Tíminn Sunnudagsblað - 02.07.1967, Side 7

HverasvæðiS norSan við Nýjabæ, — leirinn vellur eins og heitur grautur í pottl.
Kirkjufjöru, gengur blágrýtisham
ar í fjöru niður, og er hann á
lcortinu talinn 46 metra hár, og
má sú hæð næstum teljast furðu-
leg í samanburði við mælinguua
á fuglabjarginu, sem getið er um
hér áður. Uppi á hamri þessnm
er Kerið, eða op þess, og nær það
alla leið niður á móts víð flæðar-
mál. Efst er Kerið vart meira en
þrír til fjórir metrar í þvermál,
en smávíkkar eftir þvi, sem neð-
ar dregur, og verður liklega háifu
víðara neðst en efst. Úr fjörunni
liggur gangur eða gjögur eitt gegn
um hamarinn og inn í Kerið sjálft,
og má þar komast í gegn og á
botn þess.
Austurengjahver og Fúlipollur.
Leirhverinn mikli í Krisuvík, sá
er myndaðist við sprengjugosið, er
þar varð haustið 1924 og olli
landskjálftum nokkrum víða um
Suðurland eins og menn muna
enn, er þar, sem áður var vatns-
hver lítill og hét Austurengja-
hver. Virðist svo, að leirhverinn
megi og vel halda sama nafninu.
Fúlipollur er næstum á miðjum
Vesturengjum, og er hann eitt-
hvert stærsta hverastæðið, sem
til er í Krísuvík, virðist ekki þurfa
að velkja það lengi fyrir sér, að
endur fyrir löngu hafi þarna orð-
ið sprengjugos líkt því, er varð þá,
er Austurengjahverinn endur-
magnaðist, haustið 1924. Örsmá
hversaugu eru hér og hvar á botni
Fúlapolls enn þá og brennisteins-
vott má sjá þar nokkuð víða. En
auðsætt er, að hverinn er á hrörn-
unarskeiði. Ýms merki virðast og
benda til þess, að Austurengjahver-
inn muni ekki heldur verða neinn
Ókólnir.
Ekki skal hér neitt rætt um
brennisteininn í Krísuvík né þann
í Brennisteinsfjöllunum, enda eru
Brennisteinsfjöllin austan sýslu-
markanna og því í Herdísarvíkur-
landi.
Víti.
Þess hefur orðið vart, að sumir
menn halda, að örnefnið Víti sé
hver, en svo er eigi. Víti er hraun-
foss, sem fallið hefur vestur af
hálendisbrún þeirri, sem verður
norður af Geitahlíð, og er hraun-
foss þessi sennilega á svipuðum
aldri og Ögmundarhraun. Hann
er nú storknaður fyrir löngu og
allur gróinn þylckum grámosa.
Eiríksvarða.
Eiríksvarða á Arnarfelli er vel
þekkt úr þjóðsögum, sem segja,
að séra Eiríkur Magnússon, hinn
fjölkunnugi Vogsósaklerkur, liafi
hlaðið hana og mælt svo um, að
aldrei skyldu Tyrkir koma í Krísu-
vík meðan varðan stæði uppi. Nú
er varðan hrunin, næstum í grunn,
en Bandaríkjamenn komu í Krísu-
vík, þegar seta þeirra í landinu
hófst.
Jónsmessufönn.
Vestan í Geitahlíð og skammt
fyrir neðan fjallsbrúnina sjálfa
leggur jafnan á vetrum þykka
fönn, langa en ekki breiða. Er
fönn þessi sjaldan horfin með öllu
fyrr en um Jónsmessu, og dregur
hún nafn sitt af því.
Krísuvík hefur lengi verið talin
einhvér mesta útigöngujörð fyrir
sauðfé á landi hér, einkum þó
þeirra jarða, sem ekki hafa fjöru-
beit með, og ekki var það ótítt,
að sumt féð þar lærði aldrei átið.
Vægar jarðhræringar voru ekki
sjaldgæfar í Krísuvíkurhverfinu,
og voru þær kallaðar hverakippir
þar.
Mótak er þar sums staðar í mýr-
unum, en ekki þykir mórinn þar
góður til eldsneytis. Er hann allur
mjög blandinn hveraleiri, svo að af
sumum kögglunum leggur brenni-
Framhald á 574. síðu.
TfMINN - SUNNUDAGSBLAÐ
559