Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2000, Blaðsíða 47

LAUGARDAGUR 22. JÚLÍ 2000
55
Tilvera
95 ára_______________________
Elísabet Benediktsdóttir,
Álfheimum 36, Reykjavík.
80 ára_______________________
Eyjólfur Jónsson,
Miðbraut 28, Seltjarnarnesi.
Guðlaug Egilsdóttir,
Álfgeirsvöllum, Varmahlíö.
75 ára_______________________
Aðalbjörn Benediktsson,
Háaleitisbraut 54, Reykjavík.
Ragnheiður Oddsdóttir,
Ásabyggö 17, Akureyri.
Lagarfljótsormurinn kemur fram á dýptarmælum:
Ormalogia
- rætt við sjónarvotta og náttúrufræðing
70 ára________________
Snorri Sigjónsson,
Bjarnanesi 2a, Höfn.
60 ára________________
Bergþór Bergþórsson,
Rfuhvammi 5, Kópavogi.
Sveinn Þórarinsson,
Selási 15, Egilsstöðum.
Helga
Guðrún
Óskarsdóttir,
Geitlandi 35,
Reykjavík.
Björg Kjartansdóttir,
Rauöagerði 26, Reykjavík.
Margrét S. Steinarsdóttir,
Reynihvammi 14, Kópavogi.
Ólína Guðmunda Elísdóttir,
Grundarbraut 47, Ólafsvík.
40 ára___________________________
Auðbjörn Már Guðmundsson,
Dalbaröi 13, Eskifiröi.
Elsa Björk Sigurjónsdóttlr,
Skagfiröingabraut 7, Sauöárkróki.
Hjörtur Hjartarson,
Hringbraut 87, Reykjavlk.
50 ára
Smáauglýsingar
u V——
bílar og farartæki
a
húsnædi
markaðstorgið
atvinna

einkamál
1550 5000
Þegar staðið er á Fjarðarheiðar-
brún á góðviðrisdegi og horft yfir
Fljótsdalshérað líkist Lagarfljót
einna helst ormi sem líður mjúk-
lega yflr landið. Lagarfljótsormur-
inn er stærstur allra orma á fs-
landi og um hann eru einnig til
flestar sögur. Lagarfljót fellur um
Fljótsdalshérað tæplega 80 kíló-
metra leið frá Fljótsbotni að Hér-
aðsflóa. Fljótið er þriðja stærsta
stöðuvatn á íslandi og er mesta
dýpt þess 111,5 metrar.
Rómantísk náttúrufræði
Frásagnir um stóra vatnaorma
þekkjast víðar en frá Fljótsdals-
héraði. Það er t.d. ormur i Skorra-
dalsvatni og flestir þekkja söguna
um Loch Ness skrímslið i
Skotlandi. Frá Kanada er að finna
svipaða sögu, í Okanagavatni er
skrímslið Okopoko sem á að hafa
klakist úr risaeðlueggi sem lá
óskemmt á botni þess í milljónir
ára.
Fræðin sem
fást við
að
rann-
saka dul-
arfulla vatnaorma nefnast orma-
logia og eru angi af rómantískri
náttúrufræði sem teygir anga sína
út í hið óþekkta og dularfulla.
Snigill eða sæslanga
Hugmyndum um uppruna Lag-
arfljótsormsins ber ekki saman.
Ein sagan gerir ráð fyrir að hann
sé risa sæslanga sem hafi lokast í
vatninu einhvem tíma i fymd-
inni. Önnur saga segir að stúlku-
kind á bæ einum við Lagarfljót
hafi sett gull undir snigil og hafi
snigillinn vaxið hratt og að lokum
skriðið út í fljótið. Eftir að hann
kom út í fljótið fór hann að ráðast
á menn og skepnur sem reyndu að
komast yfir það.
Ormurinn hefur sést reglulega
frá landnámi og er hans víða get-
ið í annálum og þjóðsögum. Hon-
um er lýst sem stóru, dökku flikki
sem stundum skýtur upp krypp-
unni en sjaldan sjáist haus eða
hali.
Sagt er að Guðmundur góði
Arason biskup hafi bundið orm-
inn niður með bænhita á sínum
tíma og að ormurinn hafi átt að
liggja fastur við botninn til dóms-
dags. En svo virðist sem bænhiti
Guðmundar góða hafi ekki dugað
til því aö undanfama áratugi hef-
ur oft sést til ormsins.
