Þjóðviljinn - 19.03.1985, Qupperneq 5

Utvarp allra landsmanna
eftir Kristínu Ástgeirsdóttur
eða...
Þegar þessi orð eru rituð er alls
óvíst hvort frumvarp stjórnar- >
flokkanna til nýrra útvarpslaga
kemst í gegnum þingið á þessu
vori, eða hvernig það mun líta út
að lokum. Enn eru margir þræðir
lausir og ótal breytingatillögur
fram komnar, en aðeins um 8 vik-
ur eftir til þingfunda og mörg mál
órædd. Það er því aldrei að vita
nema hið langþráða „frelsi“ til að
útvarpa verði enn um sinn
draumur frjálshyggjunnar og
sjónvarpsvélarnar hjá ísfilm
verði áfram kaldar og myrkar.
Það þarf vart að minna á að
þegar umræður hófust um að
leyfa einkarekstur á útvarps- og
sjónvarpsstöðvum tóku Kvenna-
listakonur þann pól í hæðina að
standa vörð um Ríkisútvarpið og
leggja til að það yrði eflt og því
breytt, enda allir möguleikar þar
innan veggja til að uppfylla allar
kröfur sem gerðar eru til fjöl-
miðlunar. Því miður hefur frum-
varpið hlotið allt of litla umfjöll-
un enda gengur það þvert á hug-
sjónir frjálshyggjunnar og gróða-
aflanna sem þagað hafa þunnu
hljóði um hugmyndir þess.
Ný stjórnunarform
Hins vegar hefðu ýmsir aðrir
mátt taka til umræðu það sem
felst í frumvarpi Kvennalistans,
því þar er bryddað á nýjum
stjórnunarformum, lýðræði og
virkni almennings sem hlýtur að
höfða til allra þeirra sem telja
,Það er ekki tilviljun
að Morgunblaðið,
DV, Reykjavíkur^
borg og SÍS hafa
sameinast um
fyrirtœkið
Isfilm.... Hver og
einn getur getið sér
til um hvaða sjónar
mið verða ráðandi
íRadíó Ísfilm.í(
mikilvægt að fólk fái einhverju
ráðið um það hvers konar lífi er
lifað í þessu landi. Mér er ekki
grunlaust um að útvarpslaga-
frumvarp Kvennaiistans (ásamt
ýmsu öðru) eigi verulegan þátt í
þeirri fylgisaukningu sem skoð-
anakannanir sýna, endá hefur
ekki staðið á viðbrögðum al-
mennings, hringingar, bréf og
hvatningar á götum úti. Sem bet-
ur fer eru þeir margir sem vilja
losna við að sjá Indriða G. og
félaga á skerminum og vilja
miklu fremur tryggja að Ríkisút-
varpið sinni þeim skyldum sem
því eru á herðar lagðar og að ekk-
ert það verði gert sem kippi
grundvellinum undan því.
Þeim sem mesta trú hafa á
markaðsöflunum og frelsi til að
græða peninga er þungt fyrir
brjósti vegna þeirrar „frelsis-
skerðingar" sem þeir telja sig búa
við. En það má spyrja, um hvað
snýst málið í raun og veru?
Tryggja fleiri stöðvar lýðræðis-
legri umræður? Fá fleiri að koma
sjónarmiðum sínum að með því
að koma á fót stöðvum í einka-
eign? Verða fleiri stöðvar til að
efla íslenska menningu? Frelsi til
hvers? Frelsi til að græða á auglý-
singum? Það gefur auga leið að ef
fleiri stöðvar eiga að þrífast við
hlið Ríkisútvarpsins verða þær að
hafa möguleika til að standa
undir sér og einmitt þar stendur
hnífurinn í kúnni. Um tvennt er
að ræða, annars vegar áskriftar-
gjöld og þá verðum stöðin að ná
til alls landsins ef hún á að skila
verulegum upphæðum, hins veg-
ar auglýsingar. Með báðum þess-
um tekjuleiðum er farið í beina
samkeppni við Ríkisútvarpið og
þá vaknar spurningin hvernig á
að tryggja hagsmuni þess? Það er
nefnilega tvennt sem gleymst hef-
ur í þessari umræðu allri sem ger-
ir að verkum að allar áætlanir um
einkaútvarp eru að mínum dómi
skýjaborgir einar. Annað er sú
staðreynd að íslendingar eru ekki
nema 240.000 manns, rétt á við
eina smáborg úti í Evrópu. Það
gefur auga leið að margar stöðvar
þrífast aldrei á svo litlum mark-
aði, auglýsingamarkaðurinn
þenst ekki endalaust út. Hefur
verið gerð nokkur könnun á því
hvort einhver grundvöllur er fyrir
rekstri fleiri stöðva? Vill fólk fá
fleiri útvarps- og sjónvarpsstöðv-
ar? Á að búa þörfina til? Hitt at-
riðið og það sem meira máli
skiptir er það að Ríkisútvarpið er
eitt mikilvægasta öryggistækið í
okkar samfélagi. Því er gert skylt
að þjóna öllu landinu, það út-
varpar veðurfregnur, kemur á
framfæri alls konar mikilvægum
tilkynningum og almannavarnir
byggjast að hluta til á Ríkisút-
varpinu ef eitthvert óhapp ber að
höndum. Því má það ekki gerast
að möguleikar Ríkisútvarpsins til
Framhald á bls. 6.
