Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.1999, Side 4
i8 heimili
MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 1999
Viðgerðir á gömlum húsgögnum:
Þar dugar ekkert svindl
- seqir Hafsteinn Gunnarsson bólstrari sem hefur úr fjörutíu þúsund mismunandi
gerðum af áklæðum að velja
Hafsteinn Gunnarsson í Bólstraranum, Hverfisgötu 76, klæðir gamlan stól upp á nýtt.
Bólstrun er gömul iðngrein hér
á landi og þrátt fyrir nýja sam-
félagshætti neysluþjóðfélags-
ins þar sem notuðum hús-
gögnum er einfaldlega hent
segjast bólstrarar sjaldan hafa
haft meira að gera.
Hafsteinn Gmmarsson í Bólstr-
aranum, Hverfisgötu 76, hóf
þar störf árið 1974 en fyrirtækið er þó
mun eldra, stofnað 1944. Hann segir
mikið að gera í sínu fagi en í stað
mikils efnalagers á árum áður eru
áklæði og gluggatjöld nú sérpöntuð
með stuttum fyrirvara.
„Ég er með sýnishom af fjörutíu
þúsund gerðum af efnum. Fólk velur
og pantar og síðan kemur áklæðið
með flugi eftir nokkra daga. Þó miklu
sé hent af húsgögnum i dag þá er
samt mikið sem gert er við og klætt
að nýju. Fólk spyr gjaman hvort það
borgi sig að gera við húsgögn en þá
má líka spyrja hvort það borgi sig
yfir höfuð að eiga húsgögn. Það má
t.d. nokkurn veginn gefa sér að það
kosti um helming af verði á nýjum
hægindastól að láta gera við hann og
setja nýtt áklæði.“
Hafsteinn segir að kostnaðurinn
geti þó auðvitað verið mjög mismun-
andi, það fari einfaldlega eftir því
hversu mikil vinna liggi þar að baki.
Það vantar fólk inn í
greinina
„í dag er mjög algengt að fólk
kaupi áklæði á sófasettið og hafi
gluggatjöld í stíl. Það er mun meira
um að fólk geri slíkt í dag en áður
þegar fólk keypti hluti sinn úr hverri
áttinni. Þá eram við mikið að vinna
fyrir skrifstofur og fyrirtæki þar sem
arkitektar koma að málinu varðandi
val á áklæði. Þá sérsmíðum við líka
fyrir fólk og breytum samkvæmt ósk-
um hvers og eins. Það er því mjög
mikið að gera og það vantar fólk inn
í þessa grein í dag. Það hafa ekki
margir lært þetta upp á síðkastið og
það tekur langan tíma að þjálfa menn
upp í að verða góðir bólstrarar. Þetta
er mikil handavinna og kallar á út-
sjónarsemi og lagni. Maður kemur
fáum vélum við öðram en saumavél-
um og heftibyssum.“
Undantekning að beðið
sé um leður
- Eru einhverjar tískubylgjur í vali
á áklæðum?
„Það era mjög miklar breytingar.
Það er að koma svo mikið af nýjum
efnum á hverju ári. Það era t.d. tefflon-
húðuð áklæði, áklæði sem hægt er að
setja í þvottavél og sterkari áklæði en
áður hafa þekkst. Annars er ekki nein
ein stefna í vali á áklæðum, maður sel-
ur ekkert eitt efni meira en annað. Það
er í raun allt í gangi í dag. Það er þó
undantekning ef einhver biður um leð-
ur sem var allsráðandi fyrir nokkram
árum. Önnur efni era oft hlýlegri og
skemmtilegri og góð áklæði endast
lengur en leðrið. Þá er mun óþjálla að
vinna leður og það tekur lengri tíma.“
- Era húsgögn að einhverju leyti
óvandaðri í dag en áður var?
„Já, það er talsvert um óvönduð hús-
gögn á markaðnum með grind úr spóna-
plötum. Þó frágangur sé stundum ágæt-
ur á þessum húsgögnum þá er hann
líka oft lélegur. Það borgar sig því ekki
alltaf að klæða hvaö sem er en betri
húsgögnin eru yfirleitt klædd upp aftur.
Við erum mikið að vinna í skipum
líka. Skipstjórastólarnir, sem setið er í
allan daginn, slitna mikið og einnig
áklæði á húsgögnum i setustofum skip-
anna. Það era því talsvert stór verk
sem koma í sambandi við skip. Það er
líka orðið mikið meira um sérhæfingu
í greininni en áður var. Sumir einbeita
sér að bUaklæðningum á meðan aðrir
gera ekkert annað en að setja áklæði á
flugvélasæti. Menn era líka mikið að
vinna fyrir hótel og veitingahús.
Bólstrarar koma því víða við sögu.“
Menn endast vel í
faginu
- Er þetta skemmtUegt fag?
„Já, ég held að það megi segja það.
