en skilja öðram eftir
beizkar dreggjarnar.
M
(meira næsta sunnudag)
HELGI
spjall
REYKJAVÍKLJ RBRÉF
Laugardagur 9. apríl
Fátt hefur sett jafn
mikið mark á þróunina í
vesturhluta Evrópu eftir
stríð og sættir Frakka
og Þjóðveija. Samstarf
og vinátta þessara
tveggja þjóða hefur leitt
til að nær óhugsandi er
að styijöld hefjist á ný í Vestur-Evrópu.
Hin fransk-þýska samvinna er einnig
grannurinn að myndun Evrópubandalags-
ins (nú Evrópusambandsins) og þess efna-
hagslega samrana, sem á sér stað á vett-
vangi þess. Þessi samvinna hefur einnig
verið einn mikilvægasti homsteinn utan-
ríkisstefnu ríkjanna. „Ég hef upplifað hin
þýsk-frönsku samskipti í tíð þriggja kansl-
ara ... Allir vora þeir sammála um að
vináttan við Frakka væri grandvöllur okk-
ar sameiginlegu Evrópu. Stefna Frakka á
þessu sviði einkennist af sömu stefnufestu
. .. Það hefur enginn dregið í efa það ör-
lagasamband sem nú bindur okkur við
Þýskaland," segir Francois Mitterrand
Frakklandsforseti í bók sinni Hugleiðingar
um utanríkisstefnu Frakklands (Réflexions
sur la politique extérieure de la France),
sem út kom árið 1985.
Á ýmsu hefur þó gengið í þessum sam-
skiptum og oft hefur verið grannt á tor-
tryggninni í garð hvors annars. Oft hefur
líka miklu ráðið hversu vel forystumenn
ríkjanna á hveijum tíma hafa náð saman.
De Gaulle og Adenauer stóðu að hinum
formlegu sáttum en þeir Pompidou og
Brandt treystu aldrei fullkomlega hvor
öðram. Á valdatíma Giscard d’Estaings
og Schmidts tók Evrópusamraninn kipp
og undanfarinn áratug hafa þeir Mitterr-
and og Kohl ýtt hinum pólitíska og efna-
hagslega samrana Evrópuríkja úr vör.
Sameining Þýskalands hefur þó orðið
til að flækja hina frönsk-þýsku samvinnu,
ekki síst frá sjónarhóli Frakka. Þó að Þjóð-
veijar hafí verið íjölmennari og ríkari þjóð
gátu Frakkar sýnt frám á yfírburði á öðr-
um sviðum. Franski fræðimaðurinn Alfred
Grosser, einn helsti sérfræðingur á sviði
samskipta Þýskalands og Frakklands, orð-
aði þetta svo í ritgerð, er hann ritaði á
síðasta áratug: „Þó að Sambandslýðveldið
hafí yfírburði gagnvart Frakklandi á sviði
efnahags- og peningamála vega yfírburðir
Frakka á þremur öðram sviðum það upp:
Hitler er hluti af fortíð Þjóðveija en ekki
Frakka; Frakkar fara með hluta af full-
veldi Þjóðveija; Frakkar era kjarnorku-
veldi en ekki Þjóðveijar.“
Með sameiningunni jukust hinir efna-
hagslegu yfírburðir Þjóðveija til muna og
undirritaður var friðarsamningur, sem
batt enda á möguleika sigurvegaranna í
síðari heimsstyijöldinni að hafa afskipti
af innri málefnum Þýskalands. Þýskaland
var því ekki einungis orðið öflugra, heldur
hafði einnig í fyrsta skipti frá stríðslokum
óskorað vald til að beita styrk sínum. Þetta
hefur gert aðrar þjóðir, þá ekki síst Frakka,
óöraggari í samskiptum sínum við Þjóð-
veija. Þeir óttast hið nýja sjálfsöryggi Þjóð-
veija, sem lýsir sér meðal annars í kröfu
um sæti í fastanefnd öryggisráðs Samein-
uðu þjóðanna, og að þeir muni í auknum
mæli beina sjónum sínum til austurs líkt
og mörg söguleg fordæmi era fyrir.
