Morgunblaðið - 14.06.2005, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2005 15
ERLENT
MICHEL Aoun getur ekki talist nýr þátttakandi í
stjórnmálum Líbanons en 14 ára útlegð hans í Frakk-
landi veldur því að margir telja hann nú vænlegan kost.
„Við erum búin að reyna alla aðra. Gefum honum tæki-
færi til að sýna að hann segi satt,“ sagði Mona Abinad-
er, sjötug kona sem greiddi atkvæði á sunnudag í bæn-
um Baabda. Hún hélt á appelsínugulri rós, tákni Aouns.
Sjálfur er Aoun einnig sjötugur að aldri. Fáir Líb-
anar eru búnir að gleyma því hvernig hann gerði ör-
væntingarfulla tilraun til þess um 1990 að hrekja Sýr-
lendinga úr landi. Honum mistókst og hafnaði í útlegð.
En nú telja margir að hann stefni að því að verða for-
seti landsins.
Sömu auðmannaættirnar hafa verið við völd í marga
áratugi í Líbanon. En Aoun er úr fátækrahverfi í Bei-
rut og braust sjálfur til mennta. Þegar hann loksins
hélt heim frá París í vor komst hann fljótt upp á kant
við aðra leiðtoga kristinna Líbana en sjálfur er hann úr
röðum maroníta, stærsta hóps kristinna. Sambúðin við
marga súnníta-múslíma er einnig slæm og þá einnig við
Saad Hariri, son hinnar myrtu þjóðhetju, Rafik Hariri.
Þegar borgarastyrjöldin geisaði á áttunda og níunda
áratugnum var Aoun undir lokin forsætisráðherra og
þar áður yfirhershöfingi en gerðist einn harðasti and-
stæðingur Sýrlendinga. Hann slapp naumlega lifandi
með því að leita skjóls í sendiráði Frakka í Beirut árið
1990 og ári síðar fékk hann að laumast úr landi.
Með hreinar hendur
Aoun er ýmsu vanur, tvisvar var reynt að ráða hann
af dögum, 1989 og 1990. Núna segist hann hafa átt
verulegan þátt í því í útlegðinni að Frakkar og Banda-
ríkjamenn ákváðu í fyrra að beita sér fyrir því að Sýr-
lendingar drægju hernámsliðið á brott frá Líbanon.
Frönsk áhrif eru mikil í Líbanon frá fornu fari.
Aðdáendur Aouns segja að hann minni á Charles de
Gaulle þegar hann sneri aftur til Frakklands undir lok
seinni heimsstyrjaldar er Þjóðverjar hörfuðu undan
bandamönnum. Aðrir gera gys að lýðskrumi hann og
mannalátum og uppnefna hann „Napolaoun“. En marg-
ir kjósendur eru á því að hershöfðinginn gamli sé rétti
maðurinn til að berjast gegn landlægri spillingunni
vegna þess að hann var útilokaður frá öllu slíku braski í
útlegðinni.
Lýðskrumari eða
snjall mannasættir?
HINN sjötugi Michel Aoun, fyrrver-
andi forsætisráðherra Líbanons og
bandamenn hans, eru sagðir ótví-
ræðir sigurvegarar þingkosning-
anna sem fram fóru í Líbanon á
sunnudag. Munu þeir hafa fengið 21
af þeim 58 þingsætum sem kosið var
um og kjörsókn var að þessu sinni
allgóð eða um 50% bæði í Bekaa-dal
og á Líbanonsfjalls-svæðinu. Alls
eru 128 sæti á þingi Líbanons en
fjórða og síðasta lota kosninganna
fer fram um næstu helgi í norðurhér-
uðunum og eru
þar 28 sæti í húfi.
Margt bendir
nú til þess að hóp-
ar og flokkar sem
efndu í vetur og
vor til mótmæla
gegn Sýrlending-
um og liðsmönn-
um þeirra muni
ekki ná meiri-
hluta á þinginu
þar sem Aoun
hefur ákveðið að
starfa með göml-
um fjendum sín-
um. En full-
snemmt er þó að
spá enda getur
verið að samstarf-
ið sé ekki byggt á
traustum grunni.
Sýrlendingar
réðu lögum og lofum í Líbanon frá
því um 1990 þar til í vor er þeir drógu
her sinn á brott. Eru kosningarnar
núna þær fyrstu í áratugi sem fara
fram án þess að þeir stýri beint eða
óbeint niðurstöðunni í krafti her-
námsliðs síns og leyniþjónustu-
manna. Aoun, sem á sínum tíma var
hrakinn úr landi, er úr röðum krist-
inna Líbana og barðist árum saman
gegn Sýrlendingum og stuðnings-
mönnum þeirra. En hann hefur nú
skipað sér í flokk með Emile Lahoud
forseta og öðrum valdhöfum í land-
inu sem eru hlynntir náinni sam-
vinnu við Sýrlendinga.
