Þjóðviljinn - 03.03.1960, Blaðsíða 4

4) — ÞJÖÐ'VILJINN — Eimmtudagur. 3. marz 1960
■
vœn
amsefötRfii&iss
tta hámi
Ein voveiflegasta afleiöingin af kjaraskerðingu þeirri,
sem felst í efnahagsráöstöfunum núverandi ríkisstjórn-
ar yröi sú, ef þær heppnuöust, aö ungt fólk úr alþýðu-
stétt væri í mörgum tilfellum neytt til aö hætta námi
eða a.m.k. að slá því á frest í bili. Vegna þessa hefur
eðlilegur kvíði gripiö um sig meðal ungs fólks við lang-
skólanám, þ.e. menntaskóla- og háskólanema. Þetta fólk
hefur lengi búið við skarðan hlut og þolir því sízt af öllu
að kjör þess séu skert stórlega. Þessi gífurlega atlaga
aö lífskjörum þess, mun leggja framtíðardrauma margra
um að afla sér meiri menntunar og þekkingar í rústir.
Ósvífni ÁlþýSublacSsins i garS skólafólks
Hinsvegar hlakkar í kald-
hæðinni ósvífni peningavalds-
ins á síðum Alþýðublaðsins.
Það kallar lífskjaraskerðing-
una „efnahagslega viðreisn'*
og sendir ljósmyndara sinn
niður í Lækjargötu til þess
að taka mynd af tveim
hraustlegum menntaskólastúlk
um. Síðan er myndinni smellt
á forsiðuna á sunnudagsein-
taki blaðsins 28. febrúar. Og
þessari „Alþýðublaðsmynd”
fylgir vitanlega „Alþýðublaðs-
klausa":
HVAÐ víll maðurlnn? er
spurningin, sem skín út
. úr svip þessara menata-
skólastúikna, Alþýðubiaðs
myndin var tekin ni&ri i
Lækjargötu um miðja vik
una, Nú láta blöð stjóm'u?
: andsföðunnar að því .
fóik k-jnni að bætto námt
vegna efnal-,ai^A?kferla.
• ;Þa» &:i
þá fyrir þessum stúlkofn .
Hggja, 'aS íaka'
stöðu við híið þeirra þús-
unda ungra stúlkna, sem
nú vinna að íramleiðslu-
störfum.
te’í-
Það er að vísu ekkert
merkilegt þó Alþýðublaðið
„vorkenni“ þessum tveim
menntaskólastúlkum ekki að
fara í fiskvinnu. Það gera þær
ekki sjálfar. Athyglisverð er
hinsvegar hin blygðunarlausa
ósvífni blaðsins í garð ungs
menntafólks og íslenzkrar
menningar yfirleitt, sem felst
í þessum ummælum, sem á
daglegu máli þýða: Alþýðu-
blaðinu er skítsama um, þótt
fjöldi íslenzkra námsmanna
neyðist til að hætta námi til
þess að gcta haft ofan af fyr-
4r sér með illa launuðu mrtar-
•striti. Alþýðublaðið vorkenn-
jr þjóðinni ekki að „fórna"
menningu sinni til að
tryggja „viðreisn" afturhalds.
Ins.
í tilefni af þessum czv'f m
ummælum fcr tíðinttdmr L--
Á5skulýðssíðunnar ó fu-id
stúlknanna á „Alþýoublaðs-
myndinni". Þær heita Sigrið-
ur Jóhannesdóttir og Kristín
annars hef ég nú reynt það
í þrjú sumur, en alltaf án
árangurs“.
Kristín hefur unnið í fiski
I tvö sumur og „ef ég les ekki
4. bekk utan skóla í sumar“,
Magnúsdóttir og eru báðar 1
3. bek'k Menntaskólans í
Reykjavík.
„Við vissum ekkert að hann
ætlaði að birta mynd af okk-
ur“, segja þær báðar og eiga
við Ijósmyndara Alþýðublaðs-
ins. „Önnur okkar þekkti
hann, en við héldum að hann
væri hara að taka myndir af
skólanum."