Þrír atburðir í síðasta mánuði varpa
nokkra ljósi á þá spennu, sem leynist und-
ir niðri. í fyrsta lagi sú ákvörðun Frakka
að bjóða ekki Helmut Kohl kanslara að
vera við hátíðarhöld í júlímánuði í tilefni
þess að hálf öld er liðin frá því sveitir
bandamanna gerðu innrás í Normandí. í
öðra lagi ákvörðun Þjóðveija um að leyfa
bandamönnum ekki að halda hersýningu
er þeir yfirgefa Berlín endanlega í septem-
ber. Og loks í þriðja lagi ummæli er
Fran?ois Scheer, sendiherra Frakka í
Bonn, lét falla á hádegisverðarfundi með
völdum hópi þýskra blaðamanna.
Scheer hafði kallað blaðamennina sam-
an til að ræða við þá óopinberlega. Um-
mæli hans voru hins vegar birt í fjölmiðlum
og ollu miklu uppnámi í þýska stjórnkfyf-
inu. Sendiherrann er einn af reyndustu
stjómarerindrekum Frakklands og'þó að
hann hafí ekki verið að boða opinbera
stefnu frönsku þjóðarinnar er almennt tal-
ið að þama hafí hann komið á framfæri
því sem franskir ráðamenn ræða sín á milli.
Boðskapur Scheers var í stuttu máli
þessi: Það era komnar upp ákveðnar efa-
semdir um fyrirætlanir Þjóðveija og þeir
verða að gera hreint fyrir sínum dyram
og skilgreina áform sín í utanríkismálum.
Hveiju vonast Þjóðveijar eftir að ná fram
með útvíkkun Evrópusambandsins fyrst í
norður og síðar í austur? Þá þurfa Þjóðveij-
ar að lýsa því yfír að þeir hyggist ekki
ijúfa tengsl sín við Vestur-Evrópu þrátt
fyrir nánara samstarf við Rússland.
„Vandamálið er milli Þýskalands og Evr-
ópu, milli Þýskalands og sögu þess; það
er farið að glitta í tíu aldir af evrópskri
sögu í bakgranninum,“ hefur þýska dag-
blaðið Frankfurter Allgemeine Zeitung
eftir sendiherranum. Hann bætti því við,
að menn mættu ekki falla fyrir þeirri tál-
sýn, að fullkomin vinátta ríkti milli ná-
grannaríkja þó svo að ríkisstjómir þeirra
ættu náið samstarf. Mikið vatn yrði að
renna til sjávar áður en vináttan næði til
almennings en ekki bara æðstu ráða-
manna.
Vikuritið Die Zeit segir það vera rétt
að Þjóðveijum hafí ekki enn tekist að end-
urskilgreina hlutverk sitt í heiminum eftir
að kalda stríðinu lauk og kommúnisminn
hvarf. Það eigi hins vegar einnig við um
Frakkland. Allt í einu finnist Frökkum sér
vera ýtt til hliðar. Um árabil hafí þeir
hvatt Þjóðveija til að axla ábyrgð í sam-
ræmi við stærð sína, en þegar Þjóðveijar
geri það loks, kvarti þeir. Telur Die Zeit
nauðsynlegt að taka á áhyggjum jafnt
Þjóðveija sem Frakka.
Á óvissutímum sem nú geti verið freist-
andi að hverfa aftur til fortíðarinnar í stað
þess að takast á við flókna framtíð. Nefn-
ir Die Zeit sérstaklega deilumar í kringum
hátíðarhöldin í Normandí í því sambandi:
„Kanslarinn á ekki að vera viðstaddur rétt
eins og verið væri að fagna sigri yfír Þjóð-
veijum en ekki hugmyndafræði nasista.
Af hveiju er verið að setja síðasta þjóða-
stríðið á svið í stað þess að halda upp á
upphaf hinnar evrópsku sameiningar?
En það verður einnig að segjast, að
þýska stjórnin gengst upp í því hlutverki
að vera móðguð. Kan|slarinn lætifa^^að
fréttast, að það sé svo sem ekki hægt að
fara fram á, að hann taki þátt í uppákomu
þar sem verið sé að fagna þýskum ósigri.
