Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2000, Blaðsíða 10

Skoðun
FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 2000
DV
10
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Svelnn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11, 105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plötugerö: isafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. nrf vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endur-
gjalds. DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af beim.
Mestur mannauður
Okkur hefur gengið vel á undanförnum árum, raun-
ar betur en flestum öðum þjóðum, sem við berum okk-
ur saman við. Samkeppnishæfni þjóðarinnar hefur auk-
izt i samanburði við aðrar þjóðir. Við höfum á tveimur
árum hækkað úr 19. sæti í 10. á heimslistanum.
Við erum aftur komin í ílokk með þjóðum Norður-
Evrópu og Norður-Ameríku, þar sem við viljum vera.
Velgengni okkar hlýtur að vekja nokkra athygli og
draga að okkur suma þá, sem vilja íjárfesta i mannauði
og traustum innviðum rekstrarumhverfis.
Þetta eru þau atriði, sem valda mestu um góða stöðu
okkar á heimslista Alþjóðastofnunar stjórnunarþróun-
ar. Raunar erum við í efsta sæti listans í mannauði og
hefur oft verið ástæða til að fagna af minna tilefni.
Þetta er bezta auglýsingin, sem þjóðin getur fengið.
Hagnýtar rannsóknir hafa eflzt i atvinnulífinu, en
grundvallarrannsóknir hafa setið á hakanum í saman-
burði við aðrar þjóðir, einkum vegna fjárskorts rann-
sóknastofnana á vegum ríkisins. Með því að leiðrétta
þetta getum við tryggt stöðu okkar betur.
Þótt margt hafi batnað hjá okkur, eru enn til atriði,
sem draga okkur niður í fjölþjóðlegum samanburði. Al-
þjóðavæðing atvinnulífsins er enn á lágu stigi, styrk-
leiki hagkerfisins ekki nógu mikill og stjórnun fyrir-
tækja er síður en svo nógu góð hér á landi.
Stjórnvöldum ber að gæta þess af alefli að hleypa
verðbólgunni ekki aftur lausri. Á síðasta ári byrjaði sá
draugur að láta á sér kræla á nýjan leik, en nýgerðir
kjarasamningar ættu að geta vegið þungt á metaskálun-
um við að kveða gamla óvininn niður aftur.
Stjórnvöld þurfa einnig að greiða fyrir innkomu er-
lendra fyrirtækja í þeim geirum atvinnulífsins, þar sem
samkeppni hefur breytzt í fákeppni og síðan í fáokun.
Við höfum séð þessa óheillaþróun í bönkum, í flugi, í
benzini, í tryggingum og í neyzluvöru.
Hræringar í millilandaflugi eru jákvæð merki. Sam-
vinnuferðir-Landsýn hafa tekið upp samkeppni og á
leiðinni er brezkt lággjalda-flugfélag. Mikilvægt er, að
innviðum laga og stjórnsýslu sé hagað á þann hátt, að
það auðveldi innkomu nýrra fyrirtækja á markað.
Við verðum aldrei varanlega samkeppnishæf við
samanburðarþjóðir fyrr en við höfum búið til trausta
innviði og ramma fyrir alþjóðlega samkeppni á íslenzk-
um heimamarkaði. Erlend fyrirtæki flytja okkur aukna
þekkingu og efla mannauðinn i landinu.
Jafn brýnt er, að íslenzk fyrirtæki haldi áfram að
hasla sér völl í útlöndum eins og þau hafa verið að
gera, þótt sums staðar hafi illa gengið. Ef íslenzk stjórn-
un verður ekki samkeppnishæf í fjölþjóðlegum saman-
burði, verður góð staða okkar ekki varanleg.
Eðlilegt er, að menn misstígi sig í fyrstu tilraunum
til að starfa í erlendu rekstrarumhverfi. Smám saman
byggist upp þekking og reynsla, sem gerir þessi skref
markvissari og traustari. Raunar byggjum við á gam-
alli og góðri reynslu í fiskréttaverksmiðjum.
Við eigum í senn að stefna að miklum ítökum ís-
lenzkra aðila í erlendu atvinnulífi og miklum ítökum
erlendra aðila í innlendu atvinnulífi. Við eigum að
standa á krossgötum í vestrænu samfélagi kaupsýslu-
þjóða og líta til allra átta eftir tækifærum.
Við skulum opna allar gáttir viðskipta og framleiðslu
og leyfa íslenzkum mannauði að magnast og njóta sín
til hagsbóta fyrir landið og landsmenn alla.
Jónas Kristjánsson
Engar áhyggjur
Vinstri menn í Evrópu þurfa eng-
ar áhyggjur að hafa af áhrifum
bandarískrar menningar, sérstak-