Einn viðmælandi blaðsins, sem
ekki vildi láta nafns sins getið,
sagði að hann hefði trúað á orm-
inn þegar hann var lítill en væri í
meiri vafa í dag. „Það er reyndar
erfitt að neita þessu alveg, það
hafa margir séð Lagarfljótsorm-
inn.“
Kom fram á dýptarmæli
Sigurður Blöndal, fyrrverandi
skógræktarstjóri, sá orminn 5.
október 1962 um klukkan hálfníu
að morgni. „Ég var einn heima og
var litið út um gluggann og sé eitt-
hvað svart og ávalt koma upp úr
Lagarfljótsormurinn
Ormalogia er angi af rómantískri náttúrufræöi.
Lagarfljótsormurinn
Ungfrú Austurland „surfar“ á Lagarfljóti.
vatnsfletinum og fara niður aftur
og ganga þannig áfram eins og í
bylgj uhreyflngu. Þetta minnti
eina helst á hvalbak. Ég hringdi
strax í nágrannakonu mina og bað
hana að snarast út í glugga og sjá
þetta líka. Við horfðum því bæði á
fyrirbærið í u.þ.b. tíu mínútur þar
til það hvarf fyrir nes. Þetta var á
hreyfingu eins og það kæmi upp
og dýfðist niður og færðist út eft-
ir. Fyrirbærið var nokkuð stórt og
getur ekki hafa verið sjónhvefing
því við vorum tvö sem sáum það.“
Valdimar Benediktsson, verk-
taki á Egilsstöðum, komst á sín-
um tíma á forsíðu Familie Jo-
urnal eftir að hafa orðið ormsins
var þegar hann var að leggja síma-
streng yfir Lagarfljót rétt eftir
1980. Valdimar vill lítið gera úr
sínum þætti og tekur fram að
hann hafi ekki séð orminn sjálfur
heldur bara orðið hans var.
„! grófum dráttum má segja að
saga málsins sé sú að vorum að
leggja streng sem var sérfram-
leiddur og mjög sterkur. Til að
vita hvað strengurinn átti að vera
langur voru teknar myndir af
botni fljótsins. Á myndunum sem
teknar voru með dýptarmæli kom
fram holbakki og undir honum
var eitthvað sem var laust bæði
frá botni og bakka. En svo ein-
kennilega vildi til að einmitt á
þessum stað skemmdist strengur-
inn sem ekkert átti að vinna á og
síst af öllu átti að vera hægt að
snúa upp á hann. Þegar strengur-
inn var tekinn upp var hann
skemmdur og snúinn á tuttugu og
tveimur stöðum. Auðvitað skáld-
aði ég svo það upp að akkúrat
þarna hafi verið lagt yfir hrygg-
inn á kvikindinu og það tryllst. Ég
hef ekki séð orminn, bara afleið-
ingar hans og því miður er
myndinn sem um ræðir ekki
lengur til.“
„Dulrænt fyrirbæri"
Helgi Hallgrímsson náttúru-
fræðingur hefur um árabil verið
að skoða frásagnir um Lagar-
fljótsorminn. Helgi segir að það
séu eflaust til margar skýringar
á orminum. „Ég læt mér þó helst
detta í hug að þetta flokkist und-
ir dulræn fyrirbæri. Ég get að
minnsta kosti ekki heimfært
þetta til venjulegrar náttúruÁ
fræðiþekkingar með neinu móti
og maður getur ekki neitað
þessu fyrirbæri. Margt af þvi
sem menn hafa eignað orminum
er bara venjulegt gas eða jarð-
vegsflikki sem rís af botninum.
Þegar gasið nær yflrborðinu get-
ur það myndað háa vatnsstróka
eins og hvalablástur. Það er þó
svo margt í þessu sem ekki er
búið að skýra enn þá.“
Milljón í verölaunafé
Benedikt Vilhjálmsson, fram-
kvæmdastjóri ferjunnar Lagar-
fljótsormurinn, segir að ormur-
inn hafl hvað eftir annað komiðTí
fram á dýptarmælum hjá þeim
þegar þeir sigla um fljótið. Hann
segist vera viss um að það sé eitt-
hvert óþekkt fyrirbæri i fljótinu
þó að hann hafi ekki séð það sjálf-
ur.
„Það stendur til að greiða hverj-
um þeim sem sannar tilvist orms-
ins eina milljón króna í verð-
launafé, bæjarsjóður Egilsstaða
greiðir helminginn og við hinn.
Eins og stendur er ég að reyna að
fá tryggingu sem dekkar svona
lagað en það er einhverjum vand-
kvæðum bundið að finna hverstl^
hátt iðgjaldið á aö vera. Ég er al-
veg handviss um að það á einhver
eftir að mynda orminn því hann
sést að minnsta kosti tíu sinnum á
hverri öld. Hvers vegna ætti fólk
ekki að trúa á Lagarfljótsorminn,
það er fullt af fólki sem trúir á
Guð almáttugan og það hefur eng-
inn séð hann ófullur eða óruglað*-
ur.“
-Kip