Þjóðviljinn - 03.03.1960, Blaðsíða 5

Fimmtudagii, 3. marz 1960 — ÞJÖÐVILJINN — (5
/
„Hamingjupillumar” geta gert okkut
að „vilja- og sálarlausum vé/m
— Er ný manntegund að vaxa upp á meðal vor, fólk
sem gengur fyrir lyfjum og lætur allskonar efnablöndur'
láða lífi sínu? Þessari spurningu er varpa'ð fram í grein
sem sænski taugalæknirinn Gunnar Lundquist ritar 1
tímariti'ð Psykisk Hálsa sem nýlega hefur hafið göngu
sína.
Það er engin tilviljun að1
þetta er gert að umræðuefni í
fyrsta tölublaði hins nýja tima-
rits, því að stóraukin notkun
hvers konar deyfilyfja (sem
Sviar kalla ,,hamingjupillur“)
er orðið alvarlegt vandamál
þar í landi, sem víðar. Eitt al-
gengasta af þessum taugaró-
andi lyfjum er meprohomat og
af því hámuðu Svíar í sig árið
1957 hvorki meira né minna en
20 lestir.
*
Greinarhöfundur segir að 1
okkar þjóðfélagi — hann á þar
við Svíþjóð en ekki mun það
síður gilda á íslandi — séu
langfflestir 1 stöðugu kapp-
hlaupi, geri stöðugt meiri kröf-
ur til lífsins og lífsþæginda.
Þetta fólk leggur á sig þung-
ar byrðir, þyngri en það get-
ur trrið, og kröfurnar vaxa
eftir þ.ví sem á líður. Það unir
alarei glatt við sitt. Þetta stöð-
uga kapphlaup, sem aldrei
verður lát á, hlýtur að leggj-
ast á taugakerfið, segir lækn-
irinn.
— Iívíði og angist fylgir nú-
tímanum ein.s og skuggi hans,
bætir liann við.
Taugasjúklingum f jölgar jafnt
og þétt og það er því aðeins
eðlilegt að læknavísindin hafi
grip'ð fegins herdi þau hin
nýju lyf sem hafa verið að
koma á markaðinn á undan-
fömum árum til að lina þján-
ingar þessa fólks, gefa því aft-
ur það jafnaðargeð sem er
írumskilyrði allrar lífsham-
ingju.
tjr mörgu að velja
Þessi lyf eru mörg og ganga
urid’r enn ffleiri nöfnum. „Ham-
ingjupillurnar" sem Svíar kalla
heita á máli lækna m.a. enska
orðinu tranquillizers (= ró-
andi lyf) eða ataractica. Auð-
hringar þeir sem þessi lyf
framleiða hafa ekki látið sitt
eftir liggja til að kynna gagn-
semi þeirra bæði læknum og
sjúklingum. Notkun þeirra fær-
ist m.a. þess vegna stöðugt í
vöxt.
Aukin þreyta
En það er svo með þessi lyf
sem öpnur, þau eru engin
undralyf, ekki allra sálarmeina
bót, segir dr. Lundquist. —
Þau veita ekki alltaf þá eðl’-
legu fróun sem hefur í för mef
sér raunverulega hvíld seir
notist svo vel að líkaminn s"
betur á sig kominn á eftir
Ósjaldan er það svo, segir
læknirinn, að sjúklingarnir err
enn verr fyrirkallaðir að loknr
lyfjaáti en þeir voru fyrir
þreyttari og ófærari til flestrr
verka. En þá er lyfjaiðnaður
inn reiðubú:nn með ný lyf...
sem hressa menn við og eyðp
allri þreytu.
Það er þannig komið fýrir
mörgum, að þeir stjórnast í
rauninni af róandi deyfilyfjum
annars vegar og hressandi upp
lífgandi lyfjum hins vegar.
Sálarlaus vélmenni
Komi það fyrir okkur við og
við — og það getur komið fyr-
ir alla — að okkur finnist við
vera illa upplögð, þreytt og
svartsýn á tilveruna, þá er
enginn staði skeður þótt við
leitum okkur fróunar í lyfja-
töku. Hitt er hættulegt að leita
ævinlega á náðir lyfjanna þeg-
ar á móti blæs, eðlilegt mót-
stöðuafl líkamans rýrnar með
tímanum og við verðum æ
meira háð lyfjunum.
----Láti maður ekki sinn e!g-
inn vilja, dómgreind og sam-
vizku ráða gerðum sínum, held1-
ur láti í vaxandi mæli stjóm-
ast af lyfjum, gotur svo farið
að hann verði viijalaust verk-
færi, sálarlaust vélmenni, sem
gengur fyrir verkunum lyfj-
anna.
Dr. Lundquist varar fólk við
þeirri hættu sem yfir vofr að
almenningur láti g'.epjast af
áróðri himia miklu efnaiðnað-
arhr.'nga og láti þehn eftir að
hugsa og rácstafa fyrir s'g.
Bót í máli
Hann bendir þó einnig á að
hin nýju lyf hafa gert ómetan-
'egt gagn. Með þeim hafa þús-
undir geðsjúklinga sem áður
’ttu sér erva batavon fengið
heiísuna aftur. — Ilina sjúk-
legu angist cg taugaspennu
sem getur lagt líf e'ns manns
í rúst'r og nevtt hann til
sjúkrahúsvistar árum ag-viaa
má nú eyða með lyfjum e:ns
og t.d. chlorpromazini, rsser-
pini, meprobomati eða öðrúm
ataracticalyfjum. Þe3si lyf
hafa einnig verið ómetanlcg
hjálpargögn fyr'r lækna sem
grafast vilja fyr'r dýpri ræt-
ur geðbilunar.
