Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1959, Side 68

70
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
bæjarins eru eðlilegar þróunarleiðir til hinnar norðlenzku húsaskip-
unar, eins og hún var víða um síðustu aldamót.
Skammt norðvestur frá búrgaflinum fannst rúst kornþurrkunar-
húss, sofnhúss, með Orkneyjalagi. Það voru tvö smáhús samstæð
og einar útidyr á. Fremra húsið var ferhyrnt og var öskugróf
frammi fyrir miðjum innri gafli. Nokkuð uppi í gaflinum voru dyr
inn í kringlótt afhýsi og undir dyrunum og jafnbreitt þeim var
sem vindauga, eldgangur, og opnaðist inn í kringlótta húsið neðst
við gólfið, en nokkuð ofan við gólf í fremra húsinu. Fremra húsið
var 2,8 x 2 m að stærð og kringlótta húsið um 1,4 m í þvermál.
Eldur hafði verið kveiktur fremst í eldganginum og virðist þar
einkum hafa verið brennt viði en ekki mó.
Fjósið í Gröf stóð um 50 m austur frá bænum. í því voru 5
básar að vestan, og stóðu þar uppi 4 vænar beislur úr blágrýtis-
hellum; að austan voru engar beislur. Bássteinar lágu langsum í
fjósinu að vestan en þversum að austan og er af því ráðið, að naut
hafi staðið fram með austurvegg en kýr við vesturvegg. Básar voru
svo breiðir að á flestum eða öllum hafa rúmazt 2 kýr. Inn af flórn-
um voru dyr inn í hlöðu, sem var 12,6 m löng. Stoðasteinar stóðu
í tveimur röðum eftir endilangri hlöðu og stóðust steinarnir á í
röðunum. Lokræsi var í gólfi hlöðunnar, sem líklega hefur opnazt
fram í fjósið, enda er nokkur halli innan frá hlöðugafli fram fyrir
fjósdyr.
Veggir húsanna í Gröf voru allir byggðir úr grjóti þar sem til
sást, en vera má að ytri hleðslur útveggja hafi sums staðar verið
úr torfi. Á milli hleðsla í veggjum var alls staðar mold svo sem
venja er. Hæstu veggir voru enn meira en 2 m að hæð og víðast
rúmur 1 m. Sums staðar höfðu veggir þó verið rifnir niður úr.
í útveggjum utanverðum var víða mjög stórt grjót, en annars voru
steinar allmisstórir.
Innstafir hafa verið undir þökum í hlöðunni í Gröf og líklega
einnig í fjósi og skála. Hafa þá væntanlega verið þriggja ása þök
á þeim húsum. í öðrum húsum voru hins vegar ekki innstafir. Má
vera að í hinum styttri húsum hafi verið reft á mænás, en í stærri
húsum, svo sem stofu og búri, hafa vafalítið verið sperrur undir
þaki. Yfir ásum eða sperrum hafa verið raftar, og sáust þess nokk-
ur merki. Á röftunum voru skaraðar hellur, nema ef til vill á bað-
stofu, eldhúsi og sofnhúsi, en yzt var grasigróið torf.