Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1985, Blaðsíða 24

. . að sögn bandaríska fréttaritsins TIME.” Hver
kannast ekki við þessi orð í íslenskum blöðum eða öðrum
fjölmiðlum? TIME er söluhœsta tímarit sinnar tegundar
bœði í Bandaríkjunum og veröldinni allri og hefur þannig
veruleg áhrif á túlkun manna á fréttum og öðrum atburð-
um sem ná inn á síður blaðsins. En hvaða sjónarmið ráða
ferðinni hjá þessu áhrifamikla vikuriti? Hvernig er frétta-
mat þess; hversu áreiðanlegt er það? Og hvers konar menn
eru það sem velja ofan í okkur fréttir og fréttaskýringar í
hverri viku? íþessari grein er athgglinni beint að þeim
manni sem hvað mestu rœður, ritstjóranum Ray Cave.
Þegar starfsmenn TIME lýsa blaöi
sínu og yfirbyggingunni þar hneigjast
þeir til þess aö nota heldur háfleygar
líkingar. Stundum líkja þeir blaðinu
viö Þýskaland á lénstímanum þar sem
fréttastjórarnir eru hertogar, Ray
Cave er hinn heilagi rómverski keisari
og Henry Grunwald er páfinn.
Stundum er TIME páfagarður og al-
mennir fréttaskrifarar leika hlutverk
óbreyttra presta, Ray Cave er
kardínáli og Henry Grunwald er páf-
inn. Grunwald er alltaf páfinn.
Heill her undirmanna
Þaö er til lítils aö bera yfirbyggingu
bandarískra blaöa saman við þau
íslensku þar sem silkihúfur eru þrátt
fyrir allt fáar. Á bandarískum blööum
safna fréttamenn úti um allan heim
heimildum sem sérstakir fréttaskrif-
arar inni á ritstjórnum vinna síöan úr;
greinarnar fara svo gegnum
hendurnar á ótal fréttastjórum og rit-
stjórnarfulltrúum áöur en þær komast
inn í blaöiö. Titill Ray Caves á TIME er
„managing editor” en í íslenskri
þýðingu er óhætt að kalla hann rit-
stjóra blaðsins. Hann er yfirmaður
mörg hundruö aöstoöarritstjóra, rit-
stjórnarfulltrúa, fréttastjóra, frétta-
skrifara, blaða- og fréttamanna,
heimildasafnara og alls konar aö-
stoðarmanna. í sameiningu gefur
þessi her út vikuritið TIME, flaggskip
Time Incorporated-veldisins, en yfir
því ríkir Henry Grunwald sem „editor-
in-chief” eöa aðalritstjóri. Auk TIME
gefur Time Inc. út timaritiö Life,
Fortune, Money, People, Sports
Illustrated og Discover, rekur útgáfu-
fyrirtækiö Time-Life Books og fjöl-
margar kapalsjónvarpsstöövar
o.s.frv.
TIME hélt fyrir ekki löngu upp á 60
ára afmæli sitt meö nokkurri viöhöfn.
Tímaritið varö þegar í byrjun mjög
áhrifamikiö enda kunni stofnandinn,
Henry heitinn Luce, sitt fag út í æsar.
Hann leit á 20. öidina sem „amerísku
öldina” og blaöiö bergmálaöi skoöanir
hans; þaö leitaðist viö aö sýna göfuga
kapítalista leiöa dyggöumprýdda þjóð
sigurs gegn öflum hins illa. Greinar
sem ekki túlkuöu „rétta” hugmynda-
fræði voru miskunnarlaust skrifaðar
aftur þar til þær féllu aö skoöunum
Luces. Og jafnvel stíllinn slapp ekki
undan grandskoðun og til varö
svokölluð TIME-enska, sem Wolcott
Gibbs stældi svona: „Backward ran
sentences until reeled the mind.” Á
sínum tíma hafði Henry Luce mikil
áhrif á það aö Dwight Eisenhower
ákvaö aö bjóða sig fram til forseta og
var síðan kosinn. Joe gamli Kennedy
geröi sér fulla grein fyrir völdum
Luces og eyddi mörgum árum í aö gera
harm hliðhollan syni sínum. John F.
Kenndy hélt síöar áfram daörinu við
TIME.
