NT - 01.04.1985, Side 6

Mánudagur 1. apríl 1985 6
Sturla Þengilsson:
Misskilur Húsnæðismálastofnun vandann?
■ í NT 28. mars 1985 birtist
athyglisverð frétt um ráðgjaf-
arþjónustu húsnæðismála-
stjórnar og er þar haft eftir
Grétari Guðmundssyni að
vandi húsbyggjenda sé nú al-
deilis ekki eins mikill og verið
hefur til umræðu í þjóðfélag-
inu nú undanfarið. Pessi frétt
er athyglisverð fyrir þá geysi-
legu rangtúlkun á staðreynd-
um sem þar koma fram.
Þcgar ráðgjöf húsnæðis-
málastjórnar fór af stað var
strax tilkynnt af hennar hálfu
að þeir einir kæmu til greina
sem væru a.m.k. með kr.
150.000 í vanskilum hjá lána-
stofnunum og takmarkar það
sem betur fer mjög mikið þann
fjölda sem skilar sér til hús-
næðismálastofnunar. Þessa
staðreynd rangtúlkar Grétar
Guðmundsson sem heildar-
fjölda þeirra sem eru í vand-
ræðum vegna húsnæðiskaupa
og skil ég ekki tilgang em-
bættismannsins með þessari
rangtúlkun. Til glöggvunarfyr-
ir Grétar og hina sem vilja hafa
það sem sannara reynist skulu
nokkrar staðreyndir málsins
raktar hér á eftir.
1) Fólki á íslandi sem annars
staðar er mjög annt um að
standa við sínar skuldbinding-
ar og leikur sér ekki að því að

enbúistvarvii)......seg gs
r . •.ú Austurlandt c..r„\ h.-fur allt of ti _ |uun . ia ur irnnnski itt
Pa scnt cnþ* L'‘otan
■i-aSt-VVet
I „Miklu faenri
1 . llineað lil ekki
■ ncnia rum-
I taSý'it.f hja " .(„tum
,‘S“60U^eun.M«»“«
1 'zzrX.s&.zzz
umrarftan^1 --,_v
haU ufntspruum huW'
. .i,). scm huist sat
vC« ',nn
, i U,.ua líka luttt uf Bikt
ut of hratt t
scm fttt'1' hOu h'jur farl(> út t
gcftt um þtt (j| jbuly
^"^jjjtllumsumhttT^
uh.T .,a SC sums sttttlttt
í 'ki uVtttsum lKltmttfUi.il
kannskt .uiet" .„s
bruitabiilttmttli.fi P-‘n-lV
ss'ijtt f'"hul<\
og sína nægilega vel, bifreiðin
fær ekki nægilegt viðhald, ekki
keypt þær tryggingar sem æski-
legt væri, ekki tekið lögboðið
sumarfrí sem allir þarfnast
(ekki síst þetta fólk) og þannig
mætti lengi telja. í stuttu máli
sultar- og þrengingarólin hefur
verið þrengd til hins ýtrasta
áður en hinn almenni borgari
torg fyrir alla íbúa sveitarfé-
lagsins. Alluralmenningur veit
að hún Gróa á Leiti er nú ekki
lengi að finna út hverjir eru
vanskilamenn byggðarinnar og
þar með allt byggðarlagið, en
húsnæðismálastjórn er þeirrar
skoðunar að vandræðum fólks
skuli komið á framfæri við sem
flesta. Því miður er fólk við-
þúsundir fjölskyldna. Að gera
lítið úr þessu eins og fulltrúi
húsnæðismálastofnunar leyfir
sér að gera, er að misskilja
núverandi stöðu mála.
3) Það er rétt hjá Grétari
Guðmundssyni að til er fólk
sem hefur ætlað sér um of við
öflun íbúðarhúsnæðis og
Grétar Guðmundsson segir
að aðeins 600 manns hafi leitað
til ráðgjafarþjónustunnar,
ekki dreg ég í efa að sú tala sé
rétt (hún hefði þurft að vera
lægri) en þar sem honum er
mjög umhugað að koma sínum"
tölum á framfæri þá vil ég
gjarna upplýsa að fjöldi þeirra
sem stendur að baki þessum
stjórnar.
Að lokum er rétt að ítreka
að fólk er ekki að biðja um
neina ölmusu frá valdhöfum
þjóðarinnar, heldur einungis
að fá skaðabætur vegna þess
að það hefur verið látið greiða
of mikið í afborganir af lánum
sínum, á undanförnum misser-
um, en réttmætt getur talist.
Misgengi launa og lána ásamt innleiðingu hávaxta-
stefnu hefur nú kollkeyrt þúsundir fjölskyldna. Að gera
lítið úr þessu eins og fulltrúi Húsnæðismálastofnunar
leyfir sér að gera, er að misskilja núverandi stöðu mála.