Þeim sem vinna við þetta finnst það
skemmtUegt og ég veit ekki um neinn
sem hefur hætt út af leiðindum. Maður
er aldrei í sama verkefninu og veit
aldrei hvort næsta verk verður um
borð í skipi eða við að gera upp antik-
húsgögn. Menn hafa líka enst býsna
lengi í þessu, sumir vel yfir sjötugsald-
urinn...“
í þeim töluðum orðum kom fyrrum
starfsfélagi föður Hafsteins inn úr dyr-
unum en hann er einmitt gamaU
bólstrari, fæddur 7. ágúst 1923 og
starfar enn í greininni. Maðurinn Heit-
ir Ingólfur Agnar Gissurarson og hóf
að starfa við bólstrun 16 ára gamaU og
er nú orðinn 76 ára. Hann byrjaði
sama dag og Hitler réðst inn i PóUand,
1. september 1939. Sjáifur segist hann
vera Reykvíkingur en móðir hans var
að vestan og faðir hans sem var úr
Skagafirði, var snikkari sem kaUað var
og þau kynntust á ísafirði.
„Mér hefur líkað vel í þessu fagi. Hús-
gögn hafa breyst mjög mikið í gegnum
tíðina og líka tUefnið tU kaupanna. Nú
eru húsgögn orðin mun meiri almenn-
ingseign og það er orðin þörf hjá fólki að
eiga húsgögn og skipta um helst reglu-
lega. Það var örugglega miklu meira mál
að kaupa húsgögn hér áður fyrr. Þá eru
að miklum hluta önnur efni notuð við
húsgagnasmíðina í dag.“
Pá kostaði sófasettið
eins og amerískur bíll
Hafsteinn leggur hér orð í belg og
nefnir að vönduð sófasett sem búin
voru tU í gamla daga hafi kostað jafn-
mikið og amerískur bUl. Mönnum
þætti það þvi örugglega mikið að borga
kannski tvær miUjónir fyrir sófasett í
dag. I þá daga hafi líka verið færra sem
glapti fólk, t.d. ekkert sjónvarp, lítið
um bUaeign og annað. Fólk lagði því
peningana í húsgögn.
„Það var enginn grunnur fyrir
fjöldaframleiðslu eins og í dag,“ segir
IngóUúr. Þá var smíðað eftir stökum
pöntunum og ekki var aUtaf verið að
gera eins hluti. Það gat t.d. tekið viku
að vinna einn stól.“ Hafsteinn tekur
undir þetta og segir að það hafi getað
farið kannski 200 klukkustundir í að
bólstra slík húsgögn enda hafi þau þá
oftast verið læst inni í stofu á eftir svo
krakkar kæmust ekki í þau.
Ingólfur segir að áður en hann byrj-
aði í greininni hafi veggfóðran líka til-
heyrt faginu. Þá hafi hann mikið unn-
ið við lagningu gólfteppa eftir að hann
byrjaði. Þau komu í renningum sem
bólstraramir saumuðu saman. í Dan-
mörku og Þýskalandi er t.d. glugga-
tjaldagerð enn inni í þessu fagi.
Þó efnin hafi þróast, að sögn Haf-
steins, þá má samt enn fá sams konar
efni og notuð voru fyrir mörgum ára-
tugum. Enda segir hann að í viðgerð-
um á gömlum húsgögnum dugi ekkert
svindl, þar verði að nota sömu efni og
upphaflega voru notuð, nýju gerviefnin
dugi þar ekki. -HKr.
Meist-
arafélag
bólstr-
ara
- var stofnað
1928 en ræt-
urnar má
rekja til 1918
í neyslusamfélagi nútímans
er nýtni ekki hátt skrifað
hugtak og á það ekki síst
við hvað húsgögn snertir.
Þegar þau eru farin að láta
á sjá enda þau yfirleitt á
rusalhaugunum.
Hér á árum áður þóttu það
hyggindi að nýta vel hús-
gögn og annan búnað heimilanna.
Þvi var sjálfsagðara að fara með
slitin húsgögn í viðgerð heldur en
að kaupa ný.
Það mun hafa verið um 1918 að
danskur bólstrari, Axel Mineholt,
kom til íslands og útskrifaði hann
fyrsta nemann sem. var Kristinn
Sveinsson. Um 1922 flutti Axel síð-
an til Danmerkur aftur.
Kristinn tók sinn fyrsta nema
og gerði námssamning við Ólaf
Daðason í október 1932.
Meistarafélag bólstrara var
stofnað þann 20. apríl 1928 á horni
Bankastrætis og Ingólfsstrætis
(þar sem veitingahúsið Sólon ís-
landus er í dag) og er þar af leið-
andi elsta félag atvinnurekenda á
íslandi. Kristinn Sveinsson var
fyrsti formaður félagsins en verk-
stæði hans var í kjallara hússins.
Tilgangur félagsins er að benda
almenningi, fyrirtækjum og stofn-
unum á að bólstran er löggilt iðn-
grein og í Meistarafélagi bólstrara
eru einungis meistarar sem eru
með sjálfstæðan rekstur og þar af
leiðandi allir með töluverða
reynslu í faginu.
Félagarnir tylltu sér niður f alvöruhúsgögn fyrir Ijósmyndarann - vel smíð-
aða antikstóla.