Morgunblaðið - 01.02.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 1. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
STJÓRNVÖLD ákváðu í gær að
draga til baka hækkanir á opinberri
þjónustu sem tóku gildi um áramót.
Aðgerðirnar kosta ríkissjóð 750
milljónir miðað við heilt ár og eru
samanlögð áhrif þeirra á neyslu-
verðsvísitölu metin á 0,2%. Rekja má
0,16% hækkunar vísitölunnar í síð-
asta mánuði til gjaldskrárbreytinga
ríkisins.
Um áramótin hækkuðu komugjöld
á heilsugæslustöðvum úr 700 í 850
krónur og fastagjald hjá sérfræði-
læknum fór úr 1.800 í 2.100 krónur.
Auk þess var fyrirkomulagi kostnað-
arþátttöku notenda breytt. Áhrif
þessara breytinga á janúarvísitölu
eru metin um 0,06%.
Afnotagjöld Ríkisútvarpsins
hækkuðu um 7% um áramótin, en
áhrifin á vísitölu af hækkuninnni var
0,04%.
Hækkun skólagjalda í framhalds-
skólum kom að hluta til framkvæmda
um áramótin og leiddi til 0,01%
hækkunar vísitölu.
Vopnaleitargjald var hækkað um
áramótin. Áhrif á vísitölu voru 0,01%.
Aukin greiðsluþátttaka í lyfja-
kostnaði sem kom til framkvæmda
um áramótin með 10% hækkun gólfs
og þaks er talin hafa leitt til 0,04%
hækkunar janúarvísitölu. Heildar-
áhrif hækkunar á þessum vísitölulið
eru hins vegar um 0,12%. Að mati
forsætisráðuneytisins stafar mis-
munurinn af áhrifum gengislækkun-
ar, afnámi eða lækkun á afslætti,
hærra innkaupsverði erlendis frá og
etv. hækkun álagningar.
Einnig er í forsendum fjárlaga
gert ráð fyrir hækkun á áfengis-
gjaldi. Tímasetning þessarar hækk-
unar var ekki ákveðin en miðað við að
hún skilaði um 400 milljóna króna
tekjuauka á árinu. Það jafngildi tæp-
lega 7% hækkun gjaldsins miðað við
heilt ár. Áætluð verðáhrif miðað við
7% hækkun eru 4% hækkun útsölu-
verðs og 0,06–0,07% í vísitölu.
Kostar ríkissjóð 750 milljónir
Stjórnvöld ákváðu í gær að komu-
gjald á dagvinnutíma á heilsugæslu-
stöðvum lækki úr 850 kr. í 400 kr. og
úr 350 í 200 kr. fyrir lífeyrisþega og
börn. Jafnframt verður hækkun
komugjalda utan dagvinnutíma dreg-
in til baka. Fastagjald til sérfræði-
lækna verður lækkað úr 2.100 kr. í
1.600 kr. og verður því 200 kr. lægra
en það var fyrir áramót. Fyrirhuguð
7% hækkun á afnotagjaldi Ríkisút-
varpsins verður dregin til baka.
Þessar aðgerðir leiða til 0,14% lækk-
unar á vísitölu neysluverðs í febrúar.
Jafnframt verður fallið frá hækk-
un áfengisgjalds sem ekki hafði verið
tímasett. Þessar breytingar kosta
ríkissjóð 750 milljónir króna á heilu
ári. Að mati forsætisráðuneytisins
eru heildaráhrifin á vísitöluna a.m.k.
0,2%.
Fram kemur í greinargerð frá for-
sætisráðuneytinu að flestar spár geri
ráð fyrir því að verulega dragi úr
verðbólgu á næstu mánuðum. Það at-
riði sem geti vegið hvað þyngst til
lækkunar á vísitölunni á næstunni
eru áhrif gengishækkunar krónunn-
ar á innflutningsverð, en þau nema
um 3,5% frá meðaltali síðustu þriggja
mánaða og 5,5% miðað við nóvember-
mánuð þegar gengið var hvað lægst.
Haldist gengið stöðugt muni þessi
áhrif geta skilað sér í umtalsverðri
lækkun á vísitölunni. Hins vegar er
hækkun á mjólkurvörum ekki að öllu
leyti komin fram í vísitölunni.
Þá segir forsætisráðuneytið að á
næstu mánuðum komi nokkrir árs-
tíðabundnir þættir inn í vísitöluna,
svo sem hækkun grænmetis í apríl og
maí vegna tolla á innflutt grænmeti.