„Gluggi að Ameríku"
Eftir aö sjónvarpsstöövunum í
Bandaríkjunum óx fiskur um hrygg
minnkuðu áhrif TIME mikið. Hodding
Carter, talsmaður utanríkisráðu-
neytisins í tíð Jimmy nafna síns og nú
fréttaskýrandi við sjónvarp, segist
hættur að leiöa hugann að TIME. En
þó getur blaðið enn séð til þess aö
mánudagarnir (útgáfudagarnir) verði
enn mæðulegri en ella fyrir fjölmarga
áhrifamenn í Washington og víðar og í
smærri bæjum Bandaríkjanna þar
sem dagblöðin treysta á fréttastof-
urnar fremur en eigin menn á hverjum
stað, lesa menn TIME eins og Kanar í
útlöndum lesa International Herald
Tribune. Timaritið gefur líka út f jórar
útgáfur til sölu í öðrum löndum og
veita þær umheiminum „glugga að
Ameríku”, að sögn Ray Cave.
TIME hefur lagað sig að breyttum
kröfum lesenda. Sjónvarpið var ein af
ástæðunum fyrir því að Ray Cave var
valinn ritstjóri árið 1977. Styrkur hans
liggur í hinu sjónræna; myndum, litum
og útliti blaðsins. „Þaö er sjónvarpiö
sem undirbýr lesendahópinn,” segir
Cave. „Blaöamenn ímynda sér aö
maður verði að vera fyrstur með frétt-
irnar af því þeir eru aldir upp á dag-
blöðunum. Okkar hlutverk er allt
annað. Viö eigum ekki aö koma upp um
eitthvað. Ef viö skrifum um fjárlaga-
hallann áður en nokkur veit af honum
les fólk þaö ekki. En hafi efniö birst
áður á forsíöu New York Times eöa í
tískudálki Washington Post þá förum
viöaf staö.”
Ray Cave er ekki sérlega áberandi
maöur í útliti. Þaö er til að mynda
erfitt aö ímynda sér af klæðaburði
hans að dæma aö hann hafi röskar 700
þúsund íslenskar krónur í mánaðar-
laun. Viö fyrstu kynni viröist Cave
bæöi stífur og yfirlætisfullur og hann
slakar ekki á fyrr en aö nokkrum tíma
liönum. Sjálfur segist hann vera feim-
inn.
Illskeyttur og kaldhæðinn
Cave er fráskilinn og býr nú meö
Patriciu Ryan, ritstjóra tímaritsins
People, en þau hittust er bæöi unnu viö
Sports Illustrated. I karlaveldi Time
Inc. er Ryan eini kvenmaöurinn meö
ritstjóratign. Þau skötuhjú eiga vel
saman að því leyti að bæði eru metn-
aöargjarnir vinnusjúklingar. Vinnu-
tíminn er slíkur, aö sögn Cave, aö þau
eru eina fólkið sem gæti þolað að búa
hvort með öðru. „Sennilega er þetta
ágætur grundvöllur fyrir sambúð,”
segir hann. „Maður hefur aldrei tíma
til að rífast.” Þegar þau hafa tíma
eyða þau honum hins vegar oftast í
annaö en skemmtanalífiö. „Ég er ekki
mikil félagsvera,” segir Cave.
„Kannski ætti ég aö vera það. En
maöur verður að skipuleggja tíma sinn
og gera sér grein fyrir því í hverju
maður er góður. Það er heldur lítið upp
úr mörgu kokkteilpartíinu að hafa.”
Mestallt félagslíf Caves varöar
TIME á einn eða annan hátt. „Ray
líður ekki sérlega vel í partíum. Hann
á ekki gott meö spjall um allt og ekki
neitt. Hann er í essinu sínu þegar hann
hittir mikilvægt fólk við mjög skipu-
lagðar kringumstæður,” segir blaða-
maðurinn Frank Deford, sem kynntist
Cave 1959 er þeir unnu báðir hjá
Baltimore Evening Sun. „Hann er
leiðtogi,” segir einn undirmanna hans.
„Það er rafmagnssvið umhverfis
hann.” En fáir ku komast gegnum það
svið. „Hann getur verið illskeyttur og
kaldhæðinn,” segir annar undirmaöur.
„Hann krefst mjög mikils og margir
eru hræddir við hann.”
Kastar aldrei
kveðju á neinn
Time-heimuriim er frægur fyrir það
hversu vel er gert viö starfsmenn. Fín-
ustu vín eru veitt ótæpilega og engin
smámunasemi höfö aö leiöarljósi þeg-
ar risnureikningar eru greiddir. Eftir
aö blaðinu er lokað á föstudagskvöld-
um eru borgaðir leigubílar undir flest-
alla starfsmenn þó langt sé að fara til
heimila þeirra í úthverfum New York
borgar. En þrátt fyrir þetta er and-
rúmsloftið á blaöinu fremur þungt.