Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2000, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 22. JÚLÍ 2000
I>'V
Fréttir
Bitur yfir því að
verða drottning
Gömlu frúnni hefur haldist illa á
fé að undanfómu. Yngri meðlimir
bresku konungsfjölskyldunnar hafa
þurft að ávíta þann sem þeim þykir
vænst um, drottningarmóðurina er
verður 100 ára 4. ágúst næstkom-
andi. Hún fór nefnilega yfir á
bankareikningum sínum og það
með stíl. Það vantaði hvorki meira
né minna en um hálfan milljarð
króna í fyrra.
Drottningarmóðirin, sem heitir
Elísabet eins og dóttir hennar, er þó
hvorki með kaupæði né er hún fórn-
arlamb einhverra öfga. Hún lifir
bara lífinu eins og menn gerðu forð-
um í heimsveldinu. Árlegur fram-
færslueyrir hennar er nær 100 millj-
ónir íslenskra króna. Hún ver um
15 milljónum í þjálfun veðhlaupa-
hestanna sinna. Þegar hún ferðast
eru alltaf 6 til 7 þjónar í för með
henni. Starfsmenn hennar eru á
Erlent fréttaljós
milli 30 og 40 og hún rekur heimili
í fjórum húsum. Að taka þátt i há-
degisverðar- og teboðum hennar er
eins og að færast aftur til blóma-
skeiðs breska konungdæmisins.
Lafði Elísabet Bowes-Lyon hafði
engar áætlanir á prjónunum um að
verða drottning. Þegar hertoginn af
Jórvík fór að gera hosur sínar
grænar fyrir henni hafði hún áhuga
á aðstoðarforingja hans, James Stu-
art, sem var verðandi jarl. Hann var
ekki bara hugrakkur, hann hafði
fengið tvö heiðursmerki í fyrri
heimsstyrjöldinni, heldur var hann
einnig hár og glæsilegur.
Klaufalegur og feiminn
Bertie, sem síðar varð Georg
sjötti konungur, var klaufalegur og
feiminn. Hann stamaði hræðilega,
hann var erfiður í skapi, hann fékk
oft æðisköst og hann var drykkfelld-
ur.
Lafði Elísabet, sem ólst upp í
Skotlandi, var dóttir Strathmores
jarls. Hún var níunda í röðinni af
tíu systkinum.
Þegar fyrri heimsstyrjöldin
braust út breytti móðir Elísabetar,
lafði Strathmore, Glamishöllinni
þeirra í hersjúkrahús. Elisabet
hjálpaði særðum hermönnum við
bréfaskriftir og hún sinnti erindum
fyrir þá. Þegar bróðir Elísabetar,
Fergus, féll árið 1915 brotnaði móð-
ir hennar niður. Það var í raun El-
ísabet sem rak Glamis eftir það.
Þegar stríðinu var lokið var hún yf-
irveguð, töfrandi og þroskuð ung
stúlka.
Bertie hitti hana fyrst í veislu í
London sumarið 1920. Móðir hennar
bauð honum til Skotlands og hann
varð yfir sig ástfanginn. Elísabet
sýndi honum engan áhuga.
En svo var hún kynnt fyrir Mar-
íu drottningu. Drottningin hreifst af
ungu stúlkunni og skrifaði seinna
„að hún væri sú eina sem gæti gert
Bertie hamingjusaman."
Hryggbrotinn tvisvar
Hann bað hennar. Og hann bað
hennar á ný. Hún hryggbraut hann
í bæði skiptin.
Þá ákvað móðir hans að grípa til
sinna ráða. Með aðstoð móður Elísa-
betar og annarrar vinkonu voru
höfð áhrif á móður Jamies. Ungi
keppinauturinn var fjarlægður af
sviðinu. Hann var sendur til Amer-
íku.
Árið 1922 var Elísabet beitt þrýst-
ingi. Drottningin lét vinkonur sínar
bjóða Elísabetu í te þar sem ástir,
hjónaband og einkum hertoginn
voru meðal umræðuefna. Elísabetu
var bent á að með því að giftast hon-
um gerði hún landi sínu gagn.
Henni var tjáð að hún væri sú eina
sem gæti bjargað honum. Smátt og
smátt breyttist álit hennar á hon-
um. Hann var skyldurækinn eins og
hún sjálf og hún fór að líta á hann
sem trúan og traustan framtíðareig-
inmann. Þegar hann bað hennar í
þriðja sinn játaðist hún honum.
Og hún kom lagi á hann. Hún
fékk handa honum talkennara sem
tókst að fá hann til að hætta að
stama. Hann dró úr drykkjunni og í
hvert sinn sem hann virtist vera að
fá æðiskast lét hún eins og hún ætl-
aði að mæla blóðþrýstinginn hjá
honum. Það varð til þess að þau
fóru bæði að hlæja.
Krús eða kökubox
Elísabet varð drottning þegar Ját-
varður sjötti sagði af sér til að
kvænast Wallis Simpson, fráskil-
inni bandarískri konu. Að sögn sér-
fræðinga í málefnum bresku kon-
ungsfj ölskyldunnar varð lífið við
hirðina eins og stórt teboð þegar El-
ísabet var sest í hásætið. Þess vegna
eru minjagripimir frá athöfnum í
konungshöllinni nú annað hvort
krús eða kökubox, að mati breskra
sérfræðinga.
