Þjóðviljinn - 30.06.1977, Qupperneq 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 30. júni 1977
Rætt viö Jón Friðþjófsson
aflakóng við Breiðafjörð
Ég er ekki i loönuhugleiöingum, hún skapar enga atvinnu I byggöa-
iaginu, segir Jón Friöþjófsson á Rifi. — Mynd —EIK—
Aflakóngur á vetrar-
vertíðinni við Breiðafjörð
heitir Jón Friðþjófsson og
er frá Rifi. Við náum tali
af honum um kvöldmatar-
leytið á för okkar um nes-
ið.
— Báturinn sem ég er meö
heitir Hamar. Hann hét áöur
Jörundur II og er 233 tonn. Ég
keypti hann 1974, en hann kom
hingaö 72. Þetta er alveg prýöis-
skip.
Á vertiðinni komum viö meö 710
tonn i land og þaö gaf um 1300
þús. kr. I hásetahlut. Þótt ég sé
eigandi Hamars er ég ekki meö
SNÆFELLINGAR
SÓTTIR HEIM
Innfæddur rifsari
neina fiskverkun. Jökull h.f. á
Hellissandi kaupir af okkur
aflann.
Nú, ég verð að segja eins og er
að miðað við okkar afla er
útkoman ekki nógu góö á
útgerðinni. Endarnir gera ekki
nema rétt aö ná saman og þó
vinnur konan min kauplaust aö
ýmsum reddingum, er nánast
framkvæmdastjóri. Það er orðið
svo andskoti dýrt hvert kiló sem
við náum úr sjónum.
Það vantar heldur ekki að það
eru nógir til að plokka sjávarút-
veginn. Þjóðfélagið býr honum
alls ekki nógu góð kjör.
Hugsaðu þér alla heildsalana
og umboösaöilana sem mata
krókinn á sjávarútveginum. Þeir
selja ný lorankerfi i allan flotann
þetta árið og nýjar talstöövar
hitt. Og svona gæti ég talið upp
endalaust.
Vantar samstarf
Það er greinilegt að það stefnir
i óefni með þorskstofninn. Og það
er rétt stefna að friða eftir þvi
sem þörf krefur. En það verður
að minu mati að vera miklu
virkara samstarf milli sjómanna,
útgerðarmanna og rfkisvaldsins
varðandi þessi mál. Ef það er
ekki fyrir hendi kosta friðunar-
aðgerðirnar bæði meiri óþægindi
og peninga fyrir alla aðila en þörf
krefur.
Varðandi öll lætin út af flot-
trollinu, þá er ég ekki viss um að
það sé svo mjög hættulegt ef það
er notað i hófi. En það verður að
viðhafa vissar takmarkanir, þvi
þetta er svo stórtækt veiðarfæri.
Gefur fiskinum hvergi grið.
Ég reikna með að fara á ufsa-
net i sumar og siðan á sild með
haustinu ef ég fæ sildarleyfi.
Ég er ekki i neinjm loðnuhug-
leiðingum. Þó hún gefi kannski
pening til sjómanna og eigenda
bátanna þá hefur hún ákaflega
litla þýðingu fyrir stað eins og Rif
eða Sand. Mér finnst þvi betra að
stunda veiðiskap sem skapar ein-
hverja vinnu hér I plássinu; reyni
að hugsa aðeins um mitt byggða-
lag.
Ég er fæddur hér á Rifi, fyrir
einum 35 árum. Innfæddur rifsari
eins og það heitir. Það eru ekki
margir slikir á minum aldri.
Flestir sem hér búa eru aðfluttir,
fjölgunin var mest fyrir um það
bil 10 árum.
Ég hef verið á sjó hér frá þvi ég
var ponni.
