Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1959, Side 86

STURLA FRIÐRIKSSON:
KORIV FRÁ GRÖF í ÖRÆFUM
Við uppgröft á bænum Gröf í Öræfum fannst sofnhús, sem talið
er hafa grafizt undir vikri með öðrum bæjarhúsum, þegar Öræfa-
jökull gaus árið 13621). I gólfskán sofnhússins fundust nokkrar
kolaðar jurtaleifar, sem þannig hafa varðveitzt óhaggaðar í tæp
600 ár, eða frá þeim tíma, er hús þetta var síðast notað2). Við at-
hugun á sýnishorni, sem tekið var úr gólfskáninni, var unnt að
greina með allmikilli nákvæmni hvaða jurtaleifar þar var um að
ræða. Skal hér lýst niðurstöðum þeirrar athugunar.
Rúm 50 grömm af gólfskán, sem skoðuð var, innihélt um það
bil 6 grömm af jurtaleifum. Var meira en helmingur þeirra heillegir
jurtahlutar, en annað ógreinanlegur salli. Leifar þessar kunna að
hafa kolazt við bakstur og því varðveitzt fram að þessu, en eins er
hugsanlegt að kolun hafi myndazt við hægan bruna þessara lífrænu
leifa þarna í gólfskáninni á undanförnum öldum. Einstaka húð-
vefir af blöðum og stönglum höfðu auk þess varðveitzt í vaxkenndu
ástandi.
Meginhluti jurtaleifanna var kolað bygg, einkum byggkjarnar, en
einnig brot af blöðum, stönglum, rótum og hárum.
Kjarnarnir, sem voru um 500 að tölu, voru að mestu þaktir ögnum,
nema þar sem þeir voru því meir skaddaðir. Fremur voru þeir núðir
og hafa því mælzt nokkru styttri en þeir áttu raunverulega að vera.
Meðaltal 50 kjarna var þannig: Lengd innan agna 5,27 mm, breidd
2,65 mm og þykkt 2,16 mm. Neðri blómögnin hefur verið með af-
langri, tenntri títu, og var nokkurt magn títubrota finnanlegt.
Hinn úrkynjaði blómleggur smáblómsins (rachilla) var mjög lang-
ur og settur stinnum hárum, sem mynduðu þrískiptan bursta. Kjarn-
arnir voi’u þrístæðir á axleggnum. Var miðkjarninn jafnhliða, en
hliðarkjarnarnir snúnir ýmist til hægri eða vinstri. Skeifulaga dæld
sást neðst við rót eins kjarnans. Liðalengd á axleggnum var 3,10