Hvemig samræmist þetta hinnu duldu ósk
Bonn að vera á staðnum? Slíkt væri ein-
ungis framkvæmanlegt ef menn myndu
viðurkenna að hinn 6. júlí 1944 var lagður
grannurinn að ósigri og þar með frelsun
Þjóðveija undan oki nasismans. Þeir era
hins vegar margir í Bonn, sem treysta sér
ekki til að gefa út slíkar yfírlýsingar."
EN ÞAÐ VAR
fleira sem sendi-
herra Frakka í
Kinkels Bonn taldi ástæðu
til að benda á.
Sagði hann framgöngu þýska utanríkis-
ráðherrans, Klaus Kinkels, á lokastigi
samningaviðræðnanna í Brassel um aðild
EFTA-ríkjanna að Evrópusambandinu,
vera áhyggjuefni. Þjóðveijar lögðu ofur-
áherslu á að samningar næðust og að sögn
Scheers hótaði Kinkel að „hryggbijóta“
Spánveija, ef þeir væru ekki samvinnuþýð-
ir.
Kinkel þótti sýna mun meiri hörku en
þýskir ráðamenn hafa verið vanir að gera
og hefur þetta orðið fleiram en Scheer til-
efni til að álykta að þama hafí mátt greina
rödd nýs Þýskalands. Kinkel á ítrekað að
hafa minnt á, að Þjóðverjar væra stærsta
aðildarþjóð Evrópusambandsins og að það
væri þeirra sérstaka hlutverk að tryggja
stækkun bandalagsins. Þjóðveijar hefðu
ávallt sýnt öðram aðildarríkjum samstöðu
og nú krefðust þeir samstöðu af þeim. Ef
sú samstaða væri ekki til staðar myndu
þeir grípa til sinna ráða. Það yrði að „koma
jafnvægi“ á sambandið. Túlkuðu margir
þetta sem svo, að Þjóðveijar ætluðu fyrst
að flytja þungamiðju ESB til norðurs, síð-
an til austurs og loks að ýta Miðjarðarhafs-
ríkjunum út í kuldann.
Viðbrögðin við gagnrýni franska sendi-
herrans vora misjöfn. Stjómmálaskýrend-
ur voru flestir þeirrar skoðunar, að Scheer
hefði dregið áhyggjur, sem allir vissu af
en enginn þorði að tala um, fram í dags-
ljósið, en stjómvöld bragðust hart við.
Scheer Var kallaður á fund í þýska utanrík-
isráðuneytinu og ávíttur fyrir að blanda
sér í þýsk innanríkismál. Nokkrum dögum
síðar hafði hins vegar allt fallið í ljúfa löð
á yfirborðinu. A,)ct5.)
Framganga
Er Kinkel hélt til Parísar á fund síðar
í mánuðinum lagði hann fram drög að
sameiginlegum „stjómarsáttmála" Þjóð-
veija og Frakka er þjóðimar fara með
forystu í ráðherraráði ESB frá 1. júlí 1994
til 30. júní 1995. í ræðu er hann flutti í
París lagði hann áherslu á „sameiginlega
sýn varðandi framtíð sambandsins". Það
á þó eftir að koma í ljós hversu langt sú
sýn nær. Frankfurter Allgemeine bendir í
forystugrein á að stuðningur við hugmynd-
ina um sameinað evrópskt sambandsríki
fari mjög dvínandi í Þýskalandi. í Frakk-
landi séu einnig flestir ráðamenn sann-
færðir um að sameining Þýskalands hafí
gjörbreytt öllum forsendum fyrir evrópskri
sameiningu. Það sé kominn tími til að
Frakkar og Þjóðveijar samræmi það sem
þeir eigi við er þeir tali um „Evrópu".
Nýjar for-
sendur
í GREIN í DIE
Zeit er einmitt rætt
um þær breyttu for-
sendur sem liggja
að baki hinni
breyttu Evrópu, hinu breytta Þýskalandi
og hinu breytta Frakklandi.