Minn skipstjóraferill byrjaði
1968 og þá var ég með gamla
Hamar, en hann seldi ég þegar ég
keypti þann nýja. Þannig að þú
sérð að min tilvera er tengd sjón-
um og Rifi.
eng
Eysteinn Jónsson:
Sambandið hafði
Eysteinn Jónsson,
stjórnarformaður Sam-
bandsins, hefur óskað
eftir því, að Þjóðviljinn
birti eftirfarandi kafla úr
skýrslu hans á aðalfundi
Sambands ísl. samvinnu-
félaga 14. júní sl.:
„Ástæða er til að vikja nokkuö
að kjarasamningum þeim, sem
nú standa yfir og afskiptum
Sambandsstjórnar af þeim.
Sambandsstjórn var ljóst, aö
kjaramálin voru komin i erfiöan
hnút. Kaupgjald þeirra lægst
launuðu orðið óhæfilega lágt miö-
að við dýrtið, en svigrúm til
almennra kauphækkana án veru-
legra verðbólguáhrifa ekki mikið.
Vinnumálasamband samvinnu-
félaganna fer með kjaramál fyrir
Sambandið og tugi annarra fyrir-
tækja. Eigi að siður taldi
Sambandsstjórn eölilegt að móta
og gera heyrum kunna stefnu sína
I þessum mikla vanda, og þá með
það fyrir augum að vinna
samkvæmt þvi innan Vinnumála-
sambandsins og hafa áhrif á
lausnina.
Efnislega var stefnan mótuö
þannig i ályktun 5. mai, að leið-
rétta beri kjör þeirra, sem lægst
hafa laun i landinu og þvi lögð
áhersla á, að það svigrúm, sem
fyrir hendi væri til almennra
kauphækkana yrði notað fyrst og
fremst til þess. Jafnframt sterk-
lega varað við þvl að ganga um of
til móts viö sérkröfur annarra,
sem leiða hlyti til hrikalegrar
verðbólgu. Með þessu taldi
Sambandsstjórnin sig styðja yfir-
lýsta jafnlaunastefnu Alþýðu-
sambandsins I kjarasamningun-
um.
Unnið hefur verið I þessa átt inn-
an Vinnumálasambandsins, og
fer vel á þvl aö nefna nokkur
atriði hér, sem sýna nokkuð,
hvernig reynt hefur verið að þoka
málum I þessa átt og hafa með
þvi heillavænleg áhrif á samn-
ingana.
Vinnumálasambandiö hafði
áhrif á það, að I fyrsta kauphækk-
unarboði atvinnurekenda var
gert ráð fyrir fastri krónutölu-
hækkun á kaup en ekki prósentu-
hækkun. Þar með var strax snúið
inn á rétta braut.
Fulltrúar samninganefndar
verkalýðssamtakanna áttu fund
með fulltrúum Sambandsst jórnar
þann 11. mai, þar sem báðir
skýröu viðhorf sln. Var það mjög
gagnlegur fundur og skýröist
margt, sem ástæða var til að gera
grein fyrir.
Þann 14. mal lagöi Vinnumála-
sambandið til Sáttanefndar hug-
myndir sínar um lausn kjara-
samninganna sem trúnaöarmál.
Var ætlunin að hjálpa til að koma
hreyfingu á málið I rétta átt. Var
þar gert ráö fyrir meiri
áhrif
kauphækkunum en áður og með
jafnri krónutölu upp úr en ekki
prósentuhækkun og gerð tillaga
um fulla verðlagsuppbót að vissu
marki en jafna krónutölu úr því,
og þannig breytt til frá 1. boði at-
vinnurekenda og i þá átt, sem
Alþýðusambandsmenn lögðu
áherslu á.
Þann 17. mai lagði Sáttanefndin
fram umræðugrundvöll sinn, sem
alþekktur er. Daginn eftir lýsti
Vinnumálasambandið yfir þvi, að
það gæti á hann fallist sem sátta-
grundvöll meö vissum fyrirvör-
um um visitölu og sérkröfur og
stuðning rikisvalds. Var hér fyrst
og fremst enn á ný stuðningur við
þá stefnu, sem var kjarninn I til-
lögu Sáttanefndar, að kaup þeirra
lægst launuðu hækkaði mest og að
kauphækkunin og verðlagsupp-
bótin hlypi ekki upp eftir öllum
launastiganum.
