Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1969, Blaðsíða 82

86
ÁRBÓK FORNLEIFAFELAGSINS
Finnur Gu'ðmundsson og Geir Gígja söfnuðu fjöldanum öllum af
beinum í grunninum, og er meginhluti þeirra af norðvestursvæði,
sennilega úr lagi D (J. Á.). Auk þess bættist ýmislegt við frá
hendi verkamanna. Próf. Degerböl á Zoologisk Museum í Kaup-
mannahöfn annáðist greiningu beinanna. Hann taldi, að um leifar
12 dýrategunda væri að ræða: kýr, sauðkind, svín, liestur, rostung-
ur, landselur, hvalur, geirfugl, langvía, lundi, mávur og þorskur.
Finnur og Geir tóku og sýnishorn af leir (lag C, J. Á.) mólagi (lag
D, J. Á.) með viðarkurlum og spónum, svo og af skán (lag E, J. Á.).
Matthías Þórðarson segir, að dýpt að möl sé um 2,75 m í norðvest-
urhorni. Um 25 sm ofan malar gat að líta á allmiklu svæði dökkt
sorplag, jafnþykkt, og jörð óhreyfð undir. Hle'ðslusteinar, er ætla má
úr Brúnsbæ, komu í ljós um 1 til 1,50 m niðri í grunninum. Við
suðvesturhorn var grjóthleðsla 1 til 2 m frá yfirborði. Loks rákust
menn á steina djúpt við suðausturhorn, sem virðast úr vegg, hlöðn-
um nær því niður á malarlagi. Gegnt miðjum suðurenda fannst lítil
steinþró, ferhyrnd, grafin niður í möl, og af venjulegri, fornri
gerð. Var hún sett saman úr hellum, einni stillt upp á hvern veg og
hellur í botni. Mældist dýpt 36 sm og vídd 39x46 sm. Telur Matthías
þetta eldstó. Norðan við sást til gólfskánar og þar nokkrar hellur,
líklega flögulögn í húsi. Undir vesturbarmi lá ne'ðst stór hella,
og var hún yfir allmikill'i þró, gerðri ofan í mölina, en skolpræsi
að, og virtist það kunna að vera úr húsinu. Nú hefur verið lýst bygg-
ingarleifum. Skal vitnað til gi’einar Matthíasar vegna muna, en þar
segir:
„Nokkrir fremur gamlir gripir fundust við uppgröftinn ofarlega
í jörðu, sennilega frá síðustu öld, brot af eldtöng, fiskhnífur, sjálf-
skeiðungur og brot af 2 glerstaupum. Miklu neðar, um 1,5—2 m
í jörðu, fundust eldri munir úr steini, vaðsteinn, draglóð af skelli-
hurð, að því er virðist, kola, telgd til úr smágerðu móbergi eða sand-
steini, og lítil hein með gröfnu hnappmóti á öðrum enda, en ekki
eydd af brýnslu. Nokkru neðar fannst bollasteinn norðarlega í
grunninum; hafði bollinn verið gerður fyrir ljósmeti, en að öðru
leyti var steinninn alveg óunninn af mannahöndum. Annar bollasteinn
fannst á nær sama stað, en allmiklu neðar í jörðu; hann er lábar-
in, þykk hella, um 30 sm að þverm., með víðri og grunnri skál ann-
ars vegar, og munu báðir þessir bollasteinar hafa verið lýsistein-
ar, eins konar ljósáhöld (lampar). Enn dýpra, alveg niður við malar-
lagið, og su'ðaustarlega í grunninum miðjum, fannst lítill, flatkúlu-
myndaður lýsisteinn með gróp kringum bollann og járnblað af páli