Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1974, Síða 14

20
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
sonar á Eskifirði.33 Þetta kemur allvel heim við manntöl. í aðal-
manntali 1880 er Sveinn heimilisfastur á Nesi, sagður trésmiður og
beykir, er í manntalinu talinn á viðaukaskýrslu B, sagður dveljast um
stundarsakir á Eskifirði, enda er hann á aðalskrá á Eskifirði, í
„Kaupmannshúsi" hjá Jóni Skúla Magnússyni og titlaður beykir. I
sóknarmannatali Skorrastaðarprestakalls teknu á útmánuðum 1883
er Sveinn á Nesekru, titlaður beykir og bóndi, á Nesi 1. janúar 1884,
kallaður „tunnari", sem hlýtur að vera beykir þó að það sé harla
óvenjulegt orð, en 1. janúar 1885 er hann nefndur „borgari". Hann
var einnig oft nefndur Sveinn borgari manna á meðal.34 Borgara-
nafninu heldur hann í sóknarmannatölum til 1. janúar 1893, en í
árslok 1893 er hann kallaður kaupmaður og því stöðunafni heldur
hann til ársloka 1898 þegar hann er síðast nefndur í sóknarmanna-
tali á Nesi.35
Um þær mundir sem Sveinn Sigfússon kaupir Fannardalskrossinn
stendur hagur hans á Norðfirði með miklum blóma, enda er hann
þá í broddi lífsins, fertugur að aldri. Á Nesi hafði þá þegar myndast
nokkur vísir að þorpi, þar sem íbúar lifðu einkum á útgerð árabáta,
því að enn var þá rúmur áratugur eftir fram á daga vélbátaútgerðar.
Fólksfjöldi í sóknarmannatali á því svæði, sem nú telst til Neskaup-
staðar, var þá 174. Að sumrinu hefur vafalaust dvalist þar miklu
38 Óprentaðar endurminningar Sigurlínusar Stefánssonar föðurbróður míns
(í minni vörslu). Jón Skúli Magnússon (1843—1907) var sonur séra Magn-
úsar Jónssonar á Grenjaðarstað og því bróðursonur Kristrúnar Jónsdóttur,
konu séra Hallgríms Jónssonar á Hólmum. Jón Skúli var lengst af búsettur í
Kaupmannahöfn (sjá frekar Hver er maSurinn, Reykjavík 1944, I, bls. 387—
388, og Ársrit hins íslenzka fræðafélags, fimmta ár, Khöfn 1920, bls. 124—-
125).
Dr. Stefán Einarsson segir svo í Árbók Ferðafélags íslands 1957 (Aust-
firðir norðan Gerpis), bls. 25: „Árið 1882 kom fyrsta verslunin í fjörðinn
með Sveini Sigfússyni er áður hafði verið þar umboðsmaður kaupmanns á
Eskifirði".
34 Endurminningar Sigurlínusar Stefánssonar.
35 1 skiptaskjölum bæjarfógetans í Reykjavík (bögglinum XXX, nr. 38) eru
m. a. eftirtalin einkaskjöl Sveins: sveinsbréf í beykisiðn, gefið út í Kaup-
mannahöfn 9. janúar 1879; borgarabréf á Nesi í Norðfirði, útgefið af
sýslumanninum í Suður-Múlasýslu 6. desember 1895 (í þessu bréfi er talað
um „sveitarverslara Svein Sigfússon“); borgarabréf í Hafnarfirði, útgefið
af skrifstofu Gullbringu- og Kjósarsýslu 29. apríl 1902; borgarabréf í
Reykjavík, gefið út af bæjarfógetanum í Reykjavík 5. maí 1903. Vafalaust
hefur Sveinn fengið sérstakt leyfi til að versla á Nesi áður en þar var
löggiltur verslunarstaður þó að ég hafi ekki fundið bréf um það.