— Við eigum enn langt í
land áður en við höfum fundið
lausn á ýmsum torræðum
vandamálum sálsýkisfræðinnar,
segir hann að lokum, en við
getum nú litið bjartari augum.
fram á veg en áður.
öndum í
í ræðu scm Krústjoff for-
sætisráðlierra hélt í háskólan-
um í Djakarta í Indónesíu fyr-
ir nokkrum dögum skýrði hann
frá því að sovétstjórnin hefði
ákveðið að koma upp sérstökum
háskóla í Moskvu fyrir ung»i
fólk frá hinum fátæku löndum
frá Asíu, Afríku og Suður-
Ameríku.
Námstiminn í þessum há-
skóla verður fjögur ár fyrir þá
sem leggja stund á búvísindi,
hagfræði eða búa sig undir
kennslustörf þegar heim er
’-omið. en fimm ár fyrir þá
sem stunda læknisfræði_
Komíð vcrður á fót sérstök-
um undirbúningsskóla fyrir þá
sem eklq hafa nægilega mennt-
un til að bera til að hefja
Uin 1000 vesturþýzkir og arabiskir stúdentar við háskólann
í Múnchen efndu til mótmælafundar gegn kjarnasprengingu
Frakha í Saharaeyðimörk. Á einu spjahlanna er sjás>t á myndinni
stendsr að hinn hlýi suðlægi vindur sem Þjóðverjar kalla
„Föhh“ muui béra helgeislanna frá »Saliam til Múnchen.
Herkostnaður
V.-Evrópuríkja
jékst m 11%
Dillon, aðstoðarutanríkisráð-
herra Bandarikjanna, hefur
-,kýrt bandarískri þingnefnd
frá því að Natoríkin í Vestur-
Evrópu hafi á síðasta ári aukið
herkostnað sinn um 11% frá
árinu áður og hafi hann numið
um 13 milljörðum dollara, eða
nálægt 500 milljörðum króna
á nýja genginu.
þegar' nám í sjálfum háskól-
anum, og verður námstíminn
þar 1—3 ár. Þar verða kennd-
ar ýmsar almennar námsgrein-
ar auk rússnes’ku
Karlar og konur 35 ára og
yngri geta fengið upptöku i
skólann, hvert sem þjóðerni
þeirra, kynþáttur eða trú er.
Umsóknir má senda sendiráð-
um Sovétríkjanna eða þá beint
til skólans.
Á þessu ári verður tekið við
500 stúdentum. en á næstu ár-
um verður stúdentafjöldinn 3—
4000.
Erlendir kennarar.
Nám við háskólann verður
ókeypis með öllu. Allir stúd-
entar munu fá námsstvrki, ó-
keypis læknishjálp og húsnæði,
og háskólinn mun einnig borga
ferðir þeirra til Moskvu og það-
an heim aftur.
Allar nauðsynlegar kennslu-
bækur verða gefnar út á rúss-
nesku og á móðurmálum stúd-
enta. Fengnir verða vísinda-
menn frá Afríku, Asíu og Suð-
ur-Ameríku til að annast
kennsluna eftir því sem föng
eru á.
Að þessum nýja háskóla
standa ýms félagssamtök, þ.á.
m. menningartengslafélög,
sovézka alþýðusambandið og
auk þeirra sovézka mennta-
málaráðuneytið.
= 13,000 bæjarstarfsinenn E
= í höfuðborg Uruguays, E
= Montevideo, fóru nýlega í =
g verkfall til að knýja fram E
r kröfur sínar um launa- =
E hækkun. Verkfallið stóð í E
E rúman hálfan mánuð og E
~ lauk með sigri verkfalls- E
= manna. Myndin er tekin á 5
= einum fundanna sem þeir E
= héldu meðan á verkfallinu E
E stóð.
■11111111111 s 1111111 m 111111 it i m 111111111 iTi
NATO-herinn
Framh af 12. síðu
um hinn tiltölulega fjölmenna
her þeirra.
Margir minnast þess, að
þýzku nazistarnir undir forystu
Hitlers hófu á sínum tíma út-
þenslustefnu sína með vígorðmu
,,Uns fehlt es an Raum“. (Okk-
ur skortir landsvæði).
Eisenhowsr
Framh. af 12. síðu
stúdenta, sem báru kröíusp’öld
með mótmælurh gegn hinni
bandarísku heimsvaldastefnu.
Lögregluþjónar reyndu að
hrekja stúdenta á broft með
kylfum og táragasi. Sió í. .hsift-
arlegan bardaga og særðust
margir. Eisenhower sakaði ekki.
Gengisskr >ning 22.
(Kaupgengi),
Sterling-pund 1
Bandarkjadollar 1
Kanadadollar
Dönsk króna
Norsk króna
Sænsk króna
Finnskt mark
Fr. fnanki
Be'g, franki
Svissn. franki
1
100
100
100
100
100
100
100
febrúar 198Q
103 56 (45.55)
38 00 (16,26)
39,97
550,50 (235.50)
53185 (227,75.)
733,85 (314,45)
11.90
774,25
76 20.
875,65 j