Flókið samfélag
Talsmaður Aouns segir hann ætla
sér mikið hlutverk og er ljóst að átt
er við meira en það sem hann virðist
nú vera búinn að tryggja sér, þ. e.
forystuna meðal kristinna Líbana.
„Ég neita að vera kristinn leiðtogi –
ég er líbanskur borgari,“ sagði Aoun
nýverið.
Hann segist ekki eiga lengur neitt
sökótt við Sýrlendinga; nú skipti
mestu að uppræta spillinguna í land-
inu og koma á pólitískum umbótum.
Um þau mál sé nú barist en ekki af-
stöðuna til Sýrlendinga.
Auk súnní-múslíma, sjía-múslíma
og kristinna búa í Líbanon drúsar,
trúflokkur er sækir margt til íslams.
Drúsaleiðtoginn Walid Jumblatt við-
urkenndi í gær ósigur í kosningun-
um en gagnrýndi Aoun af hörku,
sagði að hann væri tæki í höndum
Sýrlendinga.
„En það er rétt, hann sigraði, ég
viðurkenni það,“ sagði Jumblatt.
Jumblatt gerði reyndar sjálfur kosn-
ingabandalag við ýmsa vini Sýrlend-
inga en hann var sjálfur í mörg ár
dyggur stuðningsmaður Sýrlend-
inga. Hann snerist nýlega gegn þeim
þegar hann taldi öll teikn benda til
þess að þeir yrðu þvingaðir til að
hafa sig á brott með hernámsliðið og
það gekk eftir. Aoun sagði í gær að
Jumblatt væri „hættulegur maður“
sem ekki tryði á lýðræðið.
Aoun tókst vel að höfða til trú-
systkina sinna í Bekaa-dal og á
svæðunum sem kennd eru við Líb-
anons-fjall, hin hefðbundnu heim-
kynni kristna þjóðarbrotsins. Svo
virðist sem úrslitin hafi jafnvel orðið
betri en hann þorði að vona. Aðrir
kristnir leiðtogar, sem áttu samstarf
við súnníta og drúsa í stjórnarand-
stöðunni, biðu víða afhroð. Er leitt
getum að því að margir kristnir kjós-
endur hafi hugsað með sér að kristna
þjóðarbrotið yrði að lúta forystu
eins, öflugs leiðtoga eins og drúsarn-
ir undir Jumblatt og súnnítar undir
hinum unga Saad Hariri.
Hezbollah-samtök sjía-múslíma
og stuðningsmenn þeirra, Amal-sjít-
ar, munu hafa unnið tíu þingsæti í
Bekaa-dalnum í austanverðu land-
inu. Hezbollah nýtur stuðnings Sýr-
landsstjórnar og klerkastjórnarinn-
ar í Íran.
Hezbollah-liðar og þar með sjítar
njóta víða mikils álits í landinu vegna
baráttu sinnar gegn ísraelska her-
námsliðinu sem hvarf loks á brott ár-
ið 2000. Hins vegar er það enn
óleystur vandi hvað gera skuli við
vopnaðar sveitir Hezbollah sem þeir
neita að leysa upp. Margir óttast að
verði hernum beitt gegn þeim muni
afleiðingin verða nýtt borgarastríð.
Aðrir benda á að ótækt sé til lengdar
að eitt af stjórnmálaöflunum komist
upp með að brjóta gegn lögum lands-
ins og halda úti eigin herafla.
Verður Aoun forseti?
Ýmsir telja að Aoun, sem sneri
heim fyrir rúmum mánuði, stefni nú
á forsetaembættið en það heyrir til
kristna þjóðarbrotinu samkvæmt
málamiðlunarreglum sem ákveðnar
voru fyrir um 60 árum. Yfirleitt hafa
kosningaúrslit því að mestu verið
ráðin fyrirfram. Baráttan hefur mest
staðið milli einstakra hópa innan
hvers þjóðarbrots eða trúarhóps. Og
haldi hið nýja bandalag Aouns er
ljóst að umskipti hafa orðið í líbönsk-
um stjórnmálum; margir Líbanar
eru hættir að skipa sér eingöngu í
fylkingar í samræmi við trú og upp-
runa heldur eru það skoðanir á þjóð-
málum sem ráða ferðinni.
Aoun kom, sá og sigraði
Kristni leiðtoginn gerði óvænt bandalag við stuðnings-
menn Sýrlendinga sem áður voru helstu fjendur hans
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Walid Jumblatt
Saad Hariri
Reuters
Michel Aoun var sigurviss á kjördag og nú er orðið ljóst
að hann er öflugasti leiðtogi kristinna Líbana. Hann er
sagður stefna á forsetastólinn.