Á móti vegi fyrirhuguð tollalækkun
þannig að ætla megi að þessi hækkun
verði óveruleg ef nokkur. Ennfremur
er líklegt að mikil hækkun ávaxta og
grænmetis í janúar gangi til baka,
jafnvel strax í febrúar. Á móti kemur
að útsöluáhrif, sem yfirleitt lækka
vísitöluna í janúar og febrúar, ganga
jafnan að nokkru til baka í mars og
apríl. Hækkun skólagjalda í fram-
haldsskólunum mun hins vegar ekki
skila sér endanlega inn í vísitöluna
fyrr en næsta haust en talið er að
vísitöluáhrifin verði óveruleg.
Stjórnvöld ákváðu í gær að draga til baka hækkanir á opinberri þjónustu
Áætlað að vísitalan
geti lækkað um 0,2%
„ÞETTA eru mikil útgjöld sem ríkið
hefur af þessu eða nálægt 750 millj-
ónir króna. Það hefur ekki verið geng-
ið formlega frá því hvernig þessu
verður mætt, en við vekjum athygli á
því að hagur ríkissjóðs verður betri
heldur en við gerðum ráð fyrir vegna
aukningar á kvóta,“ sagði Davíð
Oddsson forsætisráðherra um gjald-
skrárbreytingar sem ríkisstjórnin
ákvað.
„Það hefur verið ákveðið að auka
fiskveiðar um 33 þúsund þorskígildis-
tonn. Loðnukvótinn hefur verið auk-
inn og áætlað útflutningsverðmæti
aukningarinnar er um tveir milljarðar
króna. Þetta hefur veruleg áhrif á af-
komu ríkissjóðs. Bara aukning loðnu-
kvótans slagar hátt upp í þann kostn-
að sem ríkissjóður hefur af þessum
gjaldskrárbreytingum. Við erum því
ekki að auka hallann á ríkissjóði held-
ur verður afgangurinn meiri en við
gerðum ráð fyrir. Við teljum að það sé
svo mikið í húfi að það sé réttlætan-
legt að gera þetta með þessum hætti.“
Davíð sagði að stjórnvöld hefðu
gefið forystu Alþýðusambands Ís-
lands fyrirheit um að draga til baka
að verulegu leyti þann hlut sem ríkið
ætti í hækkun neysluverðsvísitölu
janúarmánaðar, en um var að ræða
0,16 prósentustig. Davíð sagði að
stjórnvöld væru hins vegar að gera
betur en það því að lækkunin ætti að
skila 0,2% lækkun á vísitölunni.
Davíð tók fram að stjórnvöld
myndu bæta Ríkisútvarpinu upp þá
7% hækkun á afnotagjöldum sem tek-
in hefði verið til baka. RÚV myndi fá
sérstaka fjárveitingu úr ríkissjóði
þannig að þær tekjur sem RÚV hefði
reiknað með að fá myndu skila sér til
stofnunarinnar.
Davíð var spurður hvað honum
þætti um viðbrögð við ákalli ASÍ um
viðnám við verðbólgu.
„Það eru mjög margir aðilar sem
hafa staðið vel í því, eins og Fjarð-
arkaup, byggingavöruverslanirnar og
Nóatún. Aðrir hafa svarað af meiri
óskammfeilni að mínu mati, en það er
eins og gengur. Sveitarfélögin hafa
líka brugðist við þó sums staðar hafi
það nú verið meira í orði en á borði,“
sagði Davíð.
Kvótaaukning
mun bæta upp
útgjöldin
Davíð Oddsson um gjaldskrár-
breytingar ríkisstjórnarinnar
GYLFI Arnbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri Alþýðusambands Ís-
lands, segir að sér lítist vel á ákvarð-
anir ríkisstjórnarinnar hvað varðar
lækkun gjaldskrár. Það sé greinilegt
að ríkisstjórnin hafi tekið alvarlega á
málinu og hann fagni því að sú leið
hafi verið valin sem alveg ljóst sé að
stjórnvöld hafi fullt forræði yfir til að
ná fram hámarksáhrifum.
„Auðvitað má alltaf finna eitthvað
að öllum hlutum, en í heildina erum
við mig jákvæðir. Við teljum að rík-
isstjórnin hafi alveg komið til móts
við það sem við fórum fram með,“
sagði Gylfi.
Hann sagði að auðvitað mætti
finna að einstaka liðum eins og hvað
varðaði skráningargjöld í skólana, en
gera þyrfti breytingar á lögum til að
breyta til í þeim efnum. Þar dygði
ekki að gera reglugerðarbreytingar.
Þess vegna væri flóknara að eiga við
það og verulegur hluti af því kæmi
ekki til framkvæmda fyrr en með
haustinu. Þeir liðir sem valdir væru
skiluðu sér strax inn í verðlag og
hefðu bein áhrif.
