Skírnir - 01.12.1916, Blaðsíða 92

42.8
Dómaskipun i fornöld.
[Skírnir
Asamt orðatiltækjunum sem áður voru nefnd finst mjer
þetta atriði væri »ótvírætt« og fullkomið »úrslita«-atriði.
Einn er enn staður, sem hr. E. A. ræðir nokkuð rækilega
um (s. LXVIII—IX) það eru orðin: »eða nefnir i annan
dóm en hann hafi hlotit« (I a 39). I snöggu áliti má þessi
staður virðast lítt skiljanlegur og svo hefur sumum þótt
hann, eins og hr. E. A. tekur og fram. Mjer hafa þessi orð
aldrei sýnst svo óskiljanleg. Það er satt að maður skyldi
ekki halda, að það hefði verið gert ráð fyrir þvi, að goði
gæti ruglast um dómnefnuna. En hjer er með þetta, sem
það er áður var um getið, að nákvæmni i öllu formi var
svo að segja takmarkalaus og stránglega heimtuð. Hvað
var ekki hugsanlegt að gadi komið fyrir? Þessi setning
er eitt dæmi þess, sem nefnt hefir verið »casuistik« í Grá-
gás. 0 s s finst þar oft freklega [lángt farið og margt
óþarflegt, en það má ekki fara eftir þvi, hvað oss finst
nú. Frá þessu sjónarmiði verður setníngin mjer fullskilj-
anleg. Orðin »hann hafi h 1 o t i t« má ekki skilja svo,
sem »hann hafi fengið með hlutkesti«; hjer er alls ekki
um neitt hlutkesti að ræða. Orðin merkja blátt áfram:
»honum hafi hlotnast«, annaðhvort af því að hann er
fæddur goðorðsmaður eða hefur fengið goðorðið að gjöf
eða á annan hátt. Setníngin merkir blátt áfram og ekk-
ert annað en »eða nefnir mann í dóm, sem hann hefur
engan rjett til að nefna í«. Ef nokkuð mætti leiða út af
setníngunni, yrði það helst það, að goðarnir hefði aðeins
nefnt menn í e i n n dóm hver. Og jeg er hr. E. A. alveg
samþykkur er hann segir: »Ef hver goði nefndi aðeins
einn mann í einn fjórðúngsdóm þá er ákvæðið m j ö g
eðlilegt« (gleiðletrað hjer).
Þetta er jeg hef tekið hjer fram má að mestu leyti
skoða sem útdrátt af orðum V. Finsens, og jeg vil skjóta
því að öllum þeim, er hugsa vilja um málið, að lesa það,.
sem hann hefur ritað, í heild sinni og með athuga.
Finnur Jónsson.