Tíminn - 27.05.1987, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Tímirm
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
NíelsÁrni Lund
Aöstoðarritstjóri: OddurÓlafsson
Fréttastjórar: BirgirGuðmundsson
EggertSkúlason
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasimi:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 (tæknideild)
og 686306 (ritstjórn).
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 550.-
Neysluvenjur
og matartíska
Eitt allra mikilvægasta atriöi í sölumálum landbúnað-
arins er aö efla sölu og neyslu á dilkakjöti á innanlands-
markaöi. Á undanförnum árum hefur orðiö mikil
neyslubreyting hér á landi og hefur hún komið niður á
kindakjötssölunni miklu meira en ætlað var og leitt af
sér vanda fyrir bændastéttina, sem nauðsynlegt er að
bæta úr með jákvæðum aðgerðum, en ekki samdráttar-
aðgerðum einum. Jákvæða leiðin er sú, að auka
kjötsöluna og beita í því sambandi sölutækni og
matvörukynningu sem ber árangur.
Ýmsir telja að samdráttur í kindakjötsneyslu sé
einhvers konar tískusveifla og má vafalaust til sanns
vegar færa, en ef svo er þá ætti að vera nokkur von til
þess að breyta megi tískunni og snúa neysluvenjum inn
á nýja braut sem líkleg væri til þess að haldast fremur
en að ráðast af sveiflukenndri matartísku frá einum
tíma til annars. Auk þess er ósennilegt að tískan geti út
af fyrir sig ráðið því hvaða hráefni er notað til
matargerðar, heldur hinu hvernig matargerð er háttað
úr því hráefni sem fyrir hendi er. Fráhvarfið frá
kindakjötsneyslunni gæti allt eins stafað af því að
neytendur vilja nýja og fjölbreytta matargerð úr
hráefninu fremur en að þeir fráfælist þessa kjöttegund
sem slíka.
Að þessu sérstaka atriði ber að hyggja miklu meira
en verið hefur. Það er brýnt að samstarf geti tekist við
matreiðslumenn og veitingahús um að auka fjölbreytni
þeirra rétta sem unnir eru úr lambakjöti, enda eru þar
miklir möguleikar fyrir hendi, ef matreiðslumenn leita
sér fyrirmynda um lambakjötsrétti víðar en raun ber
vitni og þá í þeim löndum, þar sem fagmannleg
matargerð úr lambakjöti á sér langar hefðir, og mætti
þar m.a. nefna Grikkland og Tyrkland og reyndar mörg
fleiri lönd. Góð matargerð er ekkert einkamál Frakka,
svo dæmi sé tekið, og einhliða fordæmi frá þeim um það
hvað teljist góð hráefnisnotkun, eða matreiðsla og
samsetning matseðla, má allt eins líta á sem þröngsýna
eftiröpun fremur en skynsamlega stefnu í matargerðar-
list á lslandi.
Því er sérstaklega að þessu vikið að matsölustöðum,
litlum veitingahúsum, fjölgar sífellt og setja meiri svip
á lifnaðarhætti fólks en áður var. Almenningur leitar
ekki aðeins ánægjunnar af því að sækja góða matsölu-
staði, heldur fær þar fyrirmyndir um mataræði og
matargerð. Þau hafa áhrif á matartískuna, ef menn
kjósa að nefna neysluvenjur því nafni.
Hvar sem komið er í heiminum er lögð áhersla á að
hafa fjölbreyttan mat úr innlendum hráefnum á boðstól-
um á veitingahúsum og þróa innlenda matargerðarlist á
þeim grundvelli. Ekki skal það lastað sem íslenskir
veitingamenn gera vel í þessum efnum, og íslenskir
matreiðslumenn hafa mjög aukið menntun sína á
síðustu árum. Eigi að síður er mikil þörf á að
matreiðslumenn beiti meiri hugkvæmni varðandi matar-
gerð úr innlendum hráefnum, ekki síst lambakjöti, þar
eru miklir möguleikar fyrir hendi og hægt að sækja sér
fyrirmyndir í því efni víða um heim. Með hollum
erlendum áhrifum á matgerðarlistina ætti að vera hægt
að skapa íslenska matarmenningu í stað eftiröpunar og
tískusveiflna.
Miðvikudagur 27. maí 1987
GARRI
Þegar brestur á með blíðu
Það hefur verið með cindæmum
gott veðrið hérna hjá okkur síðustu
dagana. Garri hefur ekki komist
hjá því að veita því eftirtekt hvaða
áhrif veðurblíðan hefur á fólk.
Menn eins og mildast allir, verða
brosmildari, og jafnvel alræmdir
geðvonskupúkar verða alls ólíkir
sjálfum sér, léttir og glaðsinna.
Þetta leiðir hugann að þvi hvað
viö hér á íslandi erum mikið háð
veðri og vindum. Og ekki er ein-
leikið hvað áhugi á veðri og veður-
frcgnum er hér mikill og alménnur.
Jafnvel innisetufólk, sem það kem-
ur í rauninni ekki mál við hvernig
vindar blása úti, fylgist með þessu
fullt af áhuga.
