Morgunblaðið - 14.06.2005, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2005 23
F járheimildir til tækjakaupa áLandspítala – háskólasjúkra-húsi duga ekki til nauðsyn-legrar endurnýjunar og ný-
kaupa lækningatækja svo spítalinn
geti sinnt hlutverki sínu. Til að mæta
því hafa tæki verið tekin á rekstr-
arleigu en þá er verið að ganga á fjár-
veitingar framtíðarinnar þannig að
minna svigrúm verður á næstu árum
til tækjakaupa.
Í fjárlögum fyrir árið 2004 var
veitt 201 milljón til meiriháttar
tækjakaupa á LSH. Að auki ákvað
framkvæmdastjórn að skipta fjár-
veitingu til stofnframkvæmda og
tækjakaupa þannig að 17 milljónir
færu til lækningatækjakaupa. Því
varð samanlögð fjárveiting til tækja-
kaupa jafnhá í krónum talið árið 2004
og hún var árið 2003, en um 5%
hækkun varð á byggingarvísitölu á
sama tíma. Hefur því verðmæti fjár-
veitingarinnar minnkað sem því
nemur. Hafa fjárveitingar til tækja-
kaupa minnkað frá sameiningu
sjúkrahúsanna í Reykjavík árið 2000.
Ingólfur Þórisson, framkvæmda-
stjóri tækni og eigna á LSH, segir
fjárheimildina alltof þrönga, sjúkra-
húsið verði að vera með nýjasta
tækjabúnað, það sé bæði hagkvæmt
rekstrarlega og bæti verulega þjón-
ustu við sjúklinga.
Hann segir að niðurskurðarkrafa
ríkisins á síðasta ári hafi ekki komið
niður á tækjakaupum. Stjórnendur
LSH hafi ákveðið að setja kraft í
endurbætur á tækjabúnaði og hafi
það verið gert með m.a. leigu tækja-
búnaðar. Þannig hafi náðst að bæta
verulega tækjakost spítalans en að
sama skapi sé spítalanum þröngt
skorinn stakkur varðandi ný tækja-
kaup á næstu árum þar sem búið sé
að ráðstafa hluta af fjárveitingu til
afborgana og leigugreiðslna. Á síð-
asta ári komu í hús á LSH lækninga-
tæki að andvirði 676 mkr. og á síð-
ustu tveimur árum er andvirði nýrra
lækningatækja á annan milljarð.
Tækjavæðing LSH á síðasta ári er
eflaust sú mesta sem ráðist hefur
verið í á íslensku sjúkrahúsi á einu
ári.
„Á síðasta ári gerðum við stórátak
í tækjamálum svo að spítalinn er bet-
ur settur núna heldur en hann hefur
verið um langt skeið,“ segir Ingólfur.
„En það má aldrei slaka á í tækja-
kaupum. Talið er að lækningatæki
endist að meðaltali ekki nema í fimm
til sjö ár. Sá tími er fljótur að líða.
Það er fljótt að koma að endurnýj-
un.“
Meðalaldur lækningatækja á LSH
er nú 7,7 ár, þrátt fyrir töluverða
endurnýjun sl. tvö ár.
Þyrfti að fjórfalda heimildir
Ingólfur segir því augljóst að fjár-
veiting LSH til tækjakaupa sé alltof
lítil. „Verðmæti tækjakostar okkar
er um fimm milljarðar. Segjum að
meðalending tækjanna sé sjö ár, þá
þyrfti fjárveitingin að vera eitthvað í
kringum 700 milljónir á ári eða 1.000
milljónir króna ef miðað er við 5 ára
endingartíma. Fjárveiting til sjúkra-
hússins er hins vegar nú rétt rúm-
lega 200 milljónir. Það þyrfti því að
fjórfalda fjárframlög til spítalans til
tækjakaupa ef vel ætti að vera.“ Ing-
ólfur segir að svo virðist sem LSH sé
töluvert á eftir öðrum sambærilegum
sjúkrahúsum á Norðurlöndum varð-
andi fjármuni til tækjakaupa. „Menn
verða að hafa í huga að ný tæki geta
skilað heilmiklu í bættum rekstri og
betri meðferð fyrir sjúklinga. Hvoru
tveggja er mikill ávinningur fyrir
þjóðfélagið.“
Beiðnir sviðsstjóra klínískra sviða
sjúkrahússins til tækjakaupa hljóð-
uðu við upphaf síðasta árs upp á um
1.200 milljónir króna. Því þurfti
tækjakaupanefnd að forgangsraða
verkefnum með tilliti til fyrirliggj-
andi fjárveitinga.
Á sjúkrahúsum á hinum Norður-
löndunum er eðlileg viðmiðun að til
tækjakaupa sé varið um 3–4% af
rekstrarfé háskólasjúkrahúsa. Það
er þó fjarri íslenskum raunveruleika,
en hér er hlutfallið í kringum 1%. 4%
af rekstrarfé ársins 2004 er um einn
milljarður og ljóst að mikið átak þarf
í fjárveitingum til að ná þeirri upp-
hæð.
Rekstrarleiga og afborganir
Frá árinu 2003 hefur færst í
aukana að taka tæki á rekstrar- eða
kaupleigu eða semja um greiðslu-
dreifingu. Er niðurstaða tækja-
kaupanefndar sú að þessar leiðir hafi
gert spítalanum kleift að efla tækja-
búnað sinn og viðhalda háu þjónustu-
stigi, auka afköst og lækka kostnað á
hvern einstakling.
Í flestum tilfellum er dýrara að
taka tæki á rekstrarleigu en að stað-
greiða þau, „en þegar ekki er úr að
spila nægilegu fjármagni til stað-
greiðslukaupa þarf aðrar lausnir ef
einhverjar framfarir eiga að verða“,
segir í ársskýrslu tækjakaupanefnd-
ar.
Gjafafé að upphæð um 26 milljónir
króna var notað til tækjakaupa á
LSH í fyrra, en árlega gefa styrkt-
arsjóðir og félagasamtök fé til
sjúkrahússins. Fyrir það fé var á síð-
asta ári m.a. keypt tæki til hjarta-
rannsókna á hjartaþræðingarstofu.
Aðrar einingar spítalans nutu einnig
góðs af gjafafé við endurnýjun
tækjabúnaðar, s.s. Barnaspítalinn,
endurhæfingardeild og taugalækn-
ingadeild.
Dýrustu tækin sem keypt voru á
síðasta ári voru línuhraðall, sem er
aðalmeðferðartæki geislameðferðar
krabbameinslækninga, að stofnvirði
174 milljóna króna, nýrnasteinbrjót-
ur að verðmæti rúmlega 68 milljóna
króna og segulómtæki fyrir Fossvog
sem kostar rúmar 150 milljónir. Til
stóð að kaupa tvö tæki en frestað var
kaupum annars þeirra þar til í ár og
verður það tekið í notkun við Hring-
braut fyrir áramót.
Fé til tækjakaupa þyrfti að fjórfalda
'! ! $ 



