Tölvumál - 01.07.2002, Blaðsíða 6

Rafræn viÖskipti
Það sem vegur
þyngst í hinum tækni-
lega þætti nelvæð-
ingarinnar er að-
gengi að Internetinu
þar sem við stöndum
líklega framar en
allir aðrir
Sú skilgreining sem
hér er stuðst við er að
rafræn viðskipti séu
hver sú aðgerð í við-
skiptum sem fram-
kvæmd er með að-
stoð tölvutækni
voru í mannvirkjum atvinnuveganna fór 1
milljón í tölvutækni.
Netvæðing hagkerfisins
Þessi mikla fjárfesting í tölvutækni hefur
skapað frjóan jarðveg fyrir ýmis konar
Undirstaða vaxtar og ávöxtunar
(hagvaxtar) byggir á uppbygg-
ingu grunnþátta og aukinni
skilvirkni feria. Vöxtur byggður á
þessum forsendum leiðir af sér
stigvaxandi ávöxtun fjármuna
fyrirtækis eða stofnunar.
tölvutengda þjónustu og tölvunotkun. í
nýlegri könnun sem framkvæmd var af
Harvard háskólanum um hæfi þjóða til að
taka upp hagkerfi sem byggir á netvæð-
ingu viðskiptaaðila reyndist Island vera í
öðru sæti, næst á eftir Bandaríkjunum.
Þessi könnun heitir á frummálinu „The
Networked Readiness Index: Measuring
the Preparedness ofNations for the
NetworkedWorld". Könnunin gefurþjóð-
um einkunn fyrir annars vegar umfang og
þróunarstig nettenginga og hins vegar
hæfi þjóðarinnar til að nýta sér og þróa
frekar þá tækni með efnahagslegan ávinn-
ing í huga.
Það sem vegur þyngst í hinum tækni-
lega þætti netvæðingarinnar er aðgengi að
Internetinu þar sem við stöndum líklega
framar en allir aðrir, en könnunin náði yfír
75 þjóðir sem hafa yfir að ráða 80% af
fólksfjölda heimsins og 90% af fram-
leiðslu hans. Við mat á hæfi þjóða til að
nýta sér þessa tækni til netvæðingar hag-
kerfisins voru einkum fjórir þættir skoðað-
ir, þ.e. aðgengi að netinu, innri gerð sam-
félagsins, möguleikar og tækifæri sem
bjóðast á þessu sviði og rafvæðing við-
skipta og stjórnkerfis. Eins og áður segir
reyndist Island í öðru sæti í samanlögðu
mati, næst á eftir Bandaríkjunum.
Forsendur og markmið
Ljóst er að á íslandi bjóðast nú kjörað-
stæður til net- og sjálfvirknivæðingar hag-
kerfisins, þ.e. uppbyggingu rafrænna við-
skipta. Tölvubúnaður er af nýjustu gerð,
netkerfi útbreidd, innri gerð samfélagsins
hagstæð, stjómvöld jákvæð, menntunar-
stig hátt og vitund notenda um eðli og
notkunargildi Internetsins þroskuð. Mark-
miðið sjálft er e.t.v. augljóst, þ.e. hámörk-
un viðskipta- og samskiptaferla með skil-
virkni og arðsemi að leiðarljósi.
Rafræn viðskipti
Hugtakið rafræn viðskipti hefur verið
töluvert mikið notað í umræðunni, án þess
e.t.v. að merking þess hafi verið skil-
greind. Rafræn viðskipti fyrir einum felast
í því að panta bækur og geisladiska á
vefnum, fyrir öðrum að greiða fyrir vörur
með greiðslukorti og enn öðrum samteng-
ing upplýsingakerfa viðskiptaaðila sem
gerir flæði upplýsinga og viðskipta að
verulegu leiti sjálfvirkt, „frá bókhaldi í
bókhald“. Fyrir okkur sem skrifum þessa
grein eru rafræn viðskipti allt þetta og
miklu meira til. Sú skilgreining sem hér er
stuðst við er að rafræn viðskipti séu hver
sú aðgerð í viðskiptum sem framkvæmd
er með aðstoð tölvutækni, einungis sé um
stigsmun á umfangi að ræða.
Með hliðsjón af þessari skilgreiningu þá
felst efling rafrænna viðskipta í aukinni
notkun ýmissa upplýsingakerfa, stórra
sem smárra. I upphafi eru lausnirnar ein-
faldar og sjálfstæðar en flótlega kemur
fram þörf fyrir að tengja þær saman, flytja
gögn á milli kerfa og bjóða upp á víð-
tækara aðgengi að þeim. Eftir því sem
fleiri vilja hafa aðgang að þessum lausn-
um vex þörfin fyrir samræmingu á milli
notenda, samræmingu á innihaldi og teng-
ingum, skilgreiningu á ábyrgð og hlut-
verkum þeirra sem umgangast lausnimar.
Skilvirkni i rekstri
Meginmarkmið rafrænna viðskipta eru að
auka skilvirkni í rekstri með sjálfvirkni
ferla, auknum hraða aðgerða og með
samnýtingu upplýsinga. Með sjálfvirkum
6
Tölvumál