Morgunblaðið - 14.06.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2005 45
MENNING
Hlíðasmára 11, Kópavogi
sími 517 6460
www.belladonna.is
Réttu stærðirnar
Áhorfandinn stendur fyrirutan gamalt hús á Ísa-firði. Það nefnist Ed-inborgarhúsið og var
byggt 1907, og hefur í gegnum tíð-
ina hýst margskonar starfsemi og
gegnt ólíkum hlutverkum. Um
þessar mundir hýsir það menning-
arstarfsemi af ýmsu tagi, meðal
annars sýningu á vegum Listahá-
tíðar í Reykjavík. Það er myndlist-
armaðurinn Elín Hansdóttir sem
opnaði sýningu sína þar á hvíta-
sunnudag.
Áhorfandinn stendur sem sagt
fyrir utan húsið og veit ekki við
hverju á að búast. Það er hurð á
hlið hússins og þar stígur hann inn,
gangurinn er hvítur og flúorlýstur
og þar má greina órætt hljóð.
Gangurinn heldur áfram, hann
beygir, áhorfandinn labbar upp
nokkrar tröppur og heldur áfram.
Gangurinn er eins hvítur þar og
heldur áfram að beygja, til hægri,
til vinstri, og áhorfandinn á von á
hverju sem er fyrir næsta horn.
Loks glittir í hurðarop, þar blasir
Ísafjarðarbær aftur við og áhorf-
andinn gengur út. Verkinu er lokið,
sýningin er búin. En það má alltaf
fara annan hring, með því að finna
innganginn aftur.
Elín Hansdóttir hefur sem
myndlistarmaður áhuga á áhorf-
andanum, eins og fyrri verk hennar
hafa oft og tíðum sýnt. „Áhorfand-
inn er mikilvægastur. Það er eng-
inn sem hreyfir við myndlist nema
hann sjálfur,“ segir hún blátt áfram
þegar við hittumst til að ræða
framlag hennar til Listahátíðar í ár.
„Og það er það sem var mikilvæg-
ast þegar ég var að gera þetta
verk. Í því eru engir litir, lýsingin
er mjög skær, hljóðmyndin byggist
á tíðni ganganna sjálfra; það er
ekkert ákveðið til sýnis og allt er
þetta til þess fallið að draga athygli
áhorfandans að sjálfum sér og sinni
eigin upplifun. Það er fátt annað í
þessum göngum nema hann sjálfur,
og hreyfing hans í gegn um þau.“
Samstarfsverk
Engu að síður er verkið langt frá
því að vera einfalt, hvorki í hug-
myndafræði né að gerð. Það varð
til í samstarfi Elínar við Anne
Kockelkorn arkitekt, Marian
Burchardt myndlistarmann, Axel
Albrecht arkitekt og Darra Loren-
zen myndlistarmann. „Við áttum
regluleg samtöl, sem við tókum upp
og hlustuðum á næst þegar við hitt-
umst, Anne og ég. Þannig þróaðist
upphaflega hugmyndin að verkinu.
Síðar slóst Marian í hópinn og þá
fór af stað hugmyndavinna um
hvernig konstrúksjónin ætti að
vera,“ útskýrir Elín. „Við mættum
síðan þrjú á Ísafjörð; Marian, Axel
og ég, og byrjuðum að smíða. Við
hönnuðum tíu metra af göngunum í
senn í sameiningu, frá byrjun til
enda ganganna. Hljóðverkið gerði
Darri Lorenzen, en við höfðum
rætt frá upphafi að hafa hljóð sem
hluta af verkinu, sem myndi hjálpa
til við að klippa mann frá umhverf-
inu fyrir utan bygginguna. Svo má
ekki gleyma Rósu Birgittu sem að-
stoðaði okkur í mánuð við að smíða
verkið.“
Verkið er heldur engin smásmíði;
Elín segist telja að gangurinn sé
eins og einn og hálfur fótboltavöllur
að lengd. Það þurfti því stórt hús
til að rúma það, enda segist Elín
hafa glaðst yfir staðsetningunni
sem henni var valin á hátíðinni –
Edinborgarhúsinu á Ísafirði. „Sér-
staklega vegna þess hvað það var
stórt. Það kitlar minn áhuga, svona
stór verkefni,“ segir hún brosandi
og bætir við að húsið sjálft hafi orð-
ið henni innblástur um leið. „Fyrir
mér var það eins og bútasaums-
teppi, að sjá það að innan. Því hef-
ur svo oft verið breytt eftir því
hvað samfélagið á Ísafirði hefur
þurft á hverjum tíma, og mér
fannst áhugavert að sjá hvernig
hús þarf ekki að vera fastmótað
fyrir fram. Svo finnst mér líka
spennandi að sýna í rými sem er í
raun ekki hugsað sem sýning-
arstaður.“
Það er kannski að hluta til þessi
mikla vegalengd ganganna sem
verður til þess að verkið hefur þau
áhrif sem það hefur. „Það er á
áhorfandans eigin ábyrgð hvað ger-
ist þegar hann er þar inni,“ undir-
strikar Elín aftur og bætir við að
hér sé ekki um skúlptúr að ræða.