Elisabet hafði í raun engan áhuga
á að yflrgefa líf sitt sem hertoga-
ynja. Hún var í fyrstu bitur yfir þvi
að eiginmaður hennar skyldi neyð-
ast til að verða konungur. Þegar
nýju konungshjónin héldu fyrstu
veisluna þremur mánuðum eftir
krýninguna sagði einn gestanna:
„Það mátti skynja hversu mjög hún
hefði notið veislunnar hefði hún
ekki verið drottning Englands."
Það hefur aldrei verið neitt leynd-
armál að drottningarmóðirin kann
að njóta lífsins. Henni þykir gott að
fá sér gin og Dubonnet. Hún hefur
gaman af því að setja upp gaman-
leiki og herma eftir öðrum. Fyrrver-
andi forsetafrú Bandaríkjanna, El-
eanor Roosevelt, var einu sinni gest-
ur í Windsorkastala um helgi. Hún
sagði að Churchill hefði setið ólund-
arlegur í hægindastól en Elisabet
drottning hefði gengið um með
gerviskegg. Drottningarmóðirin er
sögð hafa annan húmor en aðrir í
konungsfjölskyldunni sem þykir
fátt fyndnara en þegar einhver hef-
ur klemmt fingur í dyragætt. Þegar
Brosaö til Ijósmyndaranna
Elísabet á leiö í veislu.
bryti drottningarmóðurinnar hafði
boðið félaga sínum til sín að kvöldi
til hringdi hún niður til þeirra og
sagði: „Ég veit ekki hvað þið drottn-
ingamar þama niðri emð að sýsla
en héma uppi er drottning sem vill
fá drykkinn sinn.“
Elísabet heldur starfsfólki sinu
enn við efnið þótt hún sé að verða
100 ára. Hún borðar morgunmat í
rúminu. Á milli 10 og 10.30 er hún
mætt í dagstofuna. Klukkan 11 er
henni færður bakki með te sem hún
drekkur á meðan hún fer í gegnum
póstinn sinn. Hádegisverður í Cl-
arence-House, dvalarstað hennar í
London, er annað hvort fyrir fjóra,
hirðdömuna hennar og til dæmis
tvo fyrrverandi aðstoðarforingja,
eða fyrir 14 gesti. Henni þykir 10
gestir of fáir og 16 of margir. Síðdeg-
is gengur hún um í garðinum með
hundana sína tvo. Að göngunni lok-
inni drekkur hún te ein í dagstof-
unni og hún snæðir oft kvöldmat
ein. Henni þykir skemmtilegast að
horfa á matreiðsluþætti í sjónvarp-
inu en hún horfir einnig á uppá-
haldssjónvarpsmyndaflokkana sína
á myndbandi, eins og til dæmis
þáttaröðina um strandhótelið þar
sem allt er alltaf í uppnámi og saka-
málaþættina með Morse.
Drottningin spyr mömmu
Elísabet hefur enn gífurleg áhrif
innan bresku konungsfjölskyldunn-
ar. Heimildarmenn innan hirðar-
innar segja að Elísabet drottning
veiti móður sinni enn neitunarvald.
Og sé drottningin sjálf ekki ýkja
spennt fyrir einhverju á hún til að
segja: „Ég ætla að spyrja mömmu.“
Þá veit fólk að svarið verður nei.
Karl prins er mjög háður ömmu
sinni. Hann heimsækir hana á
hverjum degi þegar þau eru bæði í
London. Yfirþjónninn hans hringir
í Elísabetu að morgninum og stuttu
seinna kemur Karl við hjá henni.
Komi hann ekki að morgninum til
ömmu sinnar heimsækir hann hana
síðdegis og fær sér drykk fyrir
kvöldmatinn. Karl hikar ekki við að
yfirgefa samkvæmi til þess að tala
viö ömmu sína í farsíma og gera að
gamni sínu með henni.
Það kemur ekki á óvart að Elísa-
bet er íhaldssöm inn við beinið.
Hún ólst ekki upp í ópólítísku um-
hverfi eins og kóngafólkið og henni
hefur ekki alltaf þótt auðvelt að
leyna skoðunum sínum. Hún
elskaði Margaret Thatcher. Hún er
andvíg skilnuðum. Þess vegna tók
hún ekki þátt í brúðkaupi barna-
barns síns, Önnu prinsessu, árið
1992. Hún er sögð hafa hatað Wallis
Simpson sem gifti sig þótt hún ætti
tvo fráskilda menn á lífi. Og þó að
Elísabet hefði sjálf átt þátt í að
koma í kring hjónabandi Karls og
Díönu var hún í lokin farin að líta á
Díönu sem Simpson númer tvö.
Drottningarmóðirin hefur hesta-
heilsu og hefur lítinn skilning á las-
leika annarra, einnig þegar um eig-
inmann hennar var að ræða. Það
kom henni á óvart þegar hann lést
af völdum lungnakrabba eftir stutt
veikindi árið 1952. Bertie hafði ver-
ið stórreykingamaður.
Þó svo að drottningarmóðirin
verið ekki 100 ára fyrr en 4. ágúst
næstkomandi hefur þegar verið efnt
til fjölda hátíða í tilefni aldarafmæl-
isins. Hún hefur tekið þátt í þeim
öllum, flutt ræður og leikið á als
oddi. Henni er líka alveg sama hver
borgar.
Byggt á Reuter o. fl.
Drottningarmóðirin og barnabarnið
Elísabet og Karl prins skemmtu sér vel á skrautsýningu henni til heiöurs.