Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.1995, Blaðsíða 22

22
LAUGARDAGUR 19. ÁGÚST 1995
Sérstæð sakamál
Þaö var draumur margra Austur-
Evrópubúa á tímum kalda stríösins
að komast til Vestur-Evrópu eða
Noröur-Ameríku í von um frelsi og
betri kjör. Margir sýndu mikið
hugrekki og tókst að komast vestur
fyrir járntjaldið, gaddavírsgirðing-
arnar og varðturnana með árvök-
ulum og vel vopnuðum vörðum.
En það þarf stundum meira til en
drauma eigi vel að fara í líflnu og
frásögnin hér á eftir hefur meðal
annars vakið athygli fyrir þær sak-
ir því við sögu kom fólk sem hafði
orðið að hafa mikið fyrir lífinu í
heimalandinu.
í heimi einka-
framtaksins
Ungvetjarnir þrír, sem sagan
fjallar að miklu leyti um, höfðu all-
ir valið sér Kanada þegar þeir kom-
ust loks frá heimalandinu. Þeir áttu
það sameiginlegt að þeim hafði tek-
ist aö halda lífi við erfiðar aðstæð-
ur. í æsku höfðu þeir allir lent í
fangabúðum þar sem margir létu
lífið. Þá höfðu þeir lent í uppreisn-
inni í Ungverjalandi 1956 en sloppið
heilir frá henni.
Aðalpersónan, Peter Dempster,
var orðinn fertugur þegar til alvar-
legra tíðinda dró í Toronto þar sem
hann hafði sest að eftir ferðina
vestur um haf. í byrjun hafði hann
þegið þá vinnu sem í boði var og
oft ráðið sig til þess sem enginn
annar vildi sinna. Én hann kunni
að fara með peninga og þrátt fyrir
lág laun tókst horium að leggja fyr-
ir. Og einn daginn stofnaði hann
fasteignasölu.
Á leiðinni til Kanada hafði hann
haft viðdvöl í Austurríki en um það
land fór margur flóttamaðurinn frá
Austur-Evrópu. Þar hafði Dempst-
er kynnst og kvænst fallegri fyrir-
sætu, Christine.
Velgengni og misklíð
Christine lét sér lynda fábrotið
og erfitt líf í Kanada á meðan mað-
ur hennar var að koma undir sig
fótunum. Þótt hún sæti við og viö
fyrir skipti það ekki sköpum um
aikomu þeirra hjóna því um þessar
mundir voru Ijóshærðar stúlkur
með norrænu yfirbragði vinsælast-
ar í auglýsingum. Christine var
hins vegar dökkhærð og féllst ekki
á að lita hár sitt.
En hagur Peters vænkaðist fljótt
eftir að hann stofnaði fasteignasöl-
una. Og ekki leið á löngu þar til
hann var talinn í hópi efnamanna.
En þá fór óyndi að einkenna þau
hjón. Velgengnin færði þeim ekki
þá hqmingju sem bæði höfðu talið
sig myndu njóta fengju þau gott
tækifæri í nýja landinu og brátt
kom þar að Christine fór að fara
út með öðrum mönnum.
Eftir margendurtekin rifrildi hót-
aði Peter að skilja við konu sína
en hún sagði þá að léti hann verða
af því aö biðja um skilnað færi hún
fram á helming af öllu sem hann
ætti, þar á meðal einbýlishúsinu
fallega sem þau bjuggu í.
í undirheimunum
Tveir aðrir ungverskir flótta-
menn höfðu komið til Toronto um
svipað leyti og Peter Dempster.
Þeir voru ekki eins heppnir og
hann því þeim tókst ekki að koma
undir sig fótunum. Þeir leituðu því
á náðir undirheimaforingja þar
sem þeir töldu sig eiga von um betri
tekjur en í illa launuðum störfum
sem fæstir vildu ráða sig í.
Glæpamenn eru yfirleitt ekki
gjarnir á að skjalla hver annan en
nokkrir í Papalia-fjölskyldunni í
Kanada, en hún er hliðstæða maf-
íufjölskyldnanna í Bandaríkjun-
um, hafa þó skýrt frá því að engir
séu haröari í horn að taka en Ung-
verjar sem slegist hafi í hópinn.
Það átti ekki síst við flóttamenn-
ina tvo, Cutlip Kasca og Lazlo Eper.
Þeir voru báðir um íjörutíu og
fimm ára þegar hér var komið
sögu.
Bill Taggart.
Christine Dempster.
Peter Dempster.
Klaus Viraq, grímuklæddur á leið
í réttarsalinn.
Christine myrt
Sumarkvöld eitt höfðu Dempst-
ers-hjónin boöið til sín gestum. Pet-
er hafði boðist til að sækja nokkra
þeirra og ók inn í borg til þess að
sækja þá. Þegar hann sneri til baka
með þá kom hann að konu sinni
látinni í bílskúrnum. Var hún með
mikinn höfuðáverka. Rannsókn
leiddi í ljós aö engu hafði verið stol-
ið og mátti halda að um tilgangs-
laust morð hefði verið að ræða. En
það kom brátt í ljós að svo var ekki.
Maðurinn, sem sýndi fram á
ástæðu morðsins, var fæddur á
Englandi og hét Bill Taggart. Hann
var nú orðinn lögregluforingi í
Toronto. Taggart komst fljótlega
að því að þau Peter og Christine
höfðu deilt. Þá fékk hann grun-
semdir um að þau hefðu bæði, en
þó sitt i hvoru lagi, haft samband
við menn úr undirheimunum.