lega draumasmiðjunnar miklu í
Hollywood sem þeim verður svo tíð-
rætt um. I flestum þeim bandarísku
kvikmyndum sem flytja einhvern
boðskap er fjandskapast við einstak-
lingshyggju og auðsöfnun og lang-
flestir leikarar og kvikmyndaleik-
stjórar þar vestra aðhyllast vinstri
stefnu. Draumasmiðjan mikla er að
langmestu leyti undir stjóm vinstri
manna.
Nota markaðinn
gegn markaðnum
Það er að vísu rétt að bandarísk-
ar kvikmyndir lúta lögmáli markað-
arins í þeim skilningi að þær eru
gerðar fyrir almenning, ekki úthlut-
unamefndir styrkja eins og evr-
ópskar kvikmyndir. Bandarískar
kvikmyndir eru þvi oftast skemmti-
legar, atburðarásin hröð, tækni-
brellur margar, persónusköpun
skýr og einföld, ólíkt evrópskum
kvikmyndum, sem virðast stundum
vera til þess eins að höfundarnir fái
útrás fyrir sálarflækjur sínar. En
kvikmyndagerðarmenn eins og Oli-
ver Stone, sem kunna vissulega að
selja kvikmyndir á markaði, nota
kunnáttu sína líka til að læða
vinstri stefnu inn í myndirnar.
Wall Street
Þetta sást skýrt í kvikmyndum
Stones um John F. Kennedy og Ric-
hard Nixon. Báðar voru þær vel
gerðar en fullar af gömlum tuggum
vinstri manna. Samkvæmt lýsingu
Stones átti Nixon að vera sefasjúk-
ur en samsæri hægri manna um víg
Kennedys svo fjölmennt að Laugar-
dalshöllin hefði varla nægt fyrir
undirbúningsfundi um það! Þetta
var auðvitað allt fráleitt. Munurinn
á þessum tveimur Bandaríkjaforset-
um var sá að Kennedy var léttúðug-
ur pabbadrengur sem aldrei leit í
bók en Nixon alvörugefmn og hugs-
andi maður sem hófst upp af sjálf-
um sér, þótt ekki væri hann galla-
laus. Engin ástæða er heldur til að
ætla að bandarískir hægri menn
hafi gert samsæri um að ráða Kenn-
edy af dögum. Skýrast sást mark-
aðshatur Stones þó í myndinni Wall
Street þar sem siðferði markaðarins
var tekið saman í orðum Gordons
Gekkos: Ágimd er góð.
Gegn úthverfum
og stórfyrirtækjum
Ég sá nýlega tvær kvikmyndir úr
draumasmiðjunni miklu sem báðar
voru sama marki brenndar. Önnur
var American Beauty sem hlotið
„Samkvæmt lýsingu Stones átti Nixon að vera sefasjúkur en samsæri hægri
manna um víg Kennedys svo fjöimennt aö Laugardalshöllin heföi varla nægt
fyrir undirbúningsfundi um þaö! Þetta var auövitaö allt fráleitt. Munurinn á
þessum tveimur Bandaríkjaforsetum var sá aö Kennedy var léttúöugur
pabbadrengur sem aldrei leit í bók en Nixon alvörugefinn og hugsandi maö-
ur. “ Myndin er af Anthony Hopkins í hlutverki Nixons.
hefur fjölda óskarsverðlauna. Þótt
hún væri skemmtileg og vel leikin
var hún full (eins og kvikmyndin
Pleasantville fyrir tveimur árum) af
Dr. Hannes
Hólmsteinn
Gissurarson
prófessor
Erlend tíðindi
gömlum tuggum um ömurlegt lífið í
bandarískum úthverfum sem þeir
Hollywood-menn hafa áreiðanlega
aldrei komið inn í. Hin var The
Insider sem var raunar ekki síðri
skemmtun. Hún á að vera sann-
söguleg en ég skal játa að mér
fannst söguþráðurinn ótrúlegur.
Samkvæmt þessari mynd virðast öll
stórfyrirtæki vera vond, hvort sem
þau reka fjölmiðla eða framleiða tó-
bak, og fréttamenn hafa enga
skyldu helgari en þá að leiða
vonsku þeirra í ljós. í öðrum nýleg-
um bandarískum kvikmyndum hafa
kjarnorkuver og tryggingafélög
fengið svipaða útreið.
Hvað er sögulegt?
Ef til vill má að nokkru leyti
skýra val bandarískra kvikmynda-
leikstjóra á viðfangsefnum með því,
að það sé ekki í frásögur færandi
þegar hundur bíti mann en hitt sé
sögulegt þegar maður bíti hund.
Það sé sögulegt þegar friðsamlegt
lífið í bandarísku úthverfi fer úr
skorðum eða þegar stórfyrirtæki of-
sækja einstaklinga með öllum ráð-
um, einmitt vegna þess að það sé
undantekning, ekki regla. En þá
vaknar spurning. Kvikmyndaleik-
stjórar í Hollywood hafa margsinn-
is beitt snilli sinni til þess að lýsa
illvirkjum fasista og nasista, til
dæmis í kvikmyndunum Missing
og Schindler’s List. Hvers vegna
hefur enginn þeirra beitt snilli
sinni til þess að lýsa illvirkjum
kommúnista á tuttugustu öld?

i— "j

ÁÍ3—JL