Stjómin - kjaradómur - kennarar
eftir Gunnlaug Ástgeirsson
Nú hafa flestir stærstu fram-
haldsskólar landsins verið óstarf-
hæfir á þriðju viku. Sú kennsla
sem reynt hefur verið að halda
uppi er nánast sýndarmennska,
haldið uppi vegna fyrirmæla
menntamálaráðherra. Það er
ljóst að ef engin breyting á sér
stað í þessari viku verður mjög
erfitt að Ijúka skólastarfi í vor, þá
verða engir stúdcntar útskrifaðir
og engir nemendur verða teknir
inn í skólana í haust. Ef þetta
ástand verður ekki bráðlega leyst
blasa við keðjuverkanir bæði upp
og niður eftir skólakerfinu.
Ábyrgðarleysi
stjórnvalda
Ríkisstjórninni virðist standa á
sama. Allur fagurgalinn um gildi
menntunar, eflingu hugvits,
undirbúningurinn undir að mæta
nýju samfélagi tækni og upplýs-
inga reynist marklaust blaður
þegar á hólminn er komið. Allt
sem ríkisstjórnin hefur gert til
þess að koma starfi skólanna í
eðlilegt horf aftur, er óljós yfir-
lýsing um að hún telji eðlilegt að
kjaradómur taki tillit til aukinna
krafna til kennara á liðnum árum
og að leiðréttur verði sá kjara-
munur sem sé á milli þeirra og
annara háskólamenntaðra ríkis-
starfsmanna. Er í því efni vísað til
skýrslu um endurmat á starfi
kennara sem unnin var á vegum
menhtamálaráðherra.
í túlkun formanns samninga-
nefndar ríkisins þýðir þessi yfir-
lýsing það sama og samninga-
„Menntamálaráð-
herra vœri nær að
vinna í alvöru að
lausn deilunnar en
að láta sig dreyma
óraunhœfa
drauma um
bráðabirgða-
lausnir“
nefndin hafði áður boðið í tilefni
af skýrslunni eða einn til þrjá
launaflokka eftir menntun og
starfsaldri. Þetta þýðir að byrjun-
arlaun kennara með fjögurra til
fimm ára nám að baki hækkar úr
20.813 kr. í rúmar 22.500 kr.
Stórbrotin lausn byggð á þeirri
gífurlegu vinnu sem mennta-
málaráðherra hefur gumað af
nær daglega að unnin hafi verið í
hennar ráðuneyti til að búa kenn-
urum í hendur rök fyrir kjarabót-
um þeim til handa. Það er greini-
legt að skýrsla menntamálaráðu-
neytisins er minna virði fyrir fjár-
málaráðuneytið en pappírinn
sem hún er skrifuð á.
Þetta er það sem í munni
menntamálaráðherra verður að
stjórnin hafi gert allt sem í hennar
valdi stendur til að leysa kennara-
deiluna.
í kjaradóm
Ráðamenn hafa látið sem svo
að nú þegar stjórnin hafi lýst því
yfir að kjaradeilunni sé vísað í
kjaradóm sé hennar afskiptum af
því lokið og ekki annað að gera
en bíða eftir niðurstöðum hins
hlutlausa dómstóls.
Þetta er regindella.
Það mætti skrifa langt mál um
hlutleysi kjaradóms. En í stuttu
máli hefur það falist í því að taka
aðeins mið af kröfum ríkisins í
úrskurði sínum, jafnvel með
rentvillum eins og dæmi eru um.
rúman áratug hafa franthalds-
skólakennarar búið við kjaradóm
og lög um hann, þar sem segir
m.a. að hann skuli gæta þess að
háskólamenntaðir menn í þjón-
ustu ríkisins skuli njóta sömu
kjara og háskólamenntaðir menn
á almennum markaði. „Hlut-
leysi“ kjaradóms hefur leitt til
þeirrar stöðu sem við nú erum í.