„Hvernig kunnið þið við
ykkur í Menntas’kólanum ?“
„Okkur líkar að mörgu
levti ágætlega við skólann —
mörgu er þar auðvitað ábóta-
vant, en kostirnir eru miklu
fleiri en gallarnir. Mennta-
skóli er ekki annað en nauð-
svnlegt millistig á námsbraut.
inni.“
„Svo að bið hyggið á fram-
haldsnám ?“
..Já. við b'tum ekki á stúd-
entspróf öðrnvísi en óhjá-
kvæmilegan áfanga á leiðinni
til háskólanáms — þó fyrst
sé pi’ðvitað að ná því.“
..Hafið þið ákveðið, hvað
þið ætlið að starfa í sumar?“
..Ef e'kki verður búið að
Ip^gja togumnnm ætla ég að
að revna að komast í fisk-
vinnu“, segir Sigríður, „—
imiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiimiiiiimi_
= E,g verð að biðja kol- E
E lega minn Bjarna Bein- =
E teinsson velvirðingar á =
E því, en vegna þrengsla =
E hér á síðunni verður svar E
= til hans að bíða birting- E
5 ar tii næsta fimmtudags. E
Franz A. Gíslason. E
iiimmiiiimmiiiimiiimiimmiiiii
!ÉÉ!I
Sigríður Jóhannesdóttir
✓
BÆJARPÖSTUPJNN'
að sjá fyrir sér sjálfir, —
held hreint og beint að nám
þeirra verði dauðadæmt, ef
ekki verður að ger»i.“
„Hvað finnst ykkur um um-
mæli Alþýðublaðsins ?“
„Það þarf enginn að vor-
kenna okkur, þó að við þyrft-
um að fara að vinna í fiski.
Hinsvegar væri það hart nú
að þurfa að hætta námi“.
Að lokum segja stúlkurnar,
að þeim finnist það hálf súrt,
að sjá allt í einu mynd af
sér á forsíða Alþýðublaðsins,
þar sem gefið sé hálfpartinn
í skyn, að þær vilji ekki vinna
í.fiski, því að eins og komið
hafi fram í viðtalinu, kunni
Kristín ágætlega við slíka
vinnu og Sigríður hafi lengi
óskað þess, að geta komizt I
fiskvinnu á sumrin.
h-a-f
Kristín Magnúsdc‘ttir
segir hún, „þá býst ég við
að fara aftur í fiskvinnu í
sumar, því að ég kann ágæt-
lega við mig í henni“.
„Hvernig lízt ykkur á að
vinna fyrir námskostnaðinum
eftir efnahagsaðgerðir ríkis-
stjórnarinnar ?“
„Eg hef hingað til getað
unnið mér fyrir fc*hnn og dá-
litlum vasapenin,gum“ segir
Sigríður, „en mér lízt ekkert *
á ástandið- hjá þeim náms-
mönnum, sem algerlega þurfa
• Heimspeki” Gunnars
Dal
„Sl. sunnudagskvöld var i
þættinum Spurt og spjallað í
útvarpssal um það rætt,
hvort mat höfundar á verki
sínu eða mat almennings á
verkinu væri réttara. Þeir,
sem um þetta ræddu voru
skáldin Einar Bragi, Gunnar
Dal og Jónas Árnason svo og
Stefán Jónsson fréttamaður.
Eins og vænta mátti urðu
þeir ekki á eitt sáttir, enda
er þetta gamalt deilumál, sem
menn verða seint sammála
um. Það vaktj hins vegar
mjög athygli, hve eitt skáld-
ið var eitthvað utangarna í
umræðunum og í lok þeirra
kom enda í Ijós, að hann
hafði allan tímann verið að
tala um allt annað en hinir
þrír. Þetta var Gunnar Dal,
maðurinn, sem frægur varð í
sumar fyrir baráttu sína gegn
kjördæmamálinu, en þá hélt
hann þVí fram, að aukið jafn-
rétti þjóðfélagsþegnanna
hlyti að leiða til landeyðing-
ar, — ís’enzkar sveitir myndu
leggjast í auðn, ef ver'kamenn
kaupstaðf>nna fengju jafnan
atkvæðisrétt á við bændur!
Þetta va.r „heimspeki" Gunn-
ars Dal í sumarbúningi. Nú
vildi hann hins vegar halda
því fram, að einræði einhvers
„Andréssonar" værj orðið svo
mikið í íslenzkum bókmennt-
um, að hann þyrfti ekkí
annað en segja: Þessi bók er
góð, þessi bók er vond, þá
tryðu því allir án þess að lesa
hækurnar, jafnvel blaðamenn
„Viðreisn” Alþýðublaðsins
Eins og allir vlta liefur
vöxtur og viðgangur sorp-
ritanna á Islandi undanfariu
ár verið með ævintýrabrag.
Þrá‘it fyrir ótölulegan ,grúa
slíkra blaða, hafa þau nær
undantekningalaust „runnið
út eins og lieitar kleinur"
eins og eitt þeirra tekur
gjarna ‘hil orða, er það hæl-
ist um yfir velgengni sinni.