Fullyrði ég að stefnuyfirlýsing
Sambandsstjórnar og áhrif
Sambandsins á gang málsins
hafa orðið heillavænleg og mikill
ávinningur fyrir jafnlaunastefn-
una.Erþaðnúeinlæg von manna,
aö skammt sé að biða þess að
samningar takist um kjaramálin.
Það verður að vera öllum ljóst,
að samvinnuhreyfingin getur
ekki ein ráðið kjaramálum, til
þess eru þau oröin alltof þétt riðin
inn i net annarra þjóðmála og
kjarahnútar eins og þeir, sem hér
er við að fást veröa ekki leystir
nema með sameiginlegu átaki
rlkisvalds og aðila vinnumarkað-
arins. A hinn bóginn er með réttu
hægt að ætlast til þess, að Sam-
bandið og Vinnumálasamband
samvinnufélaganna móti slna
stefnu um lausn kjaramála og
vinnuaðferðir og reyni að hafa
þau áhrif, sem unnt er. Það vildi
Sambandsstjórn reyna og ég tel
að árangur hafi orðið verulegur I
þá átt, sem hún vildi stefna og
ályktaði um.
Réttmætt er að geta þess
að reynt hefur veriö að hafa áhrif
I þá átt að framlag rikisins til
lausnar kjaramálanna yröi lækk-
un verðlags á brýnum nauðsynj-
um og þannig kæmu þess háttar
verðlækkunarráöstafanir til
hagsbóta fyrir allan almenning.
Ennfremur að vextir yrðu lækk-
aöir og álögur á iðnfyrirtæki lag-
færðar til þess að vega á móti
mjög miklum kostnaðarauka,
sem við blasir framundan.
Aður en ég skil við kjaramálin
leyfi ég mér að lesa hér orðrétt
niðurlag stefnuyfirlýsingar
Sambandsstjórnar um kjaramál-
in frá 5. mai, það er þannig:
„Stjórn Sambandsins telur
nauðsynlegt, að unnið verði að þvi
að auka kaupmátt dagvinnutekna
I átt við það, sem gerist I
nágrannalöndunum og draga
þannig úr hinum langa vinnudegi,
sem íslenskir launþegar verða nú
að leggja á sig. Þessu markmiði
verður þvi aðeins náð, að
framleiðni og afkastageta at-
vinnuveganna verði stórlega auk-
in og ytri skilyrði atvinnu-
rekstrarins bætt til samræmis við
það sem á sér stað I nágranna-
löndunum.
Stjórn Sambandsins telur, aö
þessu marki verði aðeins náð með
víðtæku og samstilltu átaki at-
vinnurekenda, launþegasamtaka
og rlkisvalds. Stjórn Sambands-
ins lýsir sig reiðubúna til sam-
starfs um þessi mál við
viðkomandi aðila.”
Hér er gripið á verkefni, sem
vinna þarf, hvernig sem til tekst
með lausn kjaramálanna nú I
þessari umferð. Það er eitthvað
verulegt að hjá okkur og talsvert
skortir áreiðanlega á að nógu
margir sjái og viðurkenni sam-
eiginlega hvað það er. Þó er það
grundvöllurinn. Enginn leysir
þann vanda, sem hann ekki sér
nógu greinilega. Mér þótti vænt
um, að á þeim fundi, sem við átt-
um með fulltrúum A.S.Í. þ. 11 mai
tók formaður Alþýðusambands-
ins það sérstaklega fram, að
þetta væri verkefni sem vinna
þyrfti að, hvernig sem til tækist
um lausn kjaramálanna I yfir-
standandi samningum. Þessi mál
þarf að kryfja til mergjar einmitt
I hléum milli samninga. Ættu
samvinnumenn aö eiga hér
myndarlega hlut að máli.”
Eysteinn Jónsson.