Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2000, Blaðsíða 22

22
Helgarblað
FIMMTUDAGUR 20. APRlL 2000
I>V
Þjóðmenning undir þak
- gamla Landsbókasafnið við Hverfisgötu fær nýtt hlutverk
Safnahúsið við Hverfisgötu er að
margra mati einn af þjóðardýrgrip-
um íslendinga enda hýsti það árum
saman Landsbókasafn, Þjóðskjala-
safn og um tíma Þjóðminjasafn og
Náttúrugripasafn. Undanfarin ár
hafa staðið yfir gagngerar endur-
bætur á húsinu sem hlotið hefur
nafnið Þjóðmenningarhús og verður
opnað við hátíðlega athöfn 20. apríl
nk.
Húsið mun gegna fjölþættu hlut-
verki sem sýningarsalir, veitinga-
staður, fundaaðstaða, verslun og
vettvangur fyrir móttökur á vegum
stjórnvalda. Breytilegar sýningar
eru í sölum á fyrstu hæð og rishæð
en fastar menningarsögulegar sýn-
ingar á 2. hæð og í rými milli 2. og
3. hæðar. I fjórum af sex fundarsöl-
um eru síðan litlar sýningar tengd-
ar menningarsögu íslands í einstök-
um listgreinum, t.d. tónlist og leik-
list. Á 1. hæð er verslun með minja-
gripi, listmuni og bækur og veit-
ingastaður fyrir almenning og sýn-
ingargesti.
Gert er ráð fyrir að aðgangseyrir
að húsinu verði 300 kr. fyrir full-
orðna og gildi á allar þær sýningar
sem uppi eru hverju sinni.
SUMARNAMSKEIÐI FRONSKU
hefjast 2. maí
boði eru hraðnámskeið og taltímar, námskeið
fyrir börn og eldri borgara.
Stuöningskennsla fyrir skólafólk.
NÝTT NÁMSKEIÐ: FERÐAMANNAFRANSKA.
10 tíma hraönámskeiö til aS undirbúa Frakklandsfara
fyrir dvöl í Frakklandi.
Upplýsingar í síma 552 3870 frá kl. 11 til kl. 18.
AUiance Francaise
Austurstræti 3, netfang af@ismennt.is
ingu á ríkistáknum og þjóðlitum Is-
lands, íslenskum gjaldmiðli og mynt
og sýni'ngu á gömlum íslenskum
landakortum.
Bárujárn eða kopar
Eins og fyrr segir er Þjóðmenn-
ingarhúsið meðal merkustu húsa ís-
lenskra en það var byggt á árunum
1906 til 1908 og opnað almenningi
vorið 1909. Arkitektinn var dansk-
ur, Johannes Magdal Nielsen en ís-
lenskir iðnaðarmenn sáu um smíð-
ina. Við smíðina var í flestu farið
eftir fyrirmælum arkitektsins en
þegar kostnaður fór að ógna mönn-
um á lokastigi var horfið frá því að
koparslá þakið en sett bárujárn
samkvæmt íslenskri venju í stað
þess. Við endurgerð hússins var
hins vegar horfið aftur til uppruna-
legra tilmæla arkitekts og þakið lagt
kopar.
Guðmundur Magnússon sagn-
fræöingur hefur frá vorinu 1996 haft
umsjón með endurbyggingu safna-
hússins og skipulagi starfseminnar,
fyrst með öðrum störfum 1 Þjóð-
skjalasafninu en nú í fullu starfi
sem forstöðumaður hússins, skipað-
ur af forsætisráðherra en það ráðu-
neyti fer með málefni hússins. I
stjórn hússins sitja Salóme Þorkels-
dóttir, fyrrverandi forseti Alþingis,
Jóhannes Nordal, fyrrverandi Seðla-
bankastjóri og Ólafur Ásgeirsson
þjóðskjalavörður.
Allfr hljóta aö fagna
- DV hitti Guðmund og bað hann
að rekja tilurð þess að ráðist var í
þessar framkvæmdir.
„Upphaf þeirrar endurbyggingar
sem nú er að ljúka og starfsemi sem
er að hefjast má rekja til samþykkt-
ar sem ríkisstjórnin gerði í febrúar
1996. Að tillögu menntamálaráð-
herra var ákveðið að gamla safna-
húsið skyldi verða þjóðmenningar-
hús, vettvangur sýninga á sögu okk-
ar og menningararfi. Menn höfðu
um nokkurt árabil velt því fyrir sér
Þjóðmenningarhúsið við Hverfisgötu
Húsiö veröur opnaö í dag eftir gagngerar endurbætur sem allar hafa miöaö aö því aö færa húsiö til upprunalegs horfs.