Allir sammála um að
ná þessu markmiði
Gylfi sagði að þeir fyndu það á
þeim fundum sem þeir hefðu átt með
fulltrúum sveitarfélaga og stórum
aðilum á matvörumarkaði að það
væru allir sammála því að ná þessu
verðlagsmarkmiði. Sveitarstjórnir
væru að taka ákvarðanir í varðandi
þetta og meðal annars hefðu Kópa-
vogur, Hafnarfjörður og Reykjanes-
bær gert það í gær. Þar væri líka
verið að taka ákvarðanir sem hefðu
áhrif og það væri fagnaðarefni að þar
væru menn að staldra töluvert við
leikskóla- og dagvistargjöld, og fé-
lagslega þjónustu. Það skipti máli
fyrir afkomu fólks.
Gylfi Arnbjörnsson,
framkvæmdastjóri Al-
þýðusambands Íslands
Greinilegt
að ríkis-
stjórnin
hefur tek-
ið á málinu
MARKÚS Örn Antonsson, útvarps-
stjóri Ríkisútvarpsins, segir að
ákvörðun ríkisstjórnarinnar um að
afturkalla 7% hækkun á afnotagjöld-
um RÚV komi ekki til með að hafa
áhrif á rekstur Ríkisútvarpsins á
þessu ári. Hann segist hafa orð ráð-
herra fyrir því að tekjutapið, sem
þessu fylgi, verði bætt upp á annan
hátt. „Við munum halda okkar striki
varðandi þær áætlanir sem hér hafa
verið gerðar um rekstrarútgjöld,“
sagði Markús Örn.
7% hækkun afnotagjalda hefði
þýtt 140 milljónir króna í tekjur fyrir
RÚV. „Mér var tilkynnt um þessa
ákvörðun ríkisstjórnarinnar í morg-
un. Ég hef orð ráðherra fyrir því að
þetta eigi ekki að hafa áhrif í þá átt
að skaða Ríkisútvarpið varðandi
heildaráætlanir um fjárhag þess á
árinu. Þessum tekjumissi verður
mætt með öðrum aðgerðum,“ sagði
Markús Örn. Hann sagði, að í því
sambandi væri sérstaklega verið að
líta til framlags Ríkisútvarpsins til
Sinfóníuhljómsveitar Íslands og
auknar lífeyrisskuldbindingar, sem
lagðar hafa verið á Ríkisútvarpið á
undanförnum árum.
Hann sagði, að samkvæmt fjárlög-
um væri gert ráð fyrir því að framlag
RÚV til Sinfóníuhljómsveitarinnar
næmi 104 milljónum króna á þessu
ári.
Tekjutap
RÚV verður
bætt upp
„HVER er að gægjast í róluna
mína?“ gætu þessi krakkakríli verið
að hugsa þar sem þau stara í átt til
ljósmyndarans. Þrátt fyrir frost og
fimbulkulda láta leikskólabörn um
borg og bý ekki bugast heldur leika
sér óhikað útivið eins og sannast á
þessum krökkum sem sveifluðu sér
fram og aftur í rólunum við Leik-
skólann Rekagranda í gær. Þá er
samt vissara að vera vel gallaður svo
að kuldaboli nái ekki að bíta í annað
en einn og einn nebba og kalda kinn.
Morgunblaðið/Sverrir
Sveifla í
frostinu
♦ ♦ ♦
OLÍUFÉLAGIÐ og Skeljungur
hafa ákveðið að lækka verð á gas-
olíu um eina krónu. Verð á bensíni
verður hins vegar óbreytt.
Heimsmarkaðsverð á olíu hefur
hækkað milli mánaða og segir í til-
kynningu frá Olíufélaginu að tilefni
hafi verið til hækkunar, en með því
að hækka ekki vilji Olíufélagið
leggja sitt af mörkum til að ná þeim
efnahagsmarkmiðum sem sett hafa
verið.
Verð á gasolíu hjá Olíufélaginu
efir lækkunina er 46.90 kr. á lítra.
Flotaolía og svartolía lækka um 50
aura og mun lítrinn af flotaolíu eftir
lækkun kosta 29.80 kr., en lítrinn af
svartolíu mun kosta 27.72 krónur.
Hjá Skeljungi kostar lítrinn af
dieselolíu eftir verðbreytinguna
46,90 krónur.
Ekki lá fyrir í gær hvort verð-
breytingar yrðu hjá OLÍS.
Gasolía lækkar um
krónu um mánaðamót
Bensínverð
verður óbreytt