Það skyldi þó ekki vera að enn
þá leyndist innra með okkur arfur
frá forfeðrum okkar sem áttu allt
sitt undir því hvort -viðraði til
heyþurrkunar eða sjóróðra. Lík-
lega er bara töluvert stutt i bónd-
anh og sjómanninn í okkur
flestum.
Og-Garri er vissulega ekki undir
aðra sök seldur en landsmenn al-
mennt að þvi er þetta varðar.
Menn geta því ekki með sanngirni
vænst þess að meðan veðurbliðan
helst verði hann tiltakanlega
skömmóttur. Til þess að svo gæti
orðið þyrfti eitthvert verulega Ijótt
mál að koma upp. Svo sem að
Davíð borgarstjóri léti íbúa
Key kjavíkur kaupa undir sig annan
Kádilják.
Greiðslukortin
Hún var athyglisverð fréttin sem
kom í Tímanum í gær um greiðslu-
kortin. Eftir því sem þar var reikn-
að út kostar það íslensku þjóðina
hvorki meira né minna en einn
lítinn miljarð á ári að nota greiðslu-
kortin scm nú eru komin hér í
hvers manns veski.
Allir þurfa af og til á smálánum
að halda. Og það fer ekki á inilli
mála að hér á landi hafa menn
tekið þessi litlu plastkort dálítið
öðru vísi í þjónustu sína en víðast
gerist og gengur í útlandinu.
Þar eru þessi litlu kort víst
nánast hvarvetna notuð fyrst og
fremst til þess að flýta fyrir við-
skiptum og gera þau greiöari. Af
útlendingum eru þau notuð til þess
að losa fólk við að þurfa að ganga
stöðugt með reiðufé á sér. Jafn-
framt eru þau viss trygging fyrir
þann sem ber; þau eru yfirlýsing
viðskiptabanka hans um að þar sé
á ferðinni einstaklingur sem hafi
sýnt sig í því að vera áreiðanlegur
og hrekklaus í peningaviðskiptum.
Hér á landi notar fólk þau hins
vegar fyrst og fremst til þess að slá
sér skyndilán. íslendingar eru upp
til hópa stórhuga fólk, og þar af
leiðir að við erum oft fljót að eyða
mánaðarkaupinu okkar.
En miljarður á ári er hins vcgar
óneitanlega töluvert stór upphæð.
Er virkilega ekki cinhver leið til
þess að lækka þessa tölu? Hvernig
væri að starfsemi greiðslpkortafyr-
irtækjanna væri nú sett'undir dálít-
ið harða endurskoðun? Þegar öllu
er á botninn hvolft er þetta nú cinu
sinni ekki annað en reikningur sem
öll þjóðin borgar í hærra vöruverði
en annars þyrfti að vera.
Gróðinn hjá Bylgjunni
Þá voru þær fréttir að berast að
nýja útvarpsstöðin, Bylgjan, hefði
skilað heilum eilefu miljónum
króna í gróða eftir þá Ijóra mánuði
sem hún starfaði á árinu 1986. Vel
af sér vikiö hjá þeim Bylgjumönn-
um, og cr þetta víst örugglega
töluvert betri útkoma en búast
hefði mátt við þegar þeir ýttu úr
vör.
Að vísu er að því'að gæta að
þarna er um allra fyrstu mánuðina
að ræða, eða þann tínia þegar
nýjabrumiö var hvað mest af stöð-
inni og áður en aukin samkeppni
frá Rás tvö kom af fullum þunga til
sögunnar. En aftur á móti sýnir
þetta að grundvöllurinn hér fyrir
aukinni hljóðvarpsfjölmiðlun er
töluvert meiri en menn væntu
kannski meðan fyrst var verið að
tala um slíkt hér á árunum.
Þó er að því að gæta að hér er,
á sama hátt og varðandi greiðslu-
kortin, um að ræða kostnað sem
þjóðin tekur á sig og greiðir síðan
þegar upp er staðið í gegnum
almennt verðlag á neysluvörum.
Bylgjan hefur ncfnilega, að því er
Garri best veit, ekki aðrar tekjur
en auglýsingar fyrir vörur og þjón-
ustu. Hún er í rauninni lúxus sem
þjóðin veitir sér meðan hún hcfur
efni á.
Og líka telur Garri að þessi
tímabundna vclgengni Bylgjunnar
megi ekki verða til þess að loka
augunum á fólki fyrir þeim eðlis-
mun sem er á útvarpi hennar og
gamla Gufuradíósins. Bylgjan er
fyrst og fremst dægrastytting, til
þess að kitla eyru ungmenna og
þcirra sem langar í tilbreytingu.
Ríkisútvarpið er hins vegar eitt
helsta öryggistæki þjóðarinnar og
jafnframt ein merkasta menningar-
stofnun hennar. Þessu má ekki
gieyma þótt þjóðin hafi um sinn
kosið að skrúfa frá tækjunum og '
njóta nýjabrumsins af nýju stöð-
inni. Gárri.
