Dagblaðið Vísir - DV - 14.10.1982, Page 10

10
Útlönd
Útlönd
DV. FIMMTUDAGUR14. OKTOBER1982.
Útlönd
Utlönd
Verðsveiflur síöustu ára hafa gert
það að verkum aö nú er ekki einu
sinni hægt að treysta á gull og
demanta sem pottþétta fjárfestingu.
Eiginlega má segja að það sé aðeins
eitt sem haldið hefur verðgildi sínu í
þessum ótrygga heimi og það er
olían. Auk þess hefur svarta gullið
þann kost aö vera allt saman eins og
ógerlegt að þekkja þaö í sundur.
Við þetta bætist að í Ameríku
a.m.k. er afar auðvelt að komast að
því. Það er yfirleitt geymt á litlum
geymumí Texas, Oklahoma.Kansas
eða Louisiana — og enginn til að
gæta þess.
Þegar harðnar á dalnum í efna-
hagsmálunum leiðir það oft til auk-
innar glæpastarfsemi og í Bandaríkj-
unum er það nánast orðiö að tisku-
faraldri að stela olíu.
— Hér í Kansas höfum við enga
grimma hunda, engar rafmagnsgirð-
ingar eða jarðsprengjur, segir Larry
Welch, alríkislögreglumaður. —
Hingað getur hver sem er komið og
stolið olíuaövild.
Larry er einn þeirra manna sem
barist hefur gegn auknum olíustuldi
— en árangurslaust. Á síðustu 18
mánuðum er yfirvöldum í Kansas
kunnugt um þjófnað á 200.000
tunnum af olíu (tæpl. 32 milljónir
lítra). Samt er þetta taliö aðeins iítiö
brot af þeim þjófnaði sem raunveru-
lega á sér stað.
Auðvelt að selja
stolna olíu
Þjófnaður þessi er framinn á allan
hugsanlegan hátt. Stuldur úr birgöa-
geymslum sem liggja utan við
alfaraleið er ein af einföldustu
aðgerðunum. Oft er líka olíufram-
leiðslu olíulindanna haldið niðri á
daginn með tæknilegum aðferðum.
Þannig verður hún enn meiri á nótt-
unni — og hverfur þá beint á oliubíla
sem flytja hana á brott í skjóli nætur.
Verkstjórum er mútað til aö
breyta mælingatækjum svo að olían
sem hverfur komi hvergi fram á
skýrslum. Oft hverfa heilu olíu-
prammamir á leið sinni til olíu-
hreinsunarstööva á strönd Texas.
— Það er varla til sú leiö sem hefur
ekki verið farin tU að stela olíu, segir
G.L. Hinten, öryggisgæslumaöur hjá
PU'ips Petroleum Company. — Og
ef hún er ekki til núna líður ekki á
löngu þar tU hún uppgötvast.
Þaö er heldur engum vandkvæðum
bundiðaðselja stolnu oh’una. OUubíl-
stjóri með stolinn ohufarm fær um 15
daU á tunnuna hjá einhverjum oUu-
framleiðandanum. Sá geymir oUuna
síðan í nágrenni við „rúnar lindir”
sem svo eru nefndar af því að þær
framleiða svo lítið oUumagn á dag að
þær eru ekki háðar verðlagseftirUti
ríkisins. Síöan selur framleiðandmn
olíuna áfram fyrir rúmlega 34 dali á
tunnu — áhættulaust.
Fyrirtæki sem hreinsa olíugeyma
eru líka vrnsæUr leppar fyrir oUu-
þjófa. Þau geta nefnilega selt alla þá
ohu sem finnst við hreinsunina án
þess að tilkynna hvaðan hún kemur.
Söluverð: 3—6 milljarðar
dala á ári
Og það er ekki lítið fé sem hægt er
„Framleiðslunnier haldið niðriá daginn, þannig verður hún enn meiriá nóttunni.