Ég giska á að heildarfjöldi bak við þessa 600 einstak-
línga sé einhvers staðar á milli 2-3000 manns og er því
sennilega verið að tala um nálægt 1% af þjóðinni sem
er á vanskilalista húsnæðismálastjórnar.
láta stimpla sig vanskilafólk
sem betur fer. Til er fólk sem
ekki sefur fyrir áhyggjum
vegna þess að það sér ekki
hvernig það á að geta staðið
við sínar fjárhagslegu skuld-
bindingar á næsta gjalddaga.
Þetta fólk hefur gert ýmislegt
eða látið ógert til að greiða
sínar skuldir, frestað tann-
læknisferðum, ekki fatað sig
lætur spyrjast um sig að hann
sé vanskilamaður, hvað þá að
hann sé með 150.000 krónur í
vanskilum.
2) Enn um fjölda þeirra sem
gefa sig fram við húsnæðis-
málastofnun. Stofnunin ætlast
til að fólk streymi inn á bæjar-
skrifstofur og aðrar opinberar
skrifstofur í litlum sveitarfé-
lögum og beri sín vandræði á
kvæmt fyrir að opinbera þessi
vandamál sín, ég segi því
miður, vegna þess að þau eru
til orðin vegna utanaðkomandi
aðstæðna sem fólkið sjálft gat
ekki haft áhrif á. Gripið var til
ráðstafana sem nú hefur verið
lýst sem meiriháttar pólitísk-
um mistökum. Misgengi launa
og lána ásamt innleiðingu há-
> vaxtastefnu hefur nú kollkeyrt
sennilega er það töluvert hátt
hlutfall af því vanskilafólki
sem hefur skilað sér til hús-
næðismálastjórnar. Þetta er
ofur eðlilegt þar sem þetta fólk
er sennilega í hvað mestum
vanskilum og er velkomið til
stofnunarinnar en hinir sem
enn berjast hatrammri baráttu
við að greiða af okurlánunum
skulu vera fyrir utan.
600 er töluvert meiri og á ég
þar við maka og börn þess
fólks sem skuldar a.m.k.
150.000 króna í vanskilum. Ég
giska á að heildarfjöldi á bak
við þessa 600 einstaklinga sé
einhvers staðar á milli 2-3000
manns og er því sennilega
verið að tala um nálægt eitt
prósent af þjóðinni sem er á
vanskilalista húsnæðismála-
Þær lausnir sem nú er boðið
upp á, þ.e. lenging lána á
óviðunandi kjörum eru til þess
eins fallnar að lengja í henging-
arólinni.
Sturla Þengilsson, tölvu-
fræðingur, einn af áhuga-
mönnum um úrbætur í hús-
næðismálum.
Þegar alþýðan spyr sérfræðinginn
■ Hörður Bergmann,
fræðslufulltrúi og fyrrum kenn-
ari og námsstjóri, fór á kostum
í fróðlegu viðtali við NT um
helgina. Áhugamenn um
menntamál hefðu ekki átt að
láta þetta viötal fara framhjá
sér ógrátandi.
Prófskírteinaáráttan
1 í viðtalinu kemur skýrt fram
hjá Herði, að hann álíti að á
Vesturlöndum sé allt of mikið
um óþarflega langa skóla-
göngu (og löng skólaganga
þýðir alls ekki mikil menntun),
þar sem gerðar eru óþarfa
kröfur og beðið um óþarflega
mikið af prófskírteinum til að
gegna hinum ýmsu störfum.
Minna er tálað um reynslu eða
hagnýta þjálfun.
Höröur nefnir skemmtilegt
dæmi í viðtalinu um prófskír-
teinaáráttuna. Gefum honum
orðið:
„Mér er raunar ansi hugleik-
ið dæmið frá þeim tíma er ég
var í Fræðsluráði Reykjavíkur
á árunum 1978-82, en þá feng-
um við erindi frá einum fjöl-
brautaskólanum í bænum um
að staðfesta það að tekin yrði
upp ný námsbraut sem kölluð
yrði „læknaritarabraut". Nú,
við sáum þarna áætlun skólans
um það hvað kenna skyldi á
þessari „læknaritarabraut"
sem afmörkuð var sem fjögur
ár við þennan framhaldsskóla,
Ég man að ég varð dálítið hissa
þegar ég sá hvaða áföngum og
hvers konar námi var gert ráð
fyrir þarna. Hér voru greinar
eins og veðurfræði, jarðfræði,
rekstrarhagfræði, verslunar-
réttur, margir áfangar í þýsku
eða frönsku eftir vali, stærð-
fræði og svona sitt lítið af hverju
Þetta var mjög tilviljunarkennt
og greinilega bara ætlað til
þess að fylla einhvern kvóta og
ná þannig fjögurra ára námi.
