Morgunblaðið - 14.06.2005, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Við teljum að starfsemin sé farin að
mótast mjög af ófullnægjandi hús-
næðinu. Við séum farin að gera hlut-
ina á einhvern einkennilegan hátt af
því að húsnæðið hefur ekki boðið upp
á annað. Okkur er farið að þykja eitt-
hvað eðlilegt sem ætti að vera gert
með allt öðrum hætti. Þegar við för-
um að hugsa um nýjan spítala þurf-
um við að nálgast það með opnum
huga.“
Ys og þys út af engu?
Ingólfur segir að húsnæðið sníði
starfseminni þröngan stakk og oft sé
fjarlægð milli eininga óþarflega mik-
il. Það verði til þess að starfsfólkið sé
á eilífum hlaupum um spítalann.
Ekki aðeins milli deilda, heldur þarf
það að vera á ferðinni milli húsa,
enda hefur ekki alltaf tekist að koma
því þannig fyrir að tengd starfsemi
sé í sama húsi.
„Það hefur slegið mig þegar ég
kem á nýja spítala erlendis að þar er
allt annað andrúmsloft en þegar
maður kemur inn á Landspítalann,“
segir Ingólfur. „Þegar komið er inn á
Landspítala þá blasir við margt
starfsfólk á hlaupum fram og til
baka. Ef við gætum fryst tímann og
talið allt starfsfólkið sem er á ferð-
inni kæmi í ljós að drjúgur hluti
starfsfólksins er stöðugt á þönum
fram og til baka. En á nýjum sjúkra-
húsum erlendis er fólk á sínu vinnu-
svæði og það er ekki þessi ys og þys,
sem helgast af því húsnæði sem við
erum í. Mér finnst þetta endurspegla
að við erum með skipulag á starf-
seminni sem hefur mótast af hús-
næði sem er óhentugt. Það mun
sparast heilmikið hvað þetta varðar
þegar við flytjum í nýjan spítala. Það
verður betri nýting á vinnuaflinu og
starfsaðstæður allar betri.“
Ingólfur tekur dæmi um skurð-
stofur og gjörgæslu spítalans sem er
í gamla Landspítalanum við Hring-
braut. Bráðamóttakan er annars
staðar og mjög illa staðsett með tilliti
til skurðstofanna og gjörgæslunnar.
Flytja þarf sjúklinga með lyftum á
milli sem eru í þokkabót of þröngar.
Þá bendir hann á að skurðstofur
séu einnig á kvennadeild, þó nokkuð
frá öðrum skurðstofum. Einnig eru
rannsóknarstofurnar fjarri legu-
deildunum og starfsmenn þurfa að
hlaupa með sýni fram og til baka.
Sama er upp á teningnum með Blóð-
bankann, miklir flutningar eru á
blóði þar sem hann er ekki í nálægð
við skurðstofur og aðrar einingar
sem þurfa mest á þjónustu hans að
halda.
„Það má segja að allur spítalinn sé
meira og minna svona,“ segir Ing-
ólfur. „Það eru miklir flutningar á
sjúklingum og mikil hlaup á starfs-
fólkinu.“
Hjúkrunarfræðingar sem Morg-
unblaðið ræddi við bentu á að t.d.
væru lungnalækningar í Fossvogi,
en hjartalækningar við Hringbraut,
en oft þyrftu læknar þessara deilda
að koma að sama sjúklingnum. Það
þýði ferðalög milli húsa. Segja þeir
starfsfólkið kvarta yfir þessu sjúk-
linganna vegna. „Þegar við dreifum
svona kröftunum þá fáum við minna
út úr samstarfinu – það er alveg
öruggt mál,“ segir einn hjúkrunar-
fræðinganna.
Stöndum höllum fæti
Að mati Ingólfs stöndum við vissu-
lega höllum fæti gagnvart nýrri spít-
ölum í nágrannalöndum okkar, t.d.
hvað varði legudeildirnar á LSH sem
margar voru byggðar á sjötta og sjö-
unda áratugnum. „Við erum langt á
eftir öðrum sjúkrahúsum hvað þetta
varðar og það er alltaf að verða
meira og meira áberandi,“ segir
hann en bendir á að sjálfsagt megi
finna svipuð sjúkrahús sé eftir því
leitað. „Enda hefur ekkert verið
byggt hjá okkur, nema nýi Barna-
spítalinn. Að öðru leyti eru bygging-
arnar okkar orðnar gamlar, þær
yngstu tuttugu ára.“
Hann segist ekki viss um að hætt
hafi verið að byggja á meðan beðið
var eftir ákvörðun um nýjan spítala.
„Landspítali – háskólasjúkrahús er
ekki nema fimm ára gamall,“ bendir
hann á. „En við verðum að einbeita
okkur að þessu núna. Við getum ekki
skilað sjúkrahúskerfinu svona af
okkur til næstu kynslóðar. Þetta er
ekki boðlegt.“
Þrátt fyrir þá annmarka sem hús-
næðið hefur í dag hefur margt verið
gert frá sameiningu í þeim tilgangi
að aðlaga sjúkrahúsið breyttri starf-
semi. Miklar úrbætur hafa orðið í
húsnæðismálum t.d. í tengslum við
flutning deilda á milli eða innan
húsa. Fjöldi deilda hefur verið gerð-
ur upp og viðunandi aðstaða hefur
skapast á ýmsum sviðum. Hæð sem
byggð var ofan á G-álmu í Fossvogi
hefur verið innréttuð sem aðstaða
fyrir starfsmenn ýmissa sviða spít-
alans og hefur það minnkað eftir-
spurn eftir skrifstofuhúsnæði.