Mergurinn málsins er sá að
ríkisstjórnin er annar málsaðili í
kjaradómsmálinu og samkvæmt
reynslunni veltur úrskurður
kjaradóms mjög mikið á kröfum
ríkisins fyrir dómnum. Það er því
af og frá að ríkisstjórnin hafi eng-
in afskipti af málinu eftir að það
er komið til meðferðar fýrir
kjaradóm.
Ríkisstjórnin á því enn alla
kosti til að leysa þetta mál og
aflétta vandræðaástandinuí skól-
unum.
Forfalla-
kennsla
í ræðu sem menntamálarað-
herra hélt á Alþingi á fimmtudag
kom fram að helsta ráð hennar til
að ljúka skólastarfi í vor væri að
ráða forfallakennara.
Það er undrunarefni að
menntamálaráðherra skuli ekki
vera betur að sér um innra starf
skóla og lifa í þeirri sjálfsblekk-
ingu að þessi leið sé möguleg. Ef
ljúka á skólastarfi með eðlilegum
hætti í vor verður það ekki á færi
annara en þeirra kennara sem
gengu út úr skólunum 1. mars.
Þegar ríkisstjórnin hefur gert við-
unandi samning við kennara eða
gefið út viðunandi yfirlýsingar
um það hvernig hún hyggist haga
málflutningi sínum fyrir kjara-
dómi munu kennarar koma til
starfa. En hver mínúta sem líður
Framhald á bls. 6.
Kok og hvatir
í fyrirmyndarsamfélagi gróða-
punganna eiga launamenn að éta
það sem úti frýs. Þessi sjálfstæða
framsóknarstefna hefur nú hrak-
ið um fjögurhundruð kennara úr
skólum sínum og stefnt
násmvinnu þúsunda í verulega
hættu, en kokhraustur fjármála-
ráðherra lýsir því yfir á samráðs-
fundi að sín vegna megi skóla-
kerfið springa, - ránskjörin blívi.
En kokhreysti ráðherrans er
einsog önnur kokhreysti mest í
kokinu. Opinberlega ríkir þögnin
ein í fjármálaráðuneytinu: þetta
mál kemur Albert ekki við. Og
það er alveg rétt, þetta kemur Al-
bert ekki við. Og ekki hinum ráð-
herrunum heldur. Kennara-
deilan gefur nefnilega góða inn-
sýn í ástandið í fundarherbergi
ríkisstjórnarinnar, - biðsal
dauðans -, þar sem hver treður á
öðrum til að geta yfirgefið hið
sökkvandi skip í björgunarvesti.
Lamað skólastarf, gjaldþrot hús-
byggjenda, togarauppboð: þetta
er bara einsog hver annar hljóm-
andi málmur eða hvellandi bjalla.
Það sem máli skiptir eru væntan-
leg stjórnarslit, prófkjör og kosn-
ingar.
Eini ráðherrann sem ekki
skilur þetta er stjórnmálamaður-
inn frá Sjálfstæðisfélaginu Hvöt,
sá sem nú fer með menntamál.
Ragnhildur Helgadóttir heldur
ennþá að allt sé í stakasta lagi: ég
hef gert svo mikið í þessu, skipað
heila nefnd, - og samkvæmt laga-
skilningi er verið að kenna í skól-
unum. Þegar reynt er að svipta
yfirstéttarblæjunni af veruleika
ráðherrans bregst Ragnhildur
við með hrokafullum pirringi:
þessi siðlausi óþjóðalýður er að
eyðileggja aga í skólunum!
Svo stingur ráðherrann höfð-
inu í sandinn og heldur hátíða-
ræðu um tónlistarmál í stað þess
að koma á stórfund kennara á
Sögu. Þangað voru Sjálfstæðis-
menn svo smekklegir að senda
hirðfifl sitt, Árna Johnsen; sú
skemmtun náði hámarki þegar
talsmaður hins sjálfvirka sleppi-
búnaðar í mannlegum sam-
skiptum sakaði furidargesti um
lögbrot!
Uppgjafarandinn svífur einn
yfir vötnum ráðuneytis Stein-
gríms Hermannssonar. Þar er
ekki hugsað um úrræði heldur
um önnur skip, annað föruneyti.
Eða einsog góðskáld úr kjör-
dæmi sjávarútvegsráðherra orti
um svipaðan barning:
Lífs er orðinn lekur knör
líka rœðinfúin.
Hásetanna farið fjör
og formaðurinn lúinn.
Rauðhetta
Þriðjudagur 19. mars 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5