Þetta var því býsna langt frá
því sem ætla mátti að kæmi
læknaritara raunverulega vel í
starfi.
Þetta er dæmigert fyrir það
hvernig reynt er að lengja alls
konar nám og setja inní það
hverskyns óþarfa.“
Til eru aðrar menntaleiðir
en skólinn
Hörður telur, að ýmislegt sé
hægt að gera til að hamla á
móti þeirri óheillaþróun, sem
hann segir að eigi sér stað í
menntakerfinu, vegna ástæðu-
lausra krafna um langa skóla-
göngu.
Hörður vill leggja mun meiri
áherslu á ábyrgð, reynslu og
færni einstaklinga, sem þeir
afla sér utan skólakerfisins:
„Það þarf að meta gildi
þeirrar reynslu sem fæst utan
skólans meira en nú er og
draga úr þessum prófskírteina-
kröfum fyrir alls konar störf,
og færa nánt mcira inn á vinnu-
staðina, - tengja það kynnum
af vinnustöðum. Þá þarf að
auka virðingu sjálfsnáms og
bæta möguleika fólks á að
mennta sig og þroskast, t.d.
við íþróttaiðkanir með því að
leggja áherslu á sundlaugar og
íþróttahús og auka mögulcika
fólks á að ná í þau gögn sem
það vanhagar um í námi sem
það stefnir á og þá á ég við
bókasöfn fyrst og fremst. Það
eru margar menntaleiðir til
aðrar en skólinn, því það býr
dýrmæt þekking og reynsla
meðal alþýðu manna til sjávar
og sveita, verkkunnátta og
andleg mennt sem hægt er að
byggja á og sýna meiri virð-
ingu.“
Þarna er talað af viti. Það er
réttilega sagt, að alþýða manna
er nú farin að spyrja alls konar
sérfræðinga um hluti sem hún
hefur alltaf vitað og kunnað.
Gífurlegur kostnaður!
Enn á ný hafa íslensku'
björgunarsveitirnar sýnt í
verki gildi samhjálparinnar. Á
svipstundu búa hundíuð
björgunarmanna sig út til
jöklaleiðangurs; vélar og tæki
að verðmæti tuga milljóna eru
ferðbúin og bæði menn og
vélar takast á við ofsaveður á
jöklinum.
Það sem helst er umhugsun-
arvert við atburði s.s. björgun-
ina af Vatnajökli í gær, er að allir
þessir menn sem lögðu á jökul-
inn eru sjálfboðaliðar. Að vísu
vinna þeir með launuðum
mönnum eins og t.d. mönn-
um Landhelgisgæslunnar og
Loftferðaeftiriits svo og mönn-
um frá Keflavíkurherliðinu.
En hiti og þungi leitarinnar
er borinn af sjálfboðaliðum
sem einnig bera mestan kostn-
aðinn sjálfir.
Kostnaður við leitir sem
þessa er gífurlegur. BjÖrgunar-
sveitirnar hafa lagt í gífurlegan
fjárfestingarkostnað til að vera
reiðubúnar aðgerðum sem
þessum; einstaklingar leggja
fjármuni í búnað sinn, og
leggja til farartæki; jeppa,
snjósleða og snjóbíla.
Þyrlur og flugvélar fljúga
stöðugt yfir svæðinu og fylgjast
með. Flytja verður vistir og
eldsneyti flugleiðis til björgun-
armanna.
Kostnaður reiknaður
eftirá
Enginn björgunarmanna sér
eftir því sem hann leggur á sig.
Þvert á móti leggja þeir í
leiðangra sína með það eitt að
markmiði að koma til hjálpar.
-Kostnaður er reiknaður
seinna, ef hann er þá nokkurn
tíma reiknaður.
Slíka samhjálp eins og þá
sem lýsir sér við leitir sem
þessa verður aldrei metiil til
fjár og ef til vill er engin ástæða
til þess heldur.
Aldrei oflaunað
Björgunarmönnum verður
aldrei oflaunað. Öll vitum við
á hvað við getum treyst
þegar á mæðir hjá okkur:
Hjálp hundruða manna sem
leggja sig fram með glöðu geði.
Að sjálfsögðu skyldi enginn
leggja sig í óþarfa hættur vit-
andi að hann yrði sóttur á
Vatnajökul ef út af brigði, en
óneitanlega vekur það manni
öryggiskennd að vita af þessum
þjálfuðu björgunarmönnum í
viðbragðsstöðu árið um kring.
Þeim verður aldrei fullþakk-
að. S.AIb.