Það hefur verið ljóst frá 1989 að hug-
myndin um vestur-evrópskt Evrópusam-
band á ekki við lengur. Fyrstu viðbrögð
ráðamanna í París, Bonn og Brassel vora
að reyna að kaupa sér tíma. Það var gert
með því að friða EFTA-ríkin með EES-
samningi og Austur-Evrópuríkin með
samningum um aukaaðild á meðan reynt
var að festa Evrópubandalagið í sessi með
því að breyta því í samband með Maas-
tricht-samkomulaginu. Dæmið gekk hins
vegar ekki upp þar sem krafan um aðild
var of sterk og hin innri samstaða banda-
lagsins of veik. Niðurstaðan er sú að Evr-
ópusambandið hangir í lausu lofti. Það
getur enginn sagt lengur til um hvar land-
fræðileg mörk þess eigi að vera né heldur
er ljóst hver hin stofnanalegu og pólitísku
mörk eiga að vera. Á ESB einungis að
vera fríverslunarsvæði eða er hugmyndin
um peningalegan samrana og sameigin-
lega utanríkisstefnu framkvæmanleg?
Vandi Þjóðveija er að sameiningin hefur
losað um hin vestrænu tengsl þeirra og
þeir era því berskjaldaðri en áður. Þá skort-
ir líka mótvægi. Rússar hafa dregið sig
til baka og Bandaríkjamenn fækka sífellt
Evrópu. Það er því kannski
engin furða, segir Die Zeit, að nágrannar
Þýskalands velti því fyrir sér hversu vel
Þjóðveijar valdi þessu hlutverki. Það flæk-
ir svo málin að Þjóðveijar vita ekki sjálfír
svarið við þeirri spurningu. Helmut Kohl
hefur ávallt verið þeirrar skoðunar að eina
lausnin sé að rígbinda Þýskaland í viðjar
óijúfanlegs Evrópusambands. Flestir þeir
stjómmálamenn, sem taldir era líklegir
sem eftirmenn hans, hafa hins vegar látið
í ljós efasemdir um hvort sambandið við
Frakkland eigi að vera jafn ríkur þáttur
í þýskri utanríkisstefnu og hingað til.
Samstarfíð við Frakkland var eitt sterk-
asta einkenni fyrrum Vestur-Þýskalands.
Vel má vera að hið sameinaða Þýskaland
hafí aðra forgangsröðun er fram í sækir.
Það er að minnsta kosti ljóst að gagnrýni
í garð Frakka, sem margir þýskir stjórn-
málamenn telja að stjórnist af „eiginhags-
munum“, hefíir orðið háværari á síðustu
misserum.
Aðrir benda á að þó að Þjóðveijar hafí
öðlast aukið sjálfstæði frá Frökkum þá séu
þeir í raun orðnir háðari þeim. Hættan sé
sú að ef Þjóðveijar reyni að standa einir
þá muni þeir einangrast. Þjóðveijar þurfí
samstarfsaðila og þar komi Frakkar helst
til greina. Þess má þó geta að fleiri þjóð-
ir, til dæmis Bretar, hafa gælt við þá hug-
mynd að verða þessi „samstarfsaðili“ Þjóð-
veija. Það er þó ólíklegt að sú verði raun-
in, að minnsta kosti á meðan Kohl er við
völd.
En hvað með Frakka? Þeir telja sig
vera þá þjóð er mestu hafí glatað er Jalta-
skipulagið hrundi. Frakkar eru ekki lengur
ein af „sigurþjóðunum" er gátu drottnað
yfír Þjóðveijum og kjamorkuvopnabúr
þeirra skiptir litlu máli eftir að Sovétríkin
hurfu. Meira að segja innan Evrópusam-
bandsins era það Þjóðveijar sem núna
ráða ferðinni og munu gera það í enn rík-
ara mæli eftir að aðildarríkjunum fjölgar.
Þeir era nú farnir að óttast að það sé
ekki Helmut Kohl sem hafí rétt fyrir sér
varðandi Evrópusambandið (sem tæki til
að halda Þjóðveijum í skefjum) heldur
Margaret Thatcher, sem taldi að Evrópu-
sambandið rnyndi tryggja Þjóðverjum yfír-
ráð yfír Evrópu. Það er því örugglega
engin tilviljun að Francois Scheer kaus að
lýsa áhyggjum sínum í kjölfar þess að
aðildarsamningar náðust við Austurríkis-
menn, Svía, Finna og Norðmenn.
„ Samstarfið við
Frakkland var
eitt sterkasta ein-
kenni fyrrum
Vestur-Þýska-
lands. Vel má
vera að hið sam-
einaða Þýskaland
hafi aðra for-
gangsröðun er
fram í sækir. “