Tíminn Sunnudagsblað - 02.07.1967, Síða 8

Nú orðið sést vart sérkennileg-
«ir maður með skýr, persónuleg
einkenni. Svokölluð menning
tæknialdar hefur steypt alla í sama
mót eða þá menn leyna sérkenn-
um sinum, ef einhver eru. En
kannski skiptir þetta ekki miklu
máli, þvi að haldi menningin sitt
strik, verður öllum stútað eftir
sömu formúlunni.
Einar Hinriksson var einhver
sérkennilegasti maður, ;em ég hef
kynnzt, og er líkast til, að sérkenni
hans hafi verið ættararfur. Bróðir
hans, Steindór Hinriksson, var sér-
kennilegasti maður á Austurlandi
um síðustu aldamót, þótt á ann-
an hátt væri. Hann gat með orð-
snilli sinni, storkun og skringil-
yrðum hleypt upp fjölmennustu
hjónin athvarf i mörg ár, allt til
hins síðasta. Björn Hallsson bóndi
á Rangá, þjóðkunnur sæmdarmað-
ur, gerði vel við karlinn og hirti
ekki um tiktúrur hans, og hygg
ég þó, að Einar 'hafi verið spar á
lofið.
Það mun hafa verið 1923 eða
1924, að ég var farkennari í Hró-
arstungu, og einn kennslustaður-
inn var Rangá. Þá kynntist ég
fyrst Einari af eigin raun. Ekki
mun hann hafa litið mig stórum
augum, sem varla var von, og ]ítt
tók hann undir, þó að ég yrti á
hann, enda heyrði ég hann vart
taia orð dögirm saman nema
við sjálfan sig. Einar hirti þá kýrn-
ar og sá um eldivið að einhverju
leyti.
ég, hvort Vigfús fókkst einnig við
málaralist, en mjög góðar manna-
myndir teiknaði hann.
Ekki vildi Einar sitja fyrir, en
Vigfúsi varð ekki skotaskuld úr því
að skrafa hann upp. Settist hann
beint á móti honum og lét fyndn-
ina fjúka og blýantinn ganga. Þeg-
ar myndinni var lokið, settum
við saman orðtæki Einars, og þau
skrautritaði Vigfús umhverfis
myndina. Ekki vil ég samt eigna
honum kveðskapinn, þó að hann
fengist við yrkingar eins og ann-
að:
Bræður í Kristó, bölvað er
beljurnar hérna að passa,
þær eru, bróðir, já sem þú sérð,
sífellt með skitna rassa.
Halldór Pétursson:
Já, bróðir - „bræður í Kristó“
Einars þáttur Hinrikssonar
fundum, svo að vart varð tauti við
komið. Aftur á móti hafði Einar
sig ekki í frammi á almannafæri.
Ég hef um áratugi ætlað
að skrifa smáþátt af Einari, en
alltaf hefur það dregizt úr hömlu.
Þetta er þó ekki sagt honum til
neinnar niðrunar, því að Einar var
heiðurskarl og enginn skynskipt-
ingur.
Fyrir nokkrum dögum var ég að
róta í einhverjum kassa þeirra,
sem ég 'hef langa ævi hent í flýtis-
skrifum, er fara likast sama veg
og Sæfinni góss, því að seint mun
alþýða manna hafa ráð á meiri
tíma en knappur svefn og hraðát
heiimtar. í þessum kassa kom mér
í hendur vísa, sem Einar raulaði
títt fyrir munni sér. Þegar ég las
vísuna, sá ég karl svo ljóslifandi
fyrir mér, að ég varð að grípa
pennann.
Ég kynntist Einari ekki fyrr en
hann var gamall orðinn, og þá
voru þau hjónin á Rangá, en á
milli Geirastaða og Rangár var á
þeim tíma ómælisvegur. Skal hér
ekki rakin ætt Einars né æviferill,
því að það er mér ókunnugt. Þó
hygg ég, að hann hafi ekki mikið
stundað búskap. Einar var tengdur
Rangáilfólki, og þar áttu gömlu
Ég fór svo að koma út í fjós til
karls, og tókst mér þá lúnka hann
svo til, að hann gerðist málreitn-
ari. Það varð mér mest til upp-
sláttar, að í fjósinu voru nokkrar
hænur, sem Einar hataði af öllum
huga. Ég tjáði mig á sama máli
og hann um hænsnin og kvað upp
úr með honum um það, að hænsni
ættu aJls ekki í fjósi að vera.
Hófst nú brún á karli, og hélt hann
því óspart á lofti og ekki í lágum
hljóðum, hvað kennarinn hafði
sagt um hænsnin:
„Já, bræður — kennarinn segir
þetta. Já, hann ætti að vita það —
sprenglærður maðurinn, að
hænsni eiga aldrei að vera í fjósi
— og hana nú.“ .
Þessa ræðu flutti hann oft og
skörulega. Máltæki hans voru
„bræður í Kristó“, bræður, frændi
og já, frændi minn. Og var þetta
jafnt orðfar hans, þótt enginn væri
skyldleiki hans við þá menn, sem
hann ræddi við.
Dag einn meðan ég var á Rangó,
kom þangað Vigfús Sigurðsson
héraðsfrægur maður. Honum lék
allt í hug og hendi: Hann lék á
orgel, söng og teiknaði, og hann
var völundarsmiður, skrautskrifari
og hrókur alls fagnaðar. Ekki veit,
Fjandans hænsnin — já, frændi
minn,
fara svona með nautin.
Æti þau sjálfur — já, andskot-
inn,
úti væri sú þrautin.
Kvenfólkið hingað kuldann færir
krakkarnir verpa flórinn í.
Kýrnar þáð stundum alveg ærir
— já, andskotinn mætti hrósa
þvi.
Einar fékkst eitíhvað við hey-
skap á sumrum, og vel getur ver-
ið, að hann hafi átt einhverjar
kindur. Alltaf heyjaði hann sér, og
mátti enginn þar nærri koma,
nema ef gamla konan rakaði stund
um á eftir honum. Oft afsagði hún
það þó með öllu, og var karl þá
hinn reiðasti. Heyið mun ofiast
hafa verið flutt heim fyrir hann,
en þó batt hann það stundum sjálf
ur og færði í garð. En til þess
þurfti hann að minnsta kosti hjálp.
Var það einhverju sinni, að hann
kallar til kerlu sinnar:
„Já, kona góð — nú þarft þú
að lyfta undir bagga með karli þín-
um á Rangárnesi.“
„Ég fer ekki fet,“ anzar hún. „Þú
getur sjálfur átt tiktúrur þínar og
sérvizku."
560
T f tn 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