Á stiðustu árum hafe pappirspeningar misst allt fjárfestingargildi og það gengur upp og ofan með gullið
— en svarta gullið stendur alltaf fyrir sínu.
Þjófnaður á olíu
gengur eins og
faraldur
um Bandaríkin
— jaf narðvænleg iðja og f ramleiðsla á Levis gallabuxum
að græða á þessari ólöglegu sölu.
OlíusérfræðUigar í Texas telja að
u.þ.b. 3—6% af daglegri oUufram-
leiðslu í U.S. A. hverfi á þennan hátt,
en dagleg framleiðsla er um 8,5
milljónir tunna. Samkvæmt því er
söluverð stoUia góssins 3—6
miUjarðar dala á ári. Þetta er
upphæð sem samsvarar árlegri veltu
stórfyrirtækja eins og gallabuxna-
framleiðandans Levis Strauss og
lyfjafyrirtækisins TUne Inc.
Áður tóku olíufyrirtækin því með
vissu kæruleysi þótt eitthvað af
oUunni hyrfi á þennan hátt. ÞeU-
tímar eru nú vissulega liðnir.
— Áður fyrr óttuöust ýmis oUu-
fyrirtæki aö hverfa í grn risafýrir-
tækjanna sem stofna afkomu Utla
mannsins í hættu, segirHinten. — Nú
er þessu alveg öfugt farið, nú erum
við oröin aö f ómardýrunum.
Við þetta bætist að það er ákaflega
erfitt að koma upp um oUuþjófnað. I
oUuborginni Houston vinna sex rann-
sóknarlögreglumenn hjá þeUri deUd
Houston lögreglunnar sem annast
kærur á þjófnaöi sendinga, emgöngu
að þvi aö rannsaka oUuþjófnað. En
jafnvel þótt þjófarnir náist er
ákaflega erfitt að sanna neitt á þá.
Þaö er ekki nema í örfáum tUfeUum
að saksóknara tekst aö sanna að við-
komandi oUa sé stoUn frá emhverju
fyrirtækjanna.
OUufyrirtækin grípa því til ýmissa
aðgeröa upp á eigrn spýtur. T.d. lét
Samedan olíufyrirtækið setja
öryggislása á oUugeymana sína. En
þjófamir voru ekki lengi að vinna
á þeim með logsuðutækjum.
Þjófarnir láta
ekki að sér hæða
Geymarnir eru það Utlir og
Uggja það dreift aö þaö borgar sig
engan veginn að fá menn til aö gæta
þeirra. Og framkvæmdastjórar oUu-
fyrirtækjanna hika líka við aö koma
þar upp dýrum rafeindabúnaöi til
gæslu.
— Það yrði aðeins tU þess að þjóf-
arnir tækju myndavélamar í staðinn
fyrir oUuna, segir Donald Bulard,
framkvæmdastjóri hjá Samedan.
En nú hefur fyrirtækiö Micro-Dots
Inc. boöist til að koma hinum
þrautpíndu oUufyrirtækjum tU
hjálpar. Þeir vilja merkja oUuna
með örfUmubútum. Á þeim má lesa
nafn eigandans og er örfUmunum
síðan komið fyrir í geymunum. Þær
eyðast síðan við hreinsun á oUunni.
Bandarísku aUíkislögreglunni Ust
vel á þessa hugmynd. Vonast hún tU
að geta notað merkta oUu sem beitu
fyrir þjófana og náð þannig í skottið
áþeim.
Thomas Haywood, varaforstjóri
North Texas OU and Gas Association
er ekki alveg jafnviss um ágæti
þessarar hugmyndar.
Hann segist hafa nógu mikla
reynslu af iðnaðinum tU þess að vita
að í þessari beinhörðu samkeppni
láti „óháðu” oUuframleiöendurnir
ekki snúa svo auðveldlega á sig. Þeir
myndu bara fleygja fleiri merk-
ingum í geymana og leika þannig
laglegaáaUa leiðindakeppinauta!
(Þýttog endursagt
úrDerSpiegel).