Eimreiðin - 01.05.1897, Side 31

111
Langt i burtu, lengst úti við hafsauga liða óljósar þokuslæður, dreym-
andi, fram og aptur, og þær verða að hveifdum kvennmannsörmum og
— kinnum og um þær liggur mjúkur mánasnærinn. Pað er eins og
hann dreymi um líkamsmynd — óljósa eins og anda, hvíta, nakta. Hún
speglast i sælygnunni og særinn verður skinandi hvítur, og hann sjer
grannvöxnu limina hennar í freyðandi ljósbirtu.
Og sko! — þarna kemur hún inn eptir, hægt og hægt líðandi 4
mjúkum silfurgárunum. Máninn lýsir á kinnar hennar og hún lyptir
sjer upp og styður öðrum handleggnum á hina djúpu bólstra hafsins og
opnar augun — þessi undarlegu dökkgrænu augu, og strýkur vota hárið
frá föla enninu sínu. — —- — Jeg ávarpa hana, en ekkert hljóð heyr-
ist; — það eru hugsanirnar, sem tala eins og i draumi. — — —
Suleima, Suleima . . . nafn þitt er sem hvíslandi sönghljóð, er hljóma i
kyrrþey og verða að þúsund smáum og bliðum unaðstónum ... Jeg hef
heyrt rödd þina, og grát þinn hefur borið mjer að eyrum i hinum sorg-
legu harmaljóðum haustsins.
í »Síðustu nóttinni« lýsir hann ótta sjúka mannsins fyrir dauða og
dómi og þrá hans eptir að losast úr spilltum heimi og óró lifsins, svo
að hann heyrir Krist, friðarins guð, sem tekur hann í sinn náðarfaðm
og gefur honum eilifan frið, og silfurniður gosbrunnsins berst að eyrum
hans, sem klukknahljómur nýja ársins, er boðar nýja tið og nýtt líf, . .
»þvi að úti á víðavangi sje jeg skinandi hvita veru. Hún kemur til
mín og tekur með heitu höndunum sínum um veiku, visnu hendurnar
minar og leggur arm sinn um mitt þreytta höfuð og hvislar i eyru mjer:
Friður sje með sálu þinni!«
Og friður líður inn í sálu mína og jeg halla höfði minu að armi
hans og horfi inn í björtu friðaraugun hans, og spyr:
»Ert þú Jesús Kristur?«
Og veran svarar: »Jeg er hinn eilifi friður sálarinnar.«
Pað er ekkert sem fremur má segja um hin yngstu skáld Norð-
manna en það, að þau eru sjálfbirgingar, halda sina eigin braut, án þess
að lita aptur eða til hægri eða vinstri, eru að því leyti »sig selv aldeles
forbandet, sig selv og ikke det eneste andet.« Einkum eru það þó
skáldsagnahöfundarnir, sem eru svo sjerstakir í sinni röð, svo fullir af
sjálfsþótta og sjálfstæði, að þeir skeyta hvorki þeim bókmenntum, sem
á undan þeim hafa farið, nje þeim, sem eru þeim samfara. Feir þjóta,
þegar minnst varir, út af alfaraveginum, yfir holt og mela, þar sem slóð
hefur aldrei fýr sjezt, og krækja niður í smávoga, þar sem lífið í þorp-
unum drepur allar göfgar og andríkar sálir og leyfir enga sjálfstæði —
eða út á yztu nes, þar sem jafnvel í einveru-friðnum og á einmana
bænum allt í einu kemur skellur, skot og vitfirring.
Þetta á ekki sizt við Gabriel Finne, refsidómara alls þess, sem
gamalt er og úrelt, og einkum og sjer í lagi tekur hann ómjúkt á þeim
eldri gagnvart þeim ungu. Hann segir, að það hatur, sem hinir eldri
beri til hinna yngri manna, þeirra sem vilja sigla sinn eiginn sjó, svo
að þeir eldri geta ekki fylgzt með, það hatur sje langtum sterkara og
dýpra í mannseðlinu, en trúarhatur og stjórnarhatur. Fað er sá rauði
þráður í hinni fyrstu bók hans (»Heimspekingurinn«), sem kom út árið
1889. Fá var Finne 22 ára, og þáerhann þegar orðinn þungbúinn og