Skírnir - 01.01.1865, Side 103

Tyrkjaveldi,
FRJETTIR.
103
öllum AusturjaSri álfu vorrar. SíSan hafa Frakkar fært sig upp
á skaptiS j?ar eystra og í sumu fariS í bága vi8 Englendinga. þeir
urbu lengi a8 knýja Soldán, unz hann varS samkvæSa jarli
sínum á Egyptalandi um SuezskurSinn, því Bretar reru hjer ámóti
öllum árum. J>eir halda og aðra leiS en Bretar í málum Tyrkja.
J>eim J>ykir engin hlít aS J>ví, aS setja skorSur undir vald Soldáns,
heldur hinu, aS vekja líf og atgerfi skattgildinga hans, af grísku,
rómönsku og slafnesku kyni, til frelsis og framtaka. AS vísu er
hægt aS sjá, a8 J)etta verSur aS flýta Tyrkjum aS skapadægri hjer
megin Stólpasunds, en hitt er eins víst, aS ekkert er betur falliS
til aS aptra framsókn Rússa eSur J)eirra ráSum.
J>ess er getiS í fyrra, hverja ofjarla Soldán á í J>eim höfS-
ingjum Serba og Rúmena, Mikael jarli og Alexander Jóhanni
(Kusa). Serbar hafa kvatt setuliS Soldáns burt úr öllum kastala-
borgum sínum, J)ó seinustu samningar skilji til um seturjett í
sumum (4) J>eirra, og í fyrra sumar tóku J)ingmenn undir J>a8 í
einu hljó8i a8 halda J)ví máli til fullna8ar, sögBu alla landsbúa
Jess búna, a8 leggja líf og fje í sölurnar, ef Mikael jarl vildi
beitast fyrir til Jirautar, Jió í hart færi. Jarlinn lcita8i samsmála
um J>etta vi8 Soldán og ljet hann til leiSast a8 kve8ja li8 sitt á
burt frá Belgra8, en sú borg er rammgyröúst kastalaborganna.
EinráSastur af jörlum Soldáns hefir veri8 Alexander Rúmeníu-
höf8ingi (Dunárlanda). Hann hefir mjög fylgi Frakka, enda hefir
hann teki8 sjer til fyrirmyndar Napóleon keisara J>ri8ja í land-
stjórnarmálum, en er kænn ma8ur og hinn áræSismesti.
Landsbúar eru heldur lítilsigldir til menningar, og kalla má a8
öll alj)ý8a, einkum bændur, hafi veri8 ánau8ug klerkum og lendum
mönnum (Bojörum). Jarlinn sá, a8 svo búi8 mátti eigi lengur
standa, og snerist fyrst móti klerkdóminum. Hann lýsti klaustra-
gózin í ríkisvörzlu, en klerkar kær8u máliS fyrir Soldáni, og
hermdum vjer J>a8 sí8ast í fyrra (sbr. Skírni 1864 bls. 92), a8
hollvættir hans, erindrekar stórveldanna, höf8u gengi8 á rökstóla
og sátu yfir J>ví, en áttu J>ó úr meira a8 rá8a á8ur lokiS var.
Jarlinn ljet bera upp á Jringi Rúmena ýms nýmæli til frjálsháttaSra
laga, en mest nýbreytni Jiótti a8 nýjum landbúna8arlögum. J>au
sker8u svo rjett lendra manna og skipu8u um bændum til vilnanar,