Alþýðublaðið - 01.07.1989, Blaðsíða 5

Laugardagur 1. júlí 1989
5
Alþýðublaðiö í Norfolk
Kristján Þorvaldsson skrifar
Hafið frá
sjónarhóli
hersins
„pað getur oft verið erfitt að fylgja eftir ákvörðun-
um stjórnmálamanna,“ sagði einn yfirmanna í Sacl-
ant í Norfolk við Alþýðublaðið. Þetta viðkvæði virðist
ekki óalgengt hjá æðstu yfirmönnum í hernum.
Alþýðublaðið var í'yrir
skömmu á ferð í Washington og
Norfolk einmitt á þeim stöðum
þar sem vörnum íslands er stjórn-
að. í þeirri ferð gafst blaðinu
tækifæri til að heyra sjónarmið
bæði hersins og stjórnmála-
ntanna. Til að byrja með skyggn-
urnst við inn í hugarheim æðstu
manna í Norfolk, en á næstunni
verða birt viðtöl og greinar byggð-
ar á samtölum við stjórnmála-
menn og yfirmenn hersins í
Washington.
Frjáls aðgangur að hafinu
nauðsynlegur________________
„Erfiðleikarnir felast í því að
framkvæma ákvarðanir stjórn-
málamanna á réttum stöðum,“
sagði einn yfirmannanna. Hann
skýrði þetta nánar og sagði að af-
vopnunin í Evrópu kallaði á vand-
aðar ákvarðanir um staðsetningu
herja, sjó- eða landherjavá réttum
stöðum til að vinna sitt verk.
Hann sagði óhjákvæmilegt að
halda uppi stöðugu eftirliti og
vera til taks á hafinu við ísland,
Grænland, Noreg, Færeyjar, Bret-
land.
í raun hafa yfirmenn hersins
annan skilning á afvopnunarmál-
um en flestir þeir stjórnmála-
menn sem Alþýðublaðið ræddi
við, nema þegar komið er að höf-
unum. í vitund flestra, bæði
bandarískra stjórnamálamanna
og yfirmanna hersins, er sjóher-
inn utan við alla umræðu um af-
vopnun í Evrópu. Fyrir
Bandaríkin sem stórveldi er frjáls
aðgangur að hafinu sjálfsagður
hlutur. Þetta meginsjónarmið
kom skýrt fram í máli yfirmanna
í Norfolk: Flotinn verður að hafa
ótakmarkaðan aðgang að höfun-
um.
Nægur timi til að huga
að höfunum__________________
Á dagskrá viðræðnanna um
samdrátt í hefðbundnum herafla í
Evrópu hefur fækkun í sjóherjum
ekki verið á dagskrá, þrátt fyrir
óskir Sovétmanna og Varsjár-
bandalagsríkja. Þyngstu áherslu
leggja Sovétmenn á flugmóður-
skipin sem þeir telja ógnun við
sovésk landssvæði. Sovétmenn
hafa jafnframt boðist til að fækka
í sínum flota, á þeim sviðum sem
Nato telur sér stafa mesta ógnun
af.
Það er nægur tími til að huga
að afvopnun og vígbúnaðareftir-
liti á höfunum. Þetta verður allt
að koma í réttri röð, var megin-
kjarni í svari við ítrekaðri spurn-
ingu um hvort aukinn samdráttur
í hefðbundnum herafla í Evrópu
myndi ósjálfrátt flýta f'yrir við-
ræðum um samdrátt á hafinu.
Slæmt ef fleiri tækju upp
stefnu Nýsjálendinga
En Hváða augum líta menn um-
hverfismálaumræðuna. Hvað ef
fleiri ríki taka upp stefnu Ný-Sjá-
lendinga, sem ekki leyfa heim-
sóknir skipa sem grunur leikur á
að hafi kjarnorkuvopn um borð:
„Það yrði mjög miður fyrir
Nato-þjóðir ef fleiri ríki tækju
upp þessa stefnu,“ var hið skjóta
svar. Síðan komu útskýringar um
að kjarnorkuveldi hefðu alveg
skýra stefnu í þessunt efnum:
Ekkert svigrúm til samninga um
þetta atriði. Að auki er samkomu-
lag um að gefa engar upplýsingar
um hvort skipin innihaldi slík
vopn eða ekki. Þess vegna eru
margar ályktanir sem fólk dregur
alls ekki réttar. Svo einfalt er
það.
Eru kjarnorkuvopn___________
á íslandi?__________________
íslenskir blaðamenn á ferð í
höfuðstöðvunum spyrja gjarnan
hvort kjarnorkuvopn séu til stað-
ar á íslandi. Alþýðublaðið fetaði
i fótsporin:
„Ég einfaldlega veit það ekki,“
sagði sá ágæti maður sem varð
fyrir svörum. „Kjarnorkumál eru
þannig meðhöndluð, að þeir einir
vita sem þurfa á því að haldarJá,
ég skil að fólkið á íslandi vill vita
þetta, en ég er ekki í neinni að-
stöðu til að breyta þessari stefnu.
Það væri sama hvern þú spyrðir.“
Flugmóðurskipið Dwight D. Eisenhower í
höfninni í Norfolk. Skipinu var hleypt af
stokkunum árið 1975. Það getur borið allt að
100 flugvélar og tilheyrandi vopn. íáhöfn eru
um 6000 manns. Um borð í Eisenhower er
fullkomin stjórh- og eftirlitsstöð.
A-mynd/K.Þ.