Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1985, Blaðsíða 39

DV. LAUGARDAGUR 9. MARS1985.
39
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
Um daginn fékk ég svohljóöandi bréf:
HeillogsællSkúli.
Þetta, sem ég sendi, er eins og þú sérö ljósrit af titilblaöi bókarkorns, sem Steindór
Sigurösson gaf út 1934, og opnunni, sem geymir vísuna „Nú er hlátur nývakinn”, og er hún hik-
laust talin eftir Jón Ásgeirsson.
Mér dettur ekki í hug aö halda fram, aö þetta sanni eitthvað. Hugsanlegt væri þó aö kanna,
hvaöan Steindór haföi upplýsingar sínar fyrir hálfri öld. Þú athugar þetta.
Gunnl. Pétursson.
Eg veit ekki eldri heimildir um vísuna ,,Nú er hlátur nývakinn” en þær, sem birtust í þessari
bók Steindórs, 100 f erhendur. Og ég legg mestan trúnaö á elztu heimildirnar.
Ef Jón Ásgeirsson — og kannski nafni hans Þorvaldsson — hafa kveöiö vísuna, er hún fyrir
misskilning eignuö öörum. Veriö getur, aö Gíslarnir tveir, sem Biskupstungnamenn eigna
vísuna, hafi aöeins kveðiö hana, er þeir hittust, en nærstaddir hafi haldiö, aö þeir hafi ort
hana. Mér finnst mjög ólíklegt, aö Grímur sonur Gísla frá Stóradal vissi ekki höfunda hennar,
ef faöir hans heföi veriö annar þeirra. Þá finnst mér framburöur Lárusar í Grímstungu
þungur á metunum. '
En mér barst í hendur, rétt í þann mund er ég var að byrja aö rita þennan þátt, bréf sem
vekur furðu mína. Þaö fer orörétt hér á eftir:
Stafholti 12.2.1985
I tveim þáttum þínum í DV hefur þú nokkuö fjallað um, hver muni vera höfundur vísunnar:
Nú er hlátur nývakinn. Vísa þessi hefur einkum veriö eignuð 2 Jónum eöa 2 Gíslum. Viröast
menn ekki vera á eitt sáttir um þaö, sem ekki er von, því aö visa þessi er miklu eldri, og þaö
höfiun viö Borgfirðingar lengi vitað. Höfundur hennar var Guömundur Magnússon (f. 1809, d.
1859), hagyrðingur og baslbóndi í Stóru-Skógum í Stafholtstungum. Tilefni vísunnar var þaö,
aö hann var á ferö út á Akranes ásamt nafna sínum Eggertssyni í Sólheimatungu og Birni
Ásmundssyni, sem þá var unglingur á Flóöatanga. Þegar þeir síöan lögöu af staö heim, varö
G.M. eitthvað síöbúinn, en þegar hann nær þeim, réttir hann brennivínsflösku aö nafna sínum
og kveöur vísuna. Frá þessu sagöi Björn seinna, en hann bjó síðar rausnarbúi á Svarfhóli og
var merkur maöur. Jósef, sonur hans, síðar bóndi og oddviti, skrifar svo grein um G.M. í Les-
bók Morgunblaðsins 5. jan. 1941, þar sem þessa vísu er aö finna ásamt fleirum. Uröu þá
nokkur blaðaskrif um þessa vísu og höfund hennar, og má í því sambandi benda á Lesbók Mbl.
15. júní ’41 og 5. okt. s. á., svo og grein eftirS.H.L. 13. apríl ’41.
Því höfum við Borgfiröingar fyrir satt, að G.M. sé höfundur vísunnar: Nú. er hlátur
nývakinn, þar sem um vitnisburð svo nákominna manna er aö ræöa.
Brynjólfur Gíslason.
Ég hef að sjálfsögöu ekki aðstööu til þess hér aö athuga greinar þær, sem Brynjólfur vitnar
til. En ég tel þó, aö vitnisburður svo merkra manna, eins og hann vitnar í, sé þungur á
metunum. Hér er vissulega um mjög merkilegt rannsóknarefni aö ræða, og getur veriö, að ég
kynni mér málið betur meö vordögunum.
Þaö er alltaf virðingarvert, er einhver sýnir iörun og gerir yfirbót. Margrét Olafsdóttir segir
í bréfi: Jæja, núverðégaldeilisaðgerabragarbót:
Það er illt að þenja sig,
þanka pilts ei rneta.
Orðin spilltu oní mig
er mér skglt að éta.
