Dagblaðið Vísir - DV - 18.02.1993, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1993.
Fréttir
Stefán Pálsson, bankastjóri Búnaðarbankans:
Fyrst verður að lækka
vexti ríkisskuldabréfa
öðruvísi næst ekki fram raunvaxtalækkun 1 landinu
„Grundvölluriim að því að ná nið-
ur raunvöxtum er að ávöxtunar-
krafan á ríkisskuldabréfum verði
lækkuð. Þar er um innlán að ræða.
Almenningi er boðið upp á að kaupa
ríkisskuldabréf og ávaxta þannig
sína peninga með 7,4 prósenta vöxt-
um. Og meðan þessum þætti er hald-
ið uppi eins og nú er gert lækka ekki
raunvextir útlána bankanna. Þeir
verða að kaupa fé af almenningi á
svipuðu verði og ríkissjóður. Það er
að mínum dómi lykillinn að því að
raunvextir fari niður að ekki séu á
markaðnum verðtryggð bréf með
jafn hárri ávöxtun og verið hefur,“
sagði Stefán Pálsson, bankastjóri
Búnaðarbankans, þegar hann var
inntur álits á því hvort tækist að
lækka raunvexti með því að láta
Seðlabankann kaupa ríkisbréf með
lægri vöxtum en nú eru á markaðn-
um.
Hann benti á að samkvæmt nýleg-
um upplýsingum verðbréfaviðskipta
Samvinnubankans væru vextir af
verðtryggðum ríkispappírum hæstir
á íslandi af þeim vestrænu löndum
sem tiltekin voru. Þar séu raunvext-
imir sagðir vera 7,4 prósent. Hann
benti á að útlánsvextir bankanna í
kjörvaxtaflokki væru á bilinu 7,25 til
7,50 prósent.
„Við erum með kjörvexti útlána
álíka háa og verðtryggðir innláns-
vextir eru hjá ríkinu. Hvemig á svo
að tala um vaxtalækkim fyrr en þessi
þáttur fer niður?“
Stefán var spurður hvort hann
teldi að vextir mundu lækka á næsta
vaxtaákvörðunardegi sem er 21. fe-
brúar?
„Ég á ekki von á því aö vextir geti
lækkað þá. Það sem nú er að gerast
er ekkert annaö en umræða. Það
hefur ekkert gerst á þessum markaði
sem leiðir til vaxtalækkunar,“ sagði
Stefán Pálsson, bankastjóri Búnað-
arbanka íslands.
-S.dór
Svavar Gestsson alþingismaður:
Góð hugmynd svo
langt sem hún nær
„Mér líst vel á þaö aö ríkisstjómin
noti þau tæki sem hún hefur yfir að
ráða til að lækka vexti. Hún hefur í
grófum dráttum þijá möguleika til
þess. í fyrsta lagi að beita Seðlabank-
anum og það heföi ríkisstjómin átt
að gera fyrir löngu. í öðm lagi em
það vextimir á ríkisskuldabréfunum
sem mynda gólfið fyrir vaxtastigið 1
landinu. Auðvitað á að lækka þá við
þessar aðstæður. Þriðji möguleikinn
er sá að samþykkt veröi að beita 9.
grein laga um Seðlabankann og fyr-
irskipa vaxtalækkun í landinu tíma-
bundið meðan þjóðin er aö vinna sig
út úr erfiðleikum," sagði Svavar
Gestsson alþingismaður um vaxta-
lækkunarhugmyndir ríkisstjómar-
innar.
Hann benti á að það væri hreint
út sagt galið að vera meö fryst laun
í landinu, verðlag sem hreyfðist ekki
neitt, en sjálfvirkar hækkanir á höf-
uðstól fjármagns í gegnum láns-
kjaravísitölu og sjálfvirka vaxta-
skrúfu.
„Þetta er auðvitað ekkert annað en
siðleysi," sagöi Svavar.
Haim var spurður hvort hann teldi
að hugmyndir ríkisstjómarinnar
einar og sér mundu duga til vaxta-
lækkunar?