Dýrgripir bundnir inn
Til þess að gefa einhverja hug-
mynd um viðfangsefni hússins er
rýmið sem áður hýsti lestrarsal
Landsbókasafns helsti sýningarsal-
ur hússins þar sem verður sýning á
fimm hundruð ára sögu íslenskrar
bókmenningar með völdum dýrgrip-
um frá upphafi prentlistar á íslandi
á öllum sviðum. Þarna gefur að líta
fágæta gripi s.s. Guðbrandsbiblíu
frá 1584, elstu útgáfur íslendinga-
sagna, Konungasagna og Eddu-
kvæða, Passiusálmar og Vídalín-
spostilla, lærdómslistarit, lögbæk-
ur, jarðabækur, menningartímarit
og skáldsögur Halldórs Laxness og
fleiri rithöfunda, úrval ljóðabóka og
Nóbelspeningur Halldórs Laxness
sem ekki hefur áður verið til sýnis
almenningi.
Á rishæð er sýning sem heitir
Landnám og Vínlandsferðir og fjall-
ar um siglingar og landafundi nor-
rænna manna. Á fyrstu hæð er sýn-
ingin Kristni í 1000 ár, og verður
hún opnuð 17. júní í sumar.
Gjöröabók þjóöfundarins 1851
verður til sýnis í sérstöku herbergi
í húsinu sem tileinkað verður þess-
um merka atburði í sjálfstæöisbar-
áttu þjóðarinnar. Einnig má nefna
sérstakar sýningarstofur um Jón
Sigurðsson forseta og Hannes Haf-
stein ráðherra en í þeim báðum
verða sýndir munir sem ekki hafa
verið sýndir almenningi áður.
Þessu til viðbótar mætti nefna sýn-
hvað ætti að verða um húsið þegar
söfnin væru öll flutt á brott og
þarna fékkst niðurstaða sem ég held
að allir hljóti að geta fagnað, þar
sem hún tekur fullt tillit til sögu
hússins og friðunar. Fyrsta verkefni
mitt og stjórnarinnar var að annast
rýmingu hússins, en það var ekki
fyrr en í árslok 1998 sem bæði
Landsbókasafnið og Þjóðskjalasafn-
ið fluttu endanlega út með bækur
sínar og skjöl. Við hófumst handa
um það vorið 1997 að taka húsið allt
í gegn að utan og haustið 1998
hófust framkvæmdir á lóð hússins.
Endurbætur innanhúss byrjuðu svo
í fyrrasumar. Að verkinu hafa unn-
ið okkar bestu fagmenn á öllum
sviðum, en verkið hefur mest mætt
á arkitektunum hjá Hornsteinum
ehf., Framkvæmdasýslu ríkisins og
aðalverktakanum, ístaki hf. Náið
samráð var haft við húsfriðunar-
nefnd ríkisins enda húsið alfriðað.
Það hefur verið keppikefli okkar að
koma húsinu i sem upprunalegast
horf en hafa þó allar nútímakröfur
um aðgengi, öryggi og þægindi að
leiðarljósi."
Opinberar mótttökur
- Það var tillaga menntamálaráö-
herra Björns Bjamasonar að húsið
skyldi lúta forræði forsætisráðu-
neytis en ekki heyra undir ráðu-
neyti menntamála. Hver voru
helstu rök fyrir því?
„Ég held að meginástæðan fyrir
þvi hafi verið sú að menn sáu fyrir
að starfsemi hússins kæmi inn á
mörg svið. Þetta er ekki aðeins sýn-
ingarhús heldur er gert ráð fyrir
því að ráðuneytin og stjórnsýslan
hafi hér aðgang að fundarstofum og
að einhverju leyti verða hér líklega
opinberar móttökur á vegum ríkis-
stjómarinnar. Svo má ekki gleyma
því að forsætisráðuneytið hefur þeg-
ar ýmsar skyldur sem varða menn-
ingararf okkar, svo sem yfirumsjón
með Þingvöllum og stjórn mála er
varða þjóðfána og skjaldarmerki."
Hvað kostaði húsið?
- Hver hefur verið kostnaður við
endurgerð hússins? Stóðst hann
upphaflegar áætlanir?
„Upphafleg kostnaðaráætlun
hljóðaði upp á um 315 milljónir
króna og hún hefur staðist eftir því
sem ég best veit en annars er hin
daglega fjármálastjórn og eftirlit
framkvæmdanna í höndum Fram-
kvæmdasýslu ríkisins. En ef þetta
gengur eftir er ég afskaplega ánægð-
ur með það því stundum hafa svona
framkvæmdir farið úr böndum.
Þess má geta að allur kostnaður er
Landsbókasafniö var styrkt tii kaupa á einu verömætasta bókasafni
landsins af þessu tilefni. Þaö veröur uppistaöan í bókasýningu Þjóömenn-
ingarhússins.