Stærsta skrefið er svo án efa bygg-
ing Barnaspítala Hringsins en hann
var tekinn í notkun árið 2003. Lögðu
Hringskonur hönd á plóginn við fjár-
mögnun byggingarinnar líkt og þær
hafa stutt við þjónustu við börn á
spítalanum í áratugi.
Enginn byggingarsjóður
Enginn sérstakur byggingarsjóð-
ur hefur verið stofnaður til að halda
utan um fé til byggingar nýs spítala,
en Ingólfur hefur lagt til að svo verði
gert. „Þetta er gífurlega fjárfrek
framkvæmd og það gengur ekki að
ætla að fjármagna hana með fjárlög-
um frá ári til árs. Við horfum auðvit-
að til sölu Símans í þessu sambandi.
Fjárstreymi til ríkisins vegna henn-
ar verður væntanlega á þessu ári. Þá
finnst mér eðlilegt að stofna bygg-
ingarsjóð Landspítalans þar sem
hluti af þessum peningum væri sett-
ur til hliðar til að geta staðið straum
af kostnaði við framkvæmdirnar.“
Til stendur að selja eignir Land-
spítalans sem losna er starfsemi
þeirra flyst á nýjan spítala upp í
kostnað við bygginguna. Leggur
Ingólfur til að þeir fjármunir verði
einnig settir í byggingarsjóðinn. Í
skýrslu nefndar um uppbyggingu
Landspítala – háskólasjúkrahúss
sem kom út fyrir ári, er gert ráð fyrir
að söluverðmæti eigna LSH sé í
kringum 5,3–8,4 milljarðar. Má gera
ráð fyrir því að þar sem eftirspurn
eftir lóðum á höfuðborgarsvæðinu
hefur aukist verulega undanfarna
mánuði, sé verðmæti þeirra enn
meira nú.
Verðmætasta eignin er Vífils-
staðajörðin sem nú er metin á um
5–6 milljarða króna. Hafa ýmsir að-
ilar sýnt jörðinni áhuga, enda er hér
um að ræða gott byggingarland, að
sögn Ingólfs.
Enginn hefur sýnt Borgarspítal-
anum áhuga en ekki verður hægt að
selja hann fyrr en öll starfsemi er
farin þaðan. Heilbrigðisráðherra
hefur bent á að nýta megi húsið á
marga vegu. Hefur hann nefnt að
hugsanlega verði þar í framtíðinni
hjúkrunarheimili fyrir aldraða.
Að framangreindu má sjá að það
er orðið mjög brýnt að húsnæði LSH
verði endurnýjað. Það fullnægir ekki
lengur kröfum samtímans um þarfir
sjúklinga og starfsfólks og því síður
lágmarksþörfum spítala framtíðar-
innar. Ekki er mögulegt að ná fram
hámarks hagkvæmni í rekstri og
skilvirkni í þjónustu við sjúklinga
sem fyrirhuguð var með sameiningu
sjúkrahúsanna í Reykjavík fyrr en
starfsemi LSH verður að mestu
komin á einn stað.
Vænta má umtalsverðrar hagræð-
ingar við það eitt að sameina starf-
semi sem nú er rekin á tveimur stöð-
um í borginni þ.e. bæði í Fossvogi og
við Hringbraut.
Í Reykjavík eru í dag reknir tveir
nánast jafn stórir bráðaspítalar, líkt
og Ingólfur bendir á. „Þetta er mjög
óhagkvæmt. Við erum með tvöfaldar
rannsóknarstofur, tvöfalda mynd-
greiningu, tvöfaldar skurðstofur og
tvöfaldar gjörgæslur. Birgðahald er
tvöfalt – allt er tvöfalt. Því er brýnt
að ná þessu saman til að ná því hag-
ræði sem fæst af því að vera með
starfsemina alla á einum stað. Við er-
um með segul- og sneiðmyndatæki í
Fossvogi, við erum einnig með þessi
tæki á Hringbrautinni. Við getum
ekki sameinað rannsóknarstofurnar
án þess að sameina aðra þætti, því
krafan um svartíma gerir það að
verkum að við getum ekki verið að
sendast með sýni á milli húsa.“
8–10% sparnaður í rekstri
Reiknað hefur verið út að með því
að sameina starfsemi LSH á einn
stað náist fram sparnaður í rekstri
upp á um 8–10% eða um 2,5 milljarða
á ári. Er þetta varlega áætlað miðað
við þann sparnað sem fengist hefur
við byggingu nýrra sjúkrahúsa í ná-
grannalöndum okkar. Næst þessi
sparnaður m.a. með því að sameina
starfsemi sem nú er á fleiri en einum
stað, betri nýtingu starfsfólksins,
með minni flutningum sjúklinga sem
aftur hefur áhrif á sýkingarhættu og
legutíma.
Ingólfur segir að þegar skipulag
lóðarinnar verði tilbúið í haust sé
hægt að fara í kostnaðargreiningu
og áætla nákvæmar hvað sparast í
krónum talið við byggingu nýs spít-
ala.
’Ef við gætum fryst tímann og talið allt starfs-fólkið sem er á ferðinni kæmi í ljós að drjúgur hluti
starfsfólksins er stöðugt á þönum fram og til baka.‘
’Það er umhugsunarvert fyrir okkur stjórnend-urna hversu mikil áhrif þetta hefur á starfsánægju
og kulnun fólks í starfi. Það er álag að komast aldrei
frá þessum mikla erli sem er á sjúkradeildunum.‘
Ingólfur Þórisson
Lilja Stefánsdóttir