VÍTTOG BREITT
Pólitísk þefvísi
Það er ekki seinna vænna að fara •
að láta ljós sitt skína í þeirri
pólitísku umræðu sem rís hvað
hæst þessa dagana, sem Þorsteinn
er að mynda sósíalistastjórn með
konum og krötum. Hér er um að
ræða það hárfína pólitíska lyktar-
skyn, sem hákarlar stjórnmála-
skrifa merkustu málgagnanna hafa
deilt um og útlagt í hugmynda-
fræðilegu samhengi.
Allt byrjaði þetta með því að
leiðarahöfundur Þjóðviljans gætti
ekki að sér í hita þjóðfrelsisbarátt-
unnar og lét þefvísina stjórna skrif-
um sínum er hann sagði að taðlykt
væri af Framsókn.
Tímanum rann blóðið til skyld-
unnar og rauk upp í fússi. Leiðara
var helgað efnið og síst dregið úr
þvf að fjósalykt væri af Framsókn
og vonandi fisklykt líka.
Tækifærið var notað til að af-
hjúpa hinn innri mann, sem leynist
í þjóðviljastrákunum. Þeir þola
ekki fnykinn af hinum vinnandi
stéttum, ekki lykt af mykju, slori
eða svita erfiðisvinnumanna.
Þeirra lykt er ilman af leðurmubl-
um í gömlum, uppgerðum húsum.
Það er í hæsta lagi að þeir þoli
púðurreyk af byltingum.
Fylgishrun allaballa stafar fyrst
og fremst af því hve þefvísi þeirra
er kræsin. Framsókn telur sér aftur
á móti sóma að því að lykta af allri
þeirri þefjan sem undirstöðuat-
vinnuvegirnir gefa frá sér og af
svita stritandi lýðs til viðbótar.
Uppskeran er eftir því. Taðskegg-
ungar til sveita og slordónar við
sjávarsíðuna snúa ekki baki við
Framsókn, sem stærir sig af að
lykta eins og þeir.
Feitt á stykkinu
Þegar hér var komið fundu fleiri
að feitt var á stykkinu í umræðunni
um hugmyndafræðilega þefvísi.
Staksteinar Morgunblaðsins
skelltu sér í slaginn og reyndu að
' JW OG SKOBIÐ

gÝ^S/ahhrtl
..
gera lítið úr háalvarlegu ágrein-
ingsefni Tímans og Þjóðviljans,
eins og venjulega.
Hins vegar var ekki lagt út í
vísindalegar skilgreiningar á af
hverju íhaldið lyktar. Nú berbrýna
nauðsyn til að fá fram svart á hvítu
hver þefurinn af flokki allra stétta
er. Hver veit nema að fylgishrunið
stafi af því að kjósendum geðjast
ekki daunninn af steinkvatninu
sem eyðileggur allt eðlilegt lyktar-
skyn.
Kannski rétt að splæsa eins og
einu Reykjavfkurbréfi til að útlista
íhaldslyktina.
Þjóðviljinn lét ekki við það sitja
að hefja stælurnar um pólitíska
lykt. Fleiri leiðarar hafa birst um
efnið og Klippt og skorið hjakkar
í því. Blaðið og flokkurinn er svo
sem ekkert á móti taðlykt, ekki
heldur fisklykt og jafnvel ekki
vinnandi stéttum og illa lyktandi.
Þetta sé eiginlega ekki skítalykt,
eða svoleiðis, og vill gjarnan deila
lyktinni með Framsókn.
Er málflutningurinn orðinn álíka
skiljanlegur og fagnaðarboð-
skapurinn um vísindalegan Marx-
isma hér um árið.
Forgangur
taðlyktarinnar
Nú er Garri, sem maður verður
.ÝV- '•
Lykt er goö
1 11 Að tlokka lanosmenn ettir lyM
ut \\n®n
Oö

:u Átna,
að þola hér fyrir ofan sig alla daga,
kominn á kaf í stælurnar um pólit-
íska lykt. í fávísi sinni heldur hann
að agúrkutíð í blaðaheiminum hafi
hrakið pólitíska umfjöllun út á
þessa braut.
En það er öðru nær. Af nógu er
að taka til að halda reisn stjórn-
málaskrifanna, eins og hvernig
Þorsteinn, kratar og konur ætla að
gera alla landsmenn forríka með
einu pennastriki, eða um aulabárð-
ana, sem byggja hús í höfuðborg-
inni án þess að kunna það.
Eðlilegt er að taðlyktin af Fram-
sókn hafi allan forgang og þar með
af hverju aðrir stjórnmálaflokkar
lykta, hvernig þeir vilja ekki þefja
og hvaða ilm þeir telja sér hag-
kvæmastan.
Pólitísk þefvísi er einn höfuð-
kostur stjórnmálamanna. Þeir sem
ekki skynja það heltast úr lestinni
eða leiða flokka sína í ógöngur,
eins og dæmin sanna.
Þegar komið er að því, af hverju
stjórnmálaflokkar lykta, er farið
að nálgast kjarna málsins. Því
skyldi enginn furða sig á að stjórn-
málaskribentar yddi stílvopn sín
og leggi hart og títt þegar þeir
takast á um grundvallaratriði.
OÓ