(

)
0 "".6&   ,"#
 &   0 (9## &#4 "
     







ÞAÐ hlutverk Landspítala – háskólasjúkrahúss að
vera eini staðurinn á landinu sem veitir sérfræðiþjón-
ustu í mörgum sérgreinum kallar á umfangsmikil og
sérhæfð lækningatækjakaup. Eftirspurn eftir lækn-
ingatækjabúnaði á LSH hefur aukist mjög mikið á síð-
ustu árum enda hefur spítalinn búið við naumt
skammtaðar fjárveitingar varðandi þennan þátt í
rekstrinum undanfarin ár. En fleiri ástæður liggja að
baki aukinni eftirspurn, eins og rakið er í ársskýrslu
tækjakaupanefndar sem fjallar um meiriháttar tækja-
kaup á sjúkrahúsinu. Vaxandi þrýstingur er í þá veru
að viðhalda stöðu spítalans sem hátæknisjúkrahúss
eins og þau þekkjast á nágrannalöndum okkar. Ört
vaxandi fjöldi tæknilegra lausna eru á boðstólum, bæði
til rannsókna á sjúklingum og til margs konar árang-
ursríkrar meðferðar. Þá má nefna að vegna sívaxandi
aðhaldsaðgerða og aukinna krafna um hagræðingu
gera stjórnendur LSH meiri kröfu um nýjan afkasta-
mikinn tækjabúnað, sem getur jafnvel stundum leyst
af hólmi hlutverk mannshandarinnar.
Er það álit nefndarinnar að fjárveitingar til meiri-
háttar tækjakaupa hafi ekki verið í samræmi við þörf
sjúkrahússins allt frá stofnun þess árið 2000. Þær hafa
um áratugaskeið verið sérgreindar á fjárlögum sem sé
í litlu samræmi við nútímakröfur um sveigjanlegt
rekstrarumhverfi. Um 70% af rekstrarkostnaði LSH
er launakostnaður og bendir tækjakaupanefnd á að
ein meginforsenda fyrir sparnaði sé að geta leyst
mannshöndina af hólmi eða fækkað eða stytt fram-
kvæmd einstakra verka með sérhæfðum tækjum.
Hröð þróun kallar á meiri tækjakaup