E.S. (nnr. 1828—9199) sendirstökur:
Alþgöunnar rúnum ristur,
rœdusnjall og málastgngur,
fer um landið Krata-Kristur,
kraftaverka íslendingur.
Oft á kostum ádur fór,
engan hafði galla.
Steingrímur vill sterkan bjór,
stjórnin er að falla.
Stefnir allt á œðra svið,
eins og flestir vona.
Tölvukerfið tekur við
og tœknimenntuð kona.
Á lífsins sjó er fallvalt flesl,
fgrnist gfir gömlu sporin.
Vináttuna met ég mest,
manngildið og björtu vorin.
Ef regnirþú að rækta hross,
regnslan mun þér sanna,
að ertu negldur upp á kross
öfundsjúkra manna.
Engum verð ég ofurseldur,
erþvi lundin hörð sem stál.
Meðan lífsins lifir eldur,
Igfti ég glasi og segi skál:
Hugur líður hœgt um svið,
hljóðnar kliður dagsins.
Vegamóður finn ég frið
í faðmi sólarlagsins.
Benedikt Björnsson, Skúlagötu 78 í Reykjavík,
botnar:
Fgsir mig að faðma þig,
fljóðið œskurjóða.
Svo œttirðu að elska mig,
œskuvinan góða.
Ef ég œtti á vífum val,
víst ég mgndi regna
að hefja upp mitt hanagal;
hún veit, hvað ég meina.
Okkar bíður betri tíð
með blóm og grös í haga,
ef það kemur ekki stríð
innan fárra daga.
Áður var ég ung og sœt,
gta kœtti sinni.
Ekki nokkurn lengur lœt
Igsa ásgnd minni.
Sigurgeir segist ekki hafa haft tíma til þess að
yrkja um Kröflu, en þetta hafi þó orðiö til í þann
mund, sem hann skrifaði þættinum:
Vandamálið okkar er
allra frœgust Krafla.
Innan tíöaröll hún fer
undir hraun — á kafla.
Sigurgeir efnir til keppni. Hann sendir tíu
fyrriparta, sem allir f jalla um dýr. Þeir eru allir
meö innrími, og veröa „keppendur” aö taka
tillit til þess. Hann heitir þúsund króna
verölaunum fyrir beztu botnana viö alla fyrri-
partana í heild, — þó með því skilyrði, aö DV
leggi sömu upphæð á móti til verðlaunanna.
Þannig fái sá heppni tvö þúsund krónur
samtals. Sigurgeir segir orörétt:
Þú skalt taka fram í upphafi, aö ekki veröi
tekið til greina, þótt menn sendi inn botn viö
einni og einni byrjun í senn, heldur veröi heildin
frá hverjum og einum birt jafnóðum og hún
berst þér, — þá er hægara aö bera árangurinn
saman í lokin.
Og enn segir Sigurgeir:
Skilafrestur til þín skal vera til 1. október
1985, svo að veita megi verðlaunin í byrjun
desember í ár.
Þá biður Sigurgeir mig aö birta fyrripartana
sem allra fyrst, svo væntanlegir þátttakendur í
keppninni hafi nægan tíma til heilabrotanna.
Ég verö við þeirri áskorun Sigurgeirs, aö birta
fyrripartana strax, en ég veit hins vegar ekkert
um viöbrögö forráöamanna DV, — hvort þeir
vilja leggja þúsund kallinn af mörkum. En hér
koma fyrripartar Sigurgeirs, og veit ég, aö
mörgum mun finnast þeir erfiðir viöfangs:
Vakrir hestar vilja oft
verða mestu bikkjur.
Alltaf hgrnar gfir mér,
er ég kgrnar skoða.
115. þáttnr:
ORÐIN SPILLTU 0\í MIG
i:it MÉR SKVLT AÐ ÉTA
Hér í þáttinn henti stöku haggrðingur.
' Klanginn fann í,,kolabingur”
kgnjanœmur haggrðingur.
Munt þú, Stefán, meta þgða málsins
strengi.
Þú áttir við, hvað orðið sgngi,
en ekki hljóð í kolabingi.
Misskilningur mig til illrar mælgi tœldi.
Nú þess bið, að heiðri haldi
Hörður — og ei fgrir gjaldi.
Flumbruganginn fljótt ég bið þig fgrir-
gefa.
Vísnaþáttinn látum lifa,
listina að kveða og skrifa.
Og svo nokkrir botnar, segir Margrét:
Löngum Tjörugt lífs á bárum
leikur knörinn minn.
Góð, í viir á elliárum,
œvikjörin finn.
Ég er haltur orðinn og
æði valtur stundum.
Oflast kalt, þvl unaðslog
ekki er falt hjá sprundum.
Gaman er að gllma við
góða fgrriparta.
Ef að gott er upphafið,
enginn þarfað kvarta.
Þó að aldan gggli brún,
úi skal halda á miðin.
Bárufaldi frítt við hún
Faxa tjalda sviðin.
Jón Benediktsson frá Höfnum (eöa Aöalbóli í
Miðfirði) segir, að í verðkönnun nýlega hafi
komiö í ljós, aö súrsuð „kviksvið” hafi verið
miklum mun dýrari hjá SlS en í öðrum
verslunum. Og Jón kveður:
Ef þú veizt, hvað undir bgr.
oft er freisting búin.
Sambandseistun eru dgr,
en þeim tregstir frúin.
Ég hafði sambandi við Þórö (Dodda)
Guöjohnsen, sem vinnur í verzluninni Hamborg
á Laugavegi, og spurði hann, hvort hann hefði
ekki ort neitt nýlega. Hann sagði, að nú væri
helzta „bjargráðið” aö drekka sig úr
vandanum, og heföi ríkisstjórnin nú loks tekið
það ráð, sem hann hefði notað í 15 ár. Og Þórður
kveöur:
Stjórnarflegi flegtir greitt
fram hjá versta grandanum.
Doddi veit að dugar eitt:
Drekka sig úr vandanum.
Helga Þorgeirsdóttir (?) í Kópavogi botnar:
Núna sólin brosir blítt,
blærinn hóla strgkur.
Óð til vorsins þgl ég þgtt,
þar til gfir Igkur.
(Helga áttar sig ekki á því, að fyrriparturinn
bauð upp á hringhendu.)
Vinur minn, Stefán Hörður Grímsson skáld,
sendir mér mjög vinsamlegt bréf. Hann sendir
vísu eftir sig, en segir, að fyrirsögnin verði aö
fylgja, ella gæti þaö valdið misskilningi:
STRÍÐ ÍGEIMNUM
Ekki skánar leiðum lund,
lengi gránar senna.
Yfir blánuð auðnusund
urðarmánar renna.
Ógn ég mundi elska þig,
auðargnáin fríða,
ef kgnnirðu að kgssa mig
og kverri skipan hlgða.
Á þvi, sem mig er að dregma,
er ég gáttaður.
Er þá stundum ekki heima,
en alltaf háttaður.
Nóg er í bænum brennivín,
bítlamúsikk, dísur.
En hlegpur enginn heim til þín
með helgarinnar vísur?
Sigurgeir Þorvaldsson í Keflavík skrifar og
hefur bréf sittsvo:
Skalþér ekki, Skúli minn,
skelfing leiðastþarna?
Varla ertu, væni minn,
vinur allra barna.
Sigurgeir er lögregluþjónn, eins og lesendur
Helgarvísna munu vita:
Oft við Geira heimur hló,
á linátum lagið kunni.
Fullnægingu fékk hann þó
fgrst í lögreglunni.
Sigurgeir botnar:
Er Igk ég hérna langri vist,
landsmenn munu fagna.
Ég grki margt af andans Igst
eða bölva og ragna.
Nóg er í bœnum brennivín.
bítlamúsikk, dísur.
Gestir ekki gæta sín,
geispa og draga gsur.
Bændur margir eiga ær, —
eina bjargarvonin.
Blessuð lömbin, kát og kær,
kgla vömb á heiðum.
Oftast svínin, ung og feit
eru að mínu skapi.
Ungir hundar eru mér
aöeins stundargaman.
Margir kettir eru á
einum spretli núna.
Ostar músum uppáhald
er í húsum flestum.
Flestar hœnur ,,ala upp”
undan vænum hana.
Aligæsir, gfirleitt,
eru glœsilegar.
Svo sendir Sigurgeir tvo „aukafyrriparta”,
sem keppendur mega grípa til, ef þeir ráöa ekki
við alla þá, sem á undan eru taldir:
Feitir kálfar finnst mér enn
fjarska bjálfalegir.
Fimar kindur fara á
fjallatinda háa.
Jónatan Jakobsson varö við beiðni minni aö
semja fyrriparta, sem hér fara á eftir:
Stundum verður ekkert úr
efniviðnum bezta.
Nú mun Þorri þoka um set,
þegar Góa kemur.
Skúli Ben
Helgarvísur
Pósthólf 131
530 Hvammstangi.