„Nei, ég tel að það þurfi meira að
koma til. Ríkisstjómin þarf til að
mynda að afnema lánskjaravísitölu-
bindingu flármagns. Gólfið í vöxtun-
um em ríkisskuldabréfin. En gólfið
í fjármagnsmarkaðnum í landinu er
lánskjaravísitalan. Og meðan hún
malar peninga sjálfkrafa inn á höfuð-
stól lána og inneigna þá er voðinn
vís. Menn sjá það til að mynda um
þessar mundir, við skattskýrslugerð,
að höfuðstóll lána þeirra hefur
hækkað enda þótt verðbólgan hafi
verið viö núllið allt síðasta ár,“ sagði
Svavar Gestsson.
-S.dór
Tíðarfariö í vetur hefur verið með þeim ósköpum að vinna hefur fallið nið-
ur hjá iðnaðarmönnum fjölmarga daga í vetur. Gunnar Bergsveinsson
smiður segist ekki muna eftir öðrum eins vetri í meira en áratug og segir
að veðurfarið í ár á höfuðborgarsvæðinu sé svipað því sem gerist á Vest-
fjörðum að jafnaði. DV-mynd Brynjar Gauti
umráðum
„Mínar hugmyndir voru kall-
aðar handafisaðferð við aö lækka
vexti. Það sem ríkissfjómin er að
gera nú, með því aö beita Seðla-
bankanum fyrir sig í kaupum á
ríkisbréfum, er auðvitað ekkert
annað en ein tegund handaflsað-
ferðar við að lækka vexti. Ég
fagna því að þeir skuli fara að
mínum ráðum,“ sagði Steingrím-
ur Hermannsson, formaður
Framsóknarflokksins, um vaxta-
lækkunarleið ríkisstjómarinnar.
Steingrímur benti þó á að þetta
- eitt dygði ekkL Það fyrsta sem
■ gera þyrfti væri að lækka vexti
ríkissjóös. Þeir væru óheyriiega
háir og þrýstu upp innlánsvöxt-
um bankanna.
„Þess vegna á rikissjóður að
stíga skrefið til fúlls og lækka
vextina hjá sér, í það minnsta um
þaö sem hann hækkaöi þá á
fyrstu dögum þessarar ríkis-
-stjómar. Síöan þarf að taka upp
viöræöur við viöskiptabankana
' og Seðiabankann um samsvar-
andi vaxtalækkun. Þeir geta líka
slakaö út hluta af bundna fénu.
Eg tei óþarfa að binda fé bank-
anna nú því þaö er engin þensla
i þjóðfelaginu. Verði þetta gert er
ég sannfærður um að ná má vöxt-
um niður um fiórðung ef ekki
þriðjung, frá því sem nú er,“ sagði
Steingrímur Hermannsson.
-S.dór
Tilboð í efnisvinnslu vegna veg-
lagningar að nýrri brú yfir Kúöa-
fljót hafa verið opnuð hjá Vega-
gerð ríkisins. Éins og í nokkrum
síðustu útboðum Vegagerðarinn-
ar voru tilboðin mjög lág og hljóð-
aði það lægsta upp á tæplega tóif
og hálfa milljón eða 49% af kostn-
aðaráætlun sem var 25,5 miHjónir
króna. Þaö var fyrirtækið Bólholt
sem átti lægsta tilboðiö en sjö
fyrirtæki buöu í verkið. -Ari
I dag mælir Dagfari
Ríkið níðist á bágstöddum
Hvert gjaldþrotið eltir annað. Þetta
eru engin smágjaldþrot. Milljarðar
á milljarða ofan. Það hlýtur að vera
rosalegt fyrir þaö fólk, sem verður
þannig gjaldþrota, að hafa tapað
öllum þessum peningum. Hinn
sauðsvarti almúgi skilur raunar
ekki svona háar tölur. Almenning-
ur er að bisa við að lifa af nokkrum
tugum þúsunda á hveijum mánuöi
og heimilishaldið fer allt á annan
endann ef bíllinn bilar eða húsið
þarf viöhald og húndraö þúsund
krónur eru kannske það hæsta sem
menn ráða við og skfija þegar verið
er að tala um peninga. Milljónir eru
fyrir ofan skilning flestra. Hvað þá
milljarðar.
Veslings Bolvíkingamir og vesl-
ings Jóhann Bergþórsson. Þeir eru
búnir að veija milljöröum í fyrir-
tæki sín og leggja út fyrir atvinnu-
reksturinn og hafa svo tapað öllu
sínu. Hverri einustu krónu. Bara
allt farið á svipstundu. Dagfari sér
fyrir sér hvemig fjölskyldumar,
sem átt hafa Einar Guðfinnsson
lif., hrökklast á vergang og eiga sér
hvergi húsaskjól. Veslings fólkið
hefur lagt allt sitt undir í þágu
bæjarfélagsins og í þágu allra bæj-
arbúa, enda er fullyrt að nánast
hver einasti íbúi í Bolungarvík hafi
haft lifibrauð sitt frá EG og því
góða fólki sem átti fyrirtækiö.
Og nú þurfa þessir öðlingar, sem
hafa fómað sjálfum sér og öllu
sínu, aö ganga um, bæði atvinnu-
lausir og eignalausir, og spuming
jafnvel hvort þeir fái einu sinni
atvinnuleysisbætur.
Fulltrúar Bolungarvíkur hafa
verið í bónferð hér fyrir sunnan
og haldið hvem fundinn á fætur
öðrum án þess að nokkur sýni þeim
samúð eöa skilning. Þetta er nú
meiri mannvonskan. Ekki er það
Bolvikingum að kenna þótt EG
hafi fariö á hausinn og ekki eigend-
unum og það er nánast þjóðar-
skylda að ríkisstjómin hlaupi und-
ir bagga með Bolvikingum sem
hafa ekkert til saka unnið annað
en að hafa fómað milljörðum 1 von-
laust fyrirtæki.
Sama má segja um Jóhann Berg-
þórsson í Hagvirki. Hann kemur
alls staðar að lokuðum dyrum.
Fjármálaráðherra hefur jafnvel
gengið fram fyrir skjöldu og lagt
fram ríkisábyrgöir til að kyrrsetja
eigur fyrirtækisins. Skiptastjóri
heldur því fram að Jóhann hafi
skotiö eignum undan til að hlunnf-
ara kröfuhafa. Þessu hefúr Jóhann
Bergþórsson mótmælt. Það kann
að vera rétt aö hann hafi selt ein-
hverjar eignir til annarra fyrir-
tækja sem hann á og ekki borgað
ríkissjóði en ríkissjóður á ekkert
inni hjá Jóhanni og ríkissjóöur
mun hafa verra af ef kyrrsetningin
leiðir til gjaldþrots, því þá verður
það kyrrsetningunni að kenna en
ekki skuldunum að Hagvirki fer á
hausinn.
Menn skyldu vara sig á því að
innheimta kröfúr hjá jafn góðu fyr-
irtæki og Hagvirki er og menn
skyldu varast aö steypa því í gjald-
þrot, því fyrirtækið er alls ekki
gjaldþrota nema það sé sett í gjald-
þrot. Þaö er miklu betra fyrir þjóð-
arbúið að leyfa Hagvirki að lifa
þótt þaö skuldi heldur en að láta
það deyja vegna skuldanna, því ef
menn vilja gera upp skuldimar
tapast bæði skuldimar og eignim-
ar. Og Jóhann Bergþórsson mun
ekki una þeim yfirgangi sem fjár-
málaráöherra og skiptaforstjóri
beita í þessu máli gagnvart blásak-
lausu og heiðarlegu verktakafyrir-
tæki.
Af báðum þessum stórmálum, EG
og Hagvirki, og raunar SH-verktök-
um líka, er Ijóst að hér er verið að
níðast á góðu og duglegu fólki sem
ekki hefur annað gert af sér en
verja nokkrum milljörðum í at-
vinnuppbyggingu og fóma öllu
sínu (ef því er sleppt sem fólkið á)
og það er andstyggfiegt og kaldrifj-
að að ganga að þessum fyrirtækj-
um með kröfúgerð og neita þessum
sömu fyrirtækjum um fyrirgre-
iðslu svo þau geti lifað áfram.
Hér er í rauninni verið aö níöast
á bágstöddum. Og ef aðstandendur
þessara fyrirtækja hefðu ekki haft
fyrirhyggju um að færa eignir sínar
til og skrá þær hjá öðrum en sínum
eigin fyrirtækjum, þ.e.a.s hjá sjálf-
um sér, ætfi þetta fólk alls ekki
neitt.
Það er nógu slæmt að fólk og fyr-
irtæki verði gjaldrþota þótt bankar
og ríkisvald láti ekki kné fylgja
kviði með því að ganga að eignum
þessa veslings fólks sem hefur ver-
ið svo óheppið að fara á hausinn
án þess að hafa átt þaö skfiið.
Dagfari