Það tók Taggart ekki langan tíma
að komast að því að Peter og
Christine höfðu bæði líftryggt sig.
Félli annað frá skyldi tryggingar-
upphæðin renna til hins. Var um
háar upphæðir að ræða.
Uppljóstrarinn
Það var þó eitt sem stóð í vegi
fyrir því að Taggart gæti látið til
skarar skríða gegn Peter Dempster.
Hann hafði verið í miðborg Toronto
ásamt nokkrum kunningjum sín-
um þegar Christine var myrt. Sú
íjarvistarsönnun yrði ekki hrakin.
Taggart nýtti sér nú að í liði hans
voru nokkrir menn af ungversku
bergi brotnir. Hann lét þá dulbúast
sem smáglæpamenn og sagöi þeim
að stofna til kynna við ungverskar
glæpaklíkur þar sem þeir skyldu
„tala og hlusta". Eftir nokkurn
tíma gátu útsendarar Taggarts
skýrt frá því að maður að nafni
Klaus Virag hefði rætt við glæpa-
mennina Kasca og Eper, ung-
versku innflytjendurna sem áður
er vikið að.
Peter Dempster var sagður hafa
rætt við þá um að stytta konu hans
aldur með því að kasta henni fyrir
vörubíl eða þá að berja hana í hel.
Dómurinn
Frásögn Viraqs varð til þess að
málið tók nýja stefnu. Hann var
beðinn að koma í vitnastúku svo
að ákæra mætti Peter Dempster
fyrir morðið á konu sinni en Viraq
kvaðst ekki vilja koma í réttarsal
þar sem allir gætu séð hvernig
hann liti út. Honum var þá boðið
aö koma grímuklæddur og féllst
hann á það.
Var nú gefin út ákæra á hendur
Peter Dempster og var saga þeirra
hjóna sögð í réttinum. Verjandi
hans reyndi að kasta rýrð á fram-
burð Viraqs en hann stóð fast á
sínu. Við bættust svo sögur um
rifnldi, orðrómur um yfirvofandi
skilnað og frásagnir kunnugra um
að hörð deila um eignir kynni að
hafa staðið fyrir dyrum svo að ekki
væri minnst á líftryggingarféð.
Þótti ýmsum sem meö fylgdust að
hefði Peter ekki orðið fyrri til að
láta myrða Christine hefði hún
sennilega látið ganga af honum
dauðum.
Peter Dempster, maðurinn sem
komiö haföi allslaus til Kanada en
komið þar undir sig fótunum og
látið þann draum sinn rætast, var
sakfelldur og dæmdur í lífstíðar-
fangelsi fyrir að hafa látið myrða
konu sína.
Fulltréttlæti?
Ýmsar spurningar vöknuðu með-
an réttarhöldin stóðu yflr og þær
urðu ásæknari eftir að dómur hafði
verið kveðinn upp. Sekt Dempsters
kallaði á svar við því hver hafði
banað Christine. Hver var hinn
raunverulegi morðingi? Var það
Eper eða var það Kasca?
Þessari spurningu var enn ósvar-
að þegar til skotbardaga kom milli
Epers og lögreglunnar. Þar hafði
lögreglan betur og Eper var því
ekki lengur til frásagnar.
Kasca sá sitt óvænna og yfirgaf
landið sem hann hafði lagt mikið á
sig til að komast til. Hann hélt aftur
til Ungverjalands en þar tók ekki
betra við. Lögreglan í Toronto hafði
sent boð til heimalandsins gamla
og þar var Kasca tekinn til yfir-
heyrslu. Fáum sögum fer af því
hvernig þar var farið með hann en
hann kom ekki lifandi úr höndum
lögreglunnar. Opinberlega var sagt
að hann hefði fengið „heilablóð-
fall“. Sögusagnir herma hins vegar
að Jiann kunni að hafa látist eftir
högg með lögreglukylfu.
Málið upplýst
Kasca hafði þó sagt sína sögu
áður en hann dó. Hún var á þá leiö
að það heföi verið Eper sem myrti
Christine. Hann hefði heyrt að hún
væri að leita að manni sem vildi
taka að sér að myrða mann hennar
gegn þóknun. Hefði hann farið á
fund hennar kvöldið örlagaríka
sem maöur hennar fór að sækja
gestina inn í miöborg Toronto. En
þau Eper og Christine hefðu farið
að rífast um upphæðina sem hún
ætti að inna af hendi fyrir leigu-
morðið og í bræði hefði Eper tekið
járnstöng og slegið hana í höfuðið.
Þegar spurðist um þessa frásögn
þótti ýmsum sem rétt kynni að vera
að taka upp mál Peters Dempsters
þar eð hann hefði engan fengið til
að myrða konu sína. En málið
fékkst ekki tekið upp, enda mun
framburður Kasca aldrei hafa feng-
ist staöfestur á þann hátt að nægði
til endurupptöku málsins. Dempst-
er situr því enn í fangelsi vestra
en enn á ný hefur hann sýnt getu
sína til að standa sig við erfiðar
aðstæður. Hann tók við rekstri
fangelsisprentsmiðjunnar og í
fyrsta sinn í sögu hennar fór hún
að skila hagnaði.