En það orðalag liefur AI-
þýðublaðið úr ágætrí grein
hér á síðunni fyrir skemmstu
þar sem rakinn var ferill
þess blaðs frá því að vera
málgagn verkalýðsstéttar-
innar — að fyísu lengst af
reiku’*i í ráði — t il þess, sem
það er nú: myndskrevttnr
sornsnenill gefinn út á
kostnað og í bágu amerísks
og íslenzks afturhalds.
Eins o.g öll sorprit byggja
íslenzku sornri+in velgengni
s.ma á möguleikanum á b?|
gcka gert smekklevsi og lá-r-
ar hvatir þess hluta þjóð-
arinnar, sem minnsta hefur
menntun og þekkingu, að fé-
þúfu sinni. Og eins og önnnr
fvrirtæki í anðvaldsþióðfé.
lagi stjórnast þessi útgáfu-
fyrirtæki af hinu alkunna
marxíska lögmáli: kenuniuni
eftir hámarksgróða. Eft.ir
því sem samkepnnin verður
harðari. heim mun hrvnni
verðnr þörfin fyrir fleiri af-
siðaða og ómenntaða kaup-
endur. Sem sagt: sorprWin
verða. að leggL harðaw að
sér að afsiða hióðina, og æsa
unn lægstu og siðlausustu
hvntir hennar.
Það er hessvegna. engin fíl-
vilinn, þegar Alþýð’ihlaðið
hlnkkar nú yfir „við”a:«n-
aráæ+lnn“ sinni og a.ftnr-
haldsins, ef afleiðingar
henna- — óðaverðhólga. »4-
vinnuieysi og fátíekt —
mættu verða til þess að æ
fle:iá fslendingar kowist á
h<tð ineeningarafig nff Al-
Jn'ðnhTaðið fullnægi le’tfrar-
þörf heirra.
Þegar obbi menntaskóla-
nema “f koininn í fiskvinnn
gg hásli-ólanám he-erlr fil
sé-réttinda ríkra íhalðs. ng
krotaha.rna .getnr h/j Alhvðll-
IMaðlð f’'rst h'akkað veru-
Tega, vfir „viðrei«n“ s:nni.
Því bá mun Albvðnhiaðíð
..ronna vi’ eins ng heitar
kleinur“ um allt ísland.
Ritstiórir Franz R. Gíslason
Morgunblaðsins þyrftu ekki
annarra vitna við!! Helzt var
svo að heyra, sem fyrrver-
andi ritstjóri Kjördæmablaðs-
ins væri eini maðurinn á Is-
landi, sem ekki væri undir
áhrifavaldi þessa „Andrésson-
ar“. Þetta er „heimspeki ‘
Gunnars Dal í vetrarbúningi.
Það eru fleiri fuglar en rjúp-
an, sem skipta um lit eftir
árstíðum.
• „Eg er geni!"
Einar Bragi lét þau orð
falla í umræðunum, að skáld
og rithöfundar myndu sjaldn-
ast vera fullkomlega ánægðir
með verk sín. Þetta á vafa-
laust við um alla sanna lista-
menn, en ég held þessu sé öf-
ugt farið með marga þá, sem
vilja telja sig listaméhn. Þeim
finnst mörgum hverjum, að
þeir einir viti allt og geti allt,
allir aðrir séu fífl, er ekkert
um. miður eni ýmsir af
yngstu kynslóðinni, sem fást
við skáldskap eða listir hér á
landi, með þessu marki
brenndir. Hér í vetur sátu t.d.
tveir slíkir inni á veitingahúsi
í bænum og ræddust við. Ann-
ar fæst við skáldskap, hinn
við að mála. Allt í einu
lirukku gestir veitingastof-
unnar upp við það, að listmál-
arinn spratt á fætur ög hróp-
aði út yfir salinn, svo að það
færi ekki framhjá Héinum:
„Eg er gení!“ Þá leit skáldið
upp og sagði með alvöruþunga,
sem ekki Varð mis.skilinn: „Eg
er líka gení.“ Það hállaðist
svo sem eklq á um gáfnafar-
ið. En hvernig dóm‘' skyldu
þessir menn kveða ilm verk
sín fyrst þeir erú svóna 'sann-
færðir um eigið ágæti? Það
má mikið vera, ef' mikil-
mennskan á ekki eftir að
. %
standa þéssum ungu mönnum
vit hafi á skáldskap eða list- j vegi fyrir eðlilegum þroska.