„Ég sé göngin sjálf sem aukaatriði,
þótt ótrúlegt megi virðast vegna
þess að það var svolítið mál að
smíða þau. Ég sé þau ekki sem
skúlptúr, heldur meira sem stað.
Mér finnst mest spennandi að
standa fyrir framan þetta gamla og
skrýtna hús, innan um fjöllin á Ísa-
firði og fara svo inn. Þó að maður
viti að maður sé kominn inn í þetta
hús, er maður kominn eitthvert allt
annað og maður fær aldrei tæki-
færi til að sjá hið eiginlega Ed-
inborgarhús að innan. Það er þetta
frjálsa rými sem við vorum að
reyna að skapa, einskonar milli-
rými, sem gefur tækifæri til ýmissa
hugrenninga og hugsanaferla. Hvað
svo sem það svo er.“
Samhljómur við aðra
Hreinn Friðfinnsson, einn af okk-
ar virtustu myndlistarmönnum um
áratuga skeið, sýnir einnig á Ísa-
firði á Listahátíð í Reykjavík; í
Slunkaríki. Elín segist greina
ákveðinn samhljóm milli sýninga
þeirra. „Við vorum í reglulegu sam-
bandi frá því í desember og fram
að því að sýningarnar okkar opn-
uðu, um hvað við ætluðum að gera.
Það samband var mér mjög mikils
virði,“ segir hún.
Innt eftir því hvort verkið á Ísa-
firði fjalli um lífið og tímann, eins
og blaðamanni fannst persónulega
að það hlyti að fjalla um, svarar El-
ín líka með orðum Hreins, eftir að
hann hafði „prófað“ verkið hennar.
„Hann sagði eitthvað á þá leið að
þegar maður væri inni í verkinu
virtist það eins og endalaust ferða-
lag, en þegar maður kæmi út hefði
það bara tekið þrjár mínútur. Það
fannst mér vel sagt.“
Ef verk Elínar talar við verk
Hreins á Listahátíð, er annað verk
innan vébanda hátíðarinnar sem
virðist enn frekar gera það. Í Safni
við Laugaveg hefur Carsten Höller
sett upp hvítan gang, reyndar
styttri en Elínar, úr frauðplasti.
Hvað finnst henni um þetta? „Já,
það var mjög skemmtilegt að kom-
ast að þessu. Þetta sýnir bara fram
á það, að hugmyndir eru ekki eign,
heldur fljóta þær um. Kannski er
bara tilviljun hverjir grípa sömu
hugmyndirnar,“ svarar hún.
Verkefni spretta út
Eins og stundum verður með vel
heppnuð verk hefur þetta verk El-
ínar getið af sér nokkur önnur
verkefni. Eitt þeirra er bók, byggð
á sömu hugmyndum og liggja til
grundvallar göngunum í Edinborg-
arhúsinu, sem til stendur að gefa
út, og annað er myndbandsverk,
unnið í samvinnu við Ara Alexand-
er myndlistar- og kvikmyndagerð-
armann, sem er í raun orðið að
sjálfstæðu verki.
Undanfarin tvö ár hefur Elín
stundað mastersnám við Listahá-
skólann í Berlín, eða KHB – Kunst-
hochschule Berlin Weissensee. Þar
verður hún áfram næsta vetur en
hefur ýmislegt fleira í farvatninu;
til dæmis samsýninguna Praying
for silence í Ludwigsburg í byrjun
júlí þar sem hún ætlar að vera með
hljóðverk og tekur Finnbogi Pét-
ursson einnig þátt í henni. Þá ætlar
hún aftur að sýna á Íslandi í haust,
í hinu nýja galleríi Boxi á Akureyri.
Hún segist ánægð með að hafa
tekið þátt í Listahátíð í Reykjavík,
ekki síst með þeim hætti sem varð
raunin. „Mér finnst ég hafa grætt
einna mest á því að vinna með
þessu skapandi og hæfileikaríka
fólki sem ég var í samstarfi við.
Það er það sem stendur upp úr og
ég er mjög þakklát fyrir það.“
Á eigin ábyrgð
Darri Lorenzen, Elín Hansdóttir, Marian Burchardt, Axel van Exel, Anne Kockelkorn, Rósa Birgitta Sigríðardóttir.
Unnið að smíð verksins í Edinborgarhúsinu á Ísafirði.
Ljósmynd /Axel van Exel
„Það er á áhorfandans eigin ábyrgð hvað gerist þegar hann er þar inni,“ segir Elín Hansdóttir um hvítu göngin.
Fyrir Elínu Hansdóttur skiptir áhorfandinn
mestu þegar kemur að myndlist hennar. Í sam-
tali við Ingu Maríu Leifsdóttur kemur fram að
verk hennar á Listahátíð í Reykjavík, sem er
staðsett í Edinborgarhúsinu á Ísafirði, snúist
fyrst og fremst um að beina athygli áhorfand-
ans að sjálfum sér og sinni eigin upplifun.
ingamaria@mbl.